چه کنيم که رغبتمان نسبت به انجام عبادات (به خصوص نماز) بيشتر شود؟

با الهام از آيات و روايات و سفارش بزرگان اخلاق و عرفان، آن چه مي توان براي جويندگان راه سعادت بيان نمود تا رغبت به عبادت پيدا كنند و ميلشان به ذكر و توجه به خداوند بيشتر شود، مسأله ارتباط چشم و گوش انسان با ميل و آرزوي وي مي باشد.
آن چه انسان در طول شبانه روز و ماه و سال مي بيند و مي شنود در ميلها و خواسته هايش تأثير دارد، مثلا اگر چشم كسي همه وقت صحنه هاي غيرخدائي ديد و با افراد طالب دنيا معاشرت نمود، مثلا ميل به خواندن نماز و توجه به خدا در چنين فردي كمتر پيدا مي شود، بدين جهت در روايتي آمده است كه: حواريون از حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ سؤال كردند كه با چه كسي نشست و برخاست داشته باشيم؟ ايشان در جواب فرمودند: «كسي كه نگاه به او شما را به ياد خدا مي اندازد و عمل او شما را به آخرت ترغيب مي كند…»[1] و نيز بدين جهت است كه قرآن مي فرمايد:
«از چشم و گوش و دستان سؤال مي شود».[2]و حضرت علي ـ عليه السلام ـ نيز مي فرمايد:
«قلب، كتاب ديده است».[3]يعني هر آن چه انسان ببيند در آن ثبت مي شود. اگر انسان صحنه هاي دنيايي ببيند كه در آن ها ياد خدا نباشد، طبعاً قلب چنين انساني ياد خدا نخواهد كرد و ميل به عبادت و نماز نيز در او ايجاد نخواهد شد:
ز دست ديده و دل هر دو فرياد
هر آن چه ديده بيند دل كند ياد[4]و اگر اين صحنه ها را نبيند برعكس خواهد شد، چه آن كه: از دل برود، هر آن چه از ديده برفت.
اگر چشم انسان همه وقت، افراد مال دوست و دنيايي را ببيند و گوش وي سخنان دنيايي بشنود، او نيز مال دوست خواهد شد و اگر چنين شد، هرگز از عبادت لذت نمي برد و در نتيجه ميلي هم به نماز و عبادت نخواهد داشت، در روايت چنين آمده است كه:
«همانطور كه مريض به خاطر شدت درد و ناراحتي از غذاي لذيد، لذت نمي برد، همرهان دنيا (و زراندوزان و…) نيز از عبادت، لذت نمي برند».[5]ممكن است سؤال كنيد كه انسان نمي تواند در كوه و بيابان زندگي كند، بلكه ناچار است با همين مردم باشد، بله اين سخن درستي است، اما بايد سعي نمود كه:
1. دوستان نزديك و افرادي كه انسان با آنها معاشرت بيشتري دارد، از اين گروه نباشند.
2. ساعاتي از شبانه روز را به خواندن قرآن در خلوت و تأمل در آن مشغول باشد.
3. سعي كند حتي المقدور، نمازش را باتوجه بخواند و اگر مي تواند قبل از اذان صبح بيدار شود، هرچند براي مدت كوتاهي، چرا كه سحرخيزي اثر بسيار زيادي در توجه قلبي انسان به خدا دارد.
4. توجه بيشتر به تكاليف و مسؤليت هاي ديني و عمل به احكام الهي.
5. ياد آوري معاد و روز قيامت.
6. امر به معروف و نهي از منکر.
7. تشويق (در حد توان)
8. لقمه حلال.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
ـ محمدتقي مصباح يزدي، خودشناسي براي خودسازي، بحث «تدبير اراده».
 
پي نوشت ها:
[1]. مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفاء، ج 1، ص 203.
[2]. اسراء / 36.
[3]. نهج البلاغه، حكمت 409.
[4]. بابا طاهر عريان.
[5]. مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج 14، ص 325.