از آن جهت كه ابعاد زندگاني امام حسين ـ عليه السّلام ـ در طول تاريخ مورد توجه تاريخنويسان قرار گرفته است، در مورد زندگاني آن حضرت و واقعه ي عاشورا كتابهاي بسياري نوشته شده است و حتي نويسندگان سنّي مذهب نيز در اين زمينه كتابهايي را به رشته ي تحرير در آوردهاند. امّا در ميان كتب شيعه كه به طور اجمالي و صحيح زندگيآن حضرت را براي نسلهاي بعدي به يادگار گذارده است ميتوان به كتاب گرانمايه و ارزشمند «الارشاد في معرفة حجج ا… علي العباد» نوشته ي مرحوم شيخ مفيد اشاره نمود. از ويژگيهاي مهم و بارز اين اثر آن است كه در اواخر قرن چهارم هجري يا اوايل قرن پنجم هجري نوشته شده است و همانگونه كه مؤلف آن در ابتدا ميگويد، «آنچه در اين كتاب آمده است درباره امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ است و درباره ي مدّت عمر و زندگي و مكان شهادت ايشان و شمّهاي از جريان زندگي آنها ميباشد تا مطالب شبههناك از مسائل حقّه جدا گردد»[1]. اين كتاب يكي از جامعترين كتابهايي است كه در اين زمينه نوشته شده است چرا كه نويسنده ي آن از كساني است که از قدرت علمي بسيار بالايي برخوردار بوده و نيز از لحاظ وارستگي و تقوا درحدي بوده که امام زمان ـ عليه السّلام ـ او را توثيق فرمودهاند. امّا كتاب ديگريكه قابل توجه است كتاب شريف منتهيالآمال است كه توسط مرحوم شيخ عباس قمينگاشته شده است، و در اين كتاب نيز پيرامون امام حسين ـ عليه السّلام ـ از ولادت تا شهادت مباحث جامع و دقيقيمطرح شده است و علاوه بر آن اين نويسنده كتاب «نفس المهموم» را نيز در خصوص واقعه كربلا نوشته است. امّا درباره ي مهمترين واقعة زندگاني امام حسين ـ عليه السّلام ـ و حتي جهان اسلام تا كنون، كه واقعه ي كربلا ميباشد كتابهاي بسياري نوشته شده است كه از جمله ي آنها ميتوان به مقتل ابي مخنف كه اولين مقتل كربلا ميباشد، اشاره نمود و اين كتاب با توجه به تحريفاتي كه پس از گذشت زمان بر آن حادث شده است، توسط استاد يوسفي غروي، با منابع اصيل تاريخي مطابقت داده شده و موارد قطعي آن جدا گرديده و توسط آقاي جواد سليماني ترجمه نيز شده است. و نيز كتاب «قصه كربلا» نوشته يآقاي نظري منفرد كتابي است محققانه که قابل استفاده ميباشد.
و در زمينه ي تحليل وقايع زندگي امام حسين ـ عليه السّلام ـ نيزمطالعه ي كتابهاي«پرتوي از عظمت حسين ـ عليه السّلام ـ »و «شهيد آگاه» نوشته ي آيت الله صافي گلپايگاني بسيار مفيد و سودمند خواهد بود و اخيراً فرهنگ جامعي از كلمات و سخنان آن حضرت به چاپ رسيده است به نام «فرهنگ سخنان امام حسين ـ عليه السّلام ـ» نوشته ي محمد دشتي.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. قيام حسين، نويسنده:دكتر شهيدي.
2. لهوف، نويسنده:سيد بن طاووس.
پي نوشت:
[1] . مفيد، الارشاد، مترجم: سيد هاشم رسولي محلاتي، ج1، ص1.