قبل از بيان جمعيت شيعه و سني بطور جداگانه نياز دارد كه ابتداً راجع به كل جمعيّت مسلمانان در جهان نظري انداخته شود تا تعداد كل جمعيّت مسلمانان نسبت به ساير اديان و مذاهب روشن گردد.
طبق جدولي كه در يكي از بولتنهاي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران مندرج است، جمعيّت مسلمين به 000/200/155/1 نفر در سال 1991 ميلادي رسيده است، در جدول مذكور جمعيّت جهان اسلام به شكل زير توزيع شده است:
شمال آفريقا ـ مصر 000/500/100
غرب آفريقا 000/000/125
مركز آفريقا 000/000/18
شرق آفريقا 000/000/93
جنوب آفريقا 3000/15
ملتهاي عرب 000/600/62
تركيه، ايران و افغانستان 000/800/114
شبه قاره هند 000/500/180
آسياي جنوب شرقي 000/000/275
خاور دور 000/000/81
اروپا 000/300/18
آمريكا، اقيانوس آرام 000/900/5
كل جمعيت 000/200/155/1
اين آمار مربوط به سال 1991 ميباشد و از آن زمان تا كنون حدود سيزده سال ميگذرد با توجه به نرخ رشد جمعيّت 03/0 كشورهاي اسلامي، جمعيّت جهان اسلام اكنون تخمينا در حدود 000/450/696/1 نفر ميباشد. و اگر درصد شيعيان را دوازده درصد كل جمعيت مسلمانان بدانيم كل جمعيّت شيعيان 000/574/203 بالغ ميگردد.
ولكن در كتاب «ژئوپوليتيك شيعه» اثر «فرانسواتوال» جمعيّت كل شيعيان را در سال 1995 در حدود 135 ميليون نفر تخمين زده است.
بنابراين جمعيت شيعيان در سال 2004 م بالغ 000/144/176 مي شود و جمعيت كل مسلمانان بالغ بر 981/869/467/1 ميگردد.
نويسنده کتاب سرزمين اسلام اذعان دارد كه سرشماري جوامع شيعه كارچندان سادهاي نيست، به ويژه در كشورهايي كه بيشتر سني مذهباند، زيرا اين كشورها غالباً تمايل دارند كه وزنه و اهميت جوامع شيعه را كمتر جلوه دهند.[1] ايشان جمعيت كشورهاي اسلامي و تعداد شيعيان هر كشور را چنين ذكر نموده است:
كشور كل جمعيّت تعداد شيعيان
افغانستان 000/18000 000/3000
عربستان سعودي 000/18000 000/500
آذربايجان 000/7500 000/5500
بحرين 000/600 000/350
امارات متحده عربي 000/2200 000/300
هندوستان 000/000/920 000/25000
عراق 000/000/20 000/500/12
ايران 000/61000 000/000/51
كويت 000/2100 000/500
لبنان 000/000/3 000/1000
قطر 000/550 000/50
پاكستان 000/000/130 000/000/30
سوريه 000/000/14 000/500/3
تاجيكستان 000/000/6 000/160
تركيه 000/000/62 000/000/16
يمن 000/13500 000/5000
در نتيجة بنا بر آمار وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي تعداد كل جمعيّت شيعيان در سال 1383 در حدود 574000/203 بالغ ميگردد. و تعداد جمعيت سني و فرقههاي ديگر در همين سال حدود 000/874/492/1 ميباشند.
البته اين آمار تقريبي است و آمار دقيقي كه بر اساس سرشماري و بدون موضعگيريهاي سياسي و مذهبي صورت گرفته باشد در اختيار نيست «فرانسوا توال» در كتاب ژئويوليتيك ده تا دوازده درصد از مسلمانان را پيروان مكتب اهل بيت ـ عليهالسلام ـ دانسته است.[2]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. شناخت آماري جهان اسلام، خسروشاهي، سيد هادي.
2. اقليّتهاي مسلمان در جهان امروز، علي كتاني.
پي نوشت ها:
[1] . گلي زواره، غلام رضا، سرزمين اسلام، قم، دفتر تبليغات اسلامي، دوم 1377، ص69.
[2] . فرانسوا توال، ژئوپوليتيك شيعه، ترجمه كتايون باصر، تهران، انتشارات ويستار،1382ش، ص19.