دانشجوی گرامی ؛ برای اینکه همیشه انتخاب آگاهانه داشته و تصمیم های منطقی بگیرید باید برای رشد عقلی خود خط ومشی مشخصی را دنبال کنید .کار عقل تشخیص، محاسبه نیک و بد رفتار و کمک به انسان در تصمیم گیری صحیح است ؛ نا گفته نماند که تمامی انسانها از این موهبت برخوردارند ، ولی در ابتدای زندگی و جوانی عقل آنها به صورت استعداد است و این برای انتخاب عاقلانه و صحیح کافی نیست . این نیروی الهی هنگامی مفید و کمک کار انسان واقع می شود که پرورش یابد و شکوفا شود.
عقل آدمی از دو طریق پرورش می یابد و شکوفا می شود.
1- تحصیل دانش و بینش( خود شناسی- خداشناسی- جهان شناسی- دین شناسی- معاد شناسی).
2- استفاده از تجربه شخصی خود و کسانی که سرد و گرم روزگار را چشیده اند و دارای شناخت ، بینش صحیح و عملکرد درخشانی در زندگی هستند.
هر اندازه معرفت آدمی نسبت به امور مختلف کامل تر شود تصمیم گیری او در امور مناسب تر خواهند بود. بنابر این، برای این که بتوانید بهتر تصمیم بگیرید و به یک انتخاب خوب و مناسب دست یابید لازم است:
اولا; خوب فکر کنید. جنبه های مثبت و منفی مسائله مورد نظر را یادداشت کرده و با اندیشیدن در اطراف آن و سبک و سنگین کردن آن یکی از دو طرف را برگزینید.
ثانیا; با افراد عاقل و با تجربه , دلسوز و قابل اعتماد مشورت کنید واز تجربه های آنها به خوبی استفاده نمایید.
ثالثا; با مطالعه و تحقیق درباره موضوع مورد بررسی اطلاعات خود را در آن باره گسترش بخشید و از ملاک ها و معیارهایی که باید مورد توجه قرار گیرد آگاهی یابید. ناگفته نماند متناسب با اهمیت موضوع تصمیم , باید دامنه تحقیق و مشورت را کاستی و فزونی بخشید, به گونه ای که از وسواس بیش از حد و احساسات زودگذر در امان باشیم.
– اراده خود را تقویت کنید زیرا قدرت تصمیم گیری با اراده ارتباط مستقیم دارد یعنی هر چه اراده قوی تر باشد قدرت تصمیم گیری بیشتری می شود بالعکس.
دوست عزیز! تجربه نشان داده است، براى حل این مشکل نمى توان تنها به رهنمودهاى کتبى و غیابى بسنده کرد و این مسأله، مانند بسیارى از مشکلات روانى دیگر، به ارتباط مستمر با مشاور نیازمند است; ولى اجراى توصیه هاى زیر در نابود سازى این پدیده سودمند مى نماید .
1 . باید علل و عوامل ضعف اراده خویش را بشناسید . توجه کنید ضعف اراده غالبا در عدم اعتماد به بینش و تفکر، عدم شناخت خویش، با ارزش تلقى نکردن خود، عدم امنیت روانى، عدم تدبیر عقلانى در تشخیص امور و تمیز اهم و مهم، شکست هاى گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محرومیت، سرزنش و رنج هاى مستمر ریشه دارد . زدودن هر یک از این عوامل در پرتو سرمایه گزارى و برنامه ریزى ممکن است .
2 . باید باور کنید چون دیگر انسان ها از توانمندى هاى بسیار برخوردارید و از دیگران کم تر نیستید . فراموش نکنید نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بیش تر است و نباید خود را دست کم بگیرد . تصمیم خوب در پرتو تکیه بر قوت ها، جبران ضعف ها و احساس توانمندى شکل مى گیرد .
3 . پس از مشورت با افراد ذى صلاح، با توجه به امکانات و توانمندى هاى واقعى خود، براى زندگى تان برنامه ریزى کنید و بکوشید هرگز بى جهت از آن برنامه و نظم سر نپیچید . اوقات استراحت و تفریح و عبادت و همه فعالیت ها را در این برنامه بگنجانید تا زمانى خالى نماند و توجه به فرصت بیکارى شما را سمت تأخیر انداختن کارها سوق ندهد .
4 . بکوشید براى هر رفتارى انگیزه اى قوى داشته باشید و به ویژه از آثار مثبت تصمیم گیرى ها و رفتارهاى خاص خویش به طور کامل آگاه شوید .
5 . محیط زندگى و موقعیت کارى خود را تغییر دهید و موانع بروز اراده و فعالیت را نابود سازید; براى مثال در موقعیتى که به سرزنش و متهم شدن به ناتوانى و ناپختگى مى انجامد، قرار نگیرید . براى تصمیم گیرى ها و اقدامات خویش امنیت روانى فراهم آورید تا بتوانید به آرامى در برابر دیگران یا همراه آنان ابراز وجود کنید و برجستگى فکرى و فعالیت به جا را از طریق تصمیم آشکار سازید .
6 . هر کارى را آسان تلقى کنید; زیرا در برابر اراده پولادین انسان همه سختى ها آسان مى گردد . به استقبال کارهاى به ظاهر دشوار بروید و به خود تلقین کنید مى توانید در این امور درست تصمیم بگیرید و افتخار موفقیت در انجام آن ها را به دست آورید .
7 . رضایت خداوند را ملاک هر رفتار و گفتار قرار دهید و از تسلیم شدن در برابر تمایلات پوچ و هواهاى نفسانى بپرهیزید . این تسلیم شدن ها اراده را ضعیف و متزلزل مى سازد . تقوا و رعایت حرمت دستورهاى پروردگار براى آرامش روانى و تقویت نفس و اراده بسیار سودمند است .
8 . مدتى برنامه ریزى و تصمیمات خود را با فردى ذى صلاح در میان بگذارید و از وى بخواهید مراقب باشد تا در شما دو دلى پیش نیاید و اجراى تصمیمات خویش را به تأخیر نیندازید .
9 . از خواب زیاد، پرخورى و دیگر اسباب تنبلى و سستى اراده بپرهیزید و نگذارید دیگران به جاى شما تصمیم بگیرند .
10 . با کسانى که روحیه و اراده قوى دارند، دوست شوید تا اراده شما نیز قوى گردد .
11 . بکوشید تصمیم هاتان را با فردى با تجربه در میان نهید تا از قوت و درستى شان اطمینان یابید . پس از مشورت با این فرد، بر اساس تدبر و اندیشه خود تصمیم بگیرید و بدون از دست دادن فرصت اقدام کنید .
تصمیم باید بر تدبیر و اندیشه و آگاهى هاى لازم استوار باشد و به عمل بینجامد . تخلف از این امر جز تلف کردن وقت، پیروى از افکار پوچ و سستى در عمل دستاوردى ندارد و فرد را با زیان هاى مادى و معنوى روبه رو مى سازد . از این رو، امور یاد شده گناه به شمار مى آید .
تردید در تصمیم گیرى و تأخیر در عمل سبب از دست رفتن منافع معنوى و مادى فراوان مى شود و زیان هاى بسیار را به ارمغان مى آورد .
12 . تصمیمات به جا و پر ارزش گذشته خود را به یاد آورید و توجه کنید که چون گذشته براى انجام دادن کارهاى مهم آمادگى دارید .
13 . در تصمیم ها و فعالیت هاى اسوه ها دقت کنید، در همسان سازى و الگوپذیرى جدى باشید تا جرأت انجام کار یابید و توان تصمیم گیرى و اجرا در شما تقویت شود .
14 . ورزش مستمر و منظم را که در تقویت اراده بسیار مؤثر است، فراموش نکنید .
15 . با تصمیم هاى آسان در کارهاى ساده، به تدریج خود باورى و توانمندى را در خویش پدید آورید و راه را براى تصمیم گیرى در امور مشکل و پیچیده هموار سازید .
16 . در موضوع مورد نظر تمرکز پیدا کنیدو از اشتغالات ذهنى متعدد بپرهیزید تا تصمیم گیرى آسان تر صورت پذیرد .
17 . پس از تدبیر و مشورت از عواقب تصمیم هاى خود هراسناک نباشید و به خدا توکل کنید . پیامدهاى تصمیم هاتان را که از قلمرو اندیشه تان بیرون است و با سامان دادن احتمال هاى ضعیف سبب تردید و تزلزل شما مى گردد، به خداوند متعال که به بندگانش لطف و رحمت و محبت گسترده دارد، واگذارید و به آنچه پروردگار پیش مى آورد، خشنود باشید . خداوند شما را سمت صلاح و مطلوب واقعى تان رهنمون شود .
– با بهره گیری از نیروی عقل، دانش و تجربه تصمیمات صحیح و غلط را از هم تفکیک کنید به عبارت دیگر تصمیماتی که ما می گیریم از دو حال خارج نیست یا تصمیم ما صحیح و حساب شده است و یا تصمیم اشتباهی را اتخاذ کرده ایم و تصمیم اشتباه نیز یا به دلیل اهمال کاری و بی دقتی است یا به دلیل عدم شناخت کافی در مورد مسأله ای است که درباره آن تصمیم گرفته ایم. اگر تصمیم صحیحی گرفتهب اشیم دلیلی ندارد دچار عذاب وجدان شویم بلکه باید براساس آن عمل کنید تا آنچه را تصمیم گرفته ایم انجام دهیم جامه عمل بپوشد و تحقق پیدا کند، اما اگر تصمیم غلطی گرفته ایم باید علت این اشتباه را بررسی کنیم.
اگر در این تصمیم گیری اشتباه جاهل قاصر بوده ایم باز هم دلیلی ندارد دچار عذاب وجدان شویم اما اگر جاهل مقصر بوده ایم فقط در این صورت باید دچار عذاب وجدان شویم و عذاب وجدان خود یک مکانیزمی است برای کنترل اعمال و رفتار و باید ما از این نیروی درونی بهترین استفاده را ببریم. عذاب وجدان در واقع یک نوع خود تنبیهی است و باعث می شود قبل از این که دیگران ما را مؤاخذه کنند خودمان به تنبیه خود بپردازیم و رفتار خودمان را اصلاح کنیم.
بنابراین برای تصمیم گیری قبل از هر چیز اراده خود را تقویت کنید. از نیروی عقل و تجربه خود و دیگران کمک بگیرید، از خود سرزنشی بپرهیزید و نسبت به خود منفی بافی نکنید، مطمئن باشید اگر راهکارهایی که برای تقویت اراده گفته شد عمل کنید و در تصمیم گیری ها از عقل و تجربه و دانش استفاده کنید هم قدرت تصمیم گیری شما تقویت می شود و هم درصد خطای شما کاهش پیدا می کند.
عقل آدمی از دو طریق پرورش می یابد و شکوفا می شود.
1- تحصیل دانش و بینش( خود شناسی- خداشناسی- جهان شناسی- دین شناسی- معاد شناسی).
2- استفاده از تجربه شخصی خود و کسانی که سرد و گرم روزگار را چشیده اند و دارای شناخت ، بینش صحیح و عملکرد درخشانی در زندگی هستند.
هر اندازه معرفت آدمی نسبت به امور مختلف کامل تر شود تصمیم گیری او در امور مناسب تر خواهند بود. بنابر این، برای این که بتوانید بهتر تصمیم بگیرید و به یک انتخاب خوب و مناسب دست یابید لازم است:
اولا; خوب فکر کنید. جنبه های مثبت و منفی مسائله مورد نظر را یادداشت کرده و با اندیشیدن در اطراف آن و سبک و سنگین کردن آن یکی از دو طرف را برگزینید.
ثانیا; با افراد عاقل و با تجربه , دلسوز و قابل اعتماد مشورت کنید واز تجربه های آنها به خوبی استفاده نمایید.
ثالثا; با مطالعه و تحقیق درباره موضوع مورد بررسی اطلاعات خود را در آن باره گسترش بخشید و از ملاک ها و معیارهایی که باید مورد توجه قرار گیرد آگاهی یابید. ناگفته نماند متناسب با اهمیت موضوع تصمیم , باید دامنه تحقیق و مشورت را کاستی و فزونی بخشید, به گونه ای که از وسواس بیش از حد و احساسات زودگذر در امان باشیم.
– اراده خود را تقویت کنید زیرا قدرت تصمیم گیری با اراده ارتباط مستقیم دارد یعنی هر چه اراده قوی تر باشد قدرت تصمیم گیری بیشتری می شود بالعکس.
دوست عزیز! تجربه نشان داده است، براى حل این مشکل نمى توان تنها به رهنمودهاى کتبى و غیابى بسنده کرد و این مسأله، مانند بسیارى از مشکلات روانى دیگر، به ارتباط مستمر با مشاور نیازمند است; ولى اجراى توصیه هاى زیر در نابود سازى این پدیده سودمند مى نماید .
1 . باید علل و عوامل ضعف اراده خویش را بشناسید . توجه کنید ضعف اراده غالبا در عدم اعتماد به بینش و تفکر، عدم شناخت خویش، با ارزش تلقى نکردن خود، عدم امنیت روانى، عدم تدبیر عقلانى در تشخیص امور و تمیز اهم و مهم، شکست هاى گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محرومیت، سرزنش و رنج هاى مستمر ریشه دارد . زدودن هر یک از این عوامل در پرتو سرمایه گزارى و برنامه ریزى ممکن است .
2 . باید باور کنید چون دیگر انسان ها از توانمندى هاى بسیار برخوردارید و از دیگران کم تر نیستید . فراموش نکنید نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بیش تر است و نباید خود را دست کم بگیرد . تصمیم خوب در پرتو تکیه بر قوت ها، جبران ضعف ها و احساس توانمندى شکل مى گیرد .
3 . پس از مشورت با افراد ذى صلاح، با توجه به امکانات و توانمندى هاى واقعى خود، براى زندگى تان برنامه ریزى کنید و بکوشید هرگز بى جهت از آن برنامه و نظم سر نپیچید . اوقات استراحت و تفریح و عبادت و همه فعالیت ها را در این برنامه بگنجانید تا زمانى خالى نماند و توجه به فرصت بیکارى شما را سمت تأخیر انداختن کارها سوق ندهد .
4 . بکوشید براى هر رفتارى انگیزه اى قوى داشته باشید و به ویژه از آثار مثبت تصمیم گیرى ها و رفتارهاى خاص خویش به طور کامل آگاه شوید .
5 . محیط زندگى و موقعیت کارى خود را تغییر دهید و موانع بروز اراده و فعالیت را نابود سازید; براى مثال در موقعیتى که به سرزنش و متهم شدن به ناتوانى و ناپختگى مى انجامد، قرار نگیرید . براى تصمیم گیرى ها و اقدامات خویش امنیت روانى فراهم آورید تا بتوانید به آرامى در برابر دیگران یا همراه آنان ابراز وجود کنید و برجستگى فکرى و فعالیت به جا را از طریق تصمیم آشکار سازید .
6 . هر کارى را آسان تلقى کنید; زیرا در برابر اراده پولادین انسان همه سختى ها آسان مى گردد . به استقبال کارهاى به ظاهر دشوار بروید و به خود تلقین کنید مى توانید در این امور درست تصمیم بگیرید و افتخار موفقیت در انجام آن ها را به دست آورید .
7 . رضایت خداوند را ملاک هر رفتار و گفتار قرار دهید و از تسلیم شدن در برابر تمایلات پوچ و هواهاى نفسانى بپرهیزید . این تسلیم شدن ها اراده را ضعیف و متزلزل مى سازد . تقوا و رعایت حرمت دستورهاى پروردگار براى آرامش روانى و تقویت نفس و اراده بسیار سودمند است .
8 . مدتى برنامه ریزى و تصمیمات خود را با فردى ذى صلاح در میان بگذارید و از وى بخواهید مراقب باشد تا در شما دو دلى پیش نیاید و اجراى تصمیمات خویش را به تأخیر نیندازید .
9 . از خواب زیاد، پرخورى و دیگر اسباب تنبلى و سستى اراده بپرهیزید و نگذارید دیگران به جاى شما تصمیم بگیرند .
10 . با کسانى که روحیه و اراده قوى دارند، دوست شوید تا اراده شما نیز قوى گردد .
11 . بکوشید تصمیم هاتان را با فردى با تجربه در میان نهید تا از قوت و درستى شان اطمینان یابید . پس از مشورت با این فرد، بر اساس تدبر و اندیشه خود تصمیم بگیرید و بدون از دست دادن فرصت اقدام کنید .
تصمیم باید بر تدبیر و اندیشه و آگاهى هاى لازم استوار باشد و به عمل بینجامد . تخلف از این امر جز تلف کردن وقت، پیروى از افکار پوچ و سستى در عمل دستاوردى ندارد و فرد را با زیان هاى مادى و معنوى روبه رو مى سازد . از این رو، امور یاد شده گناه به شمار مى آید .
تردید در تصمیم گیرى و تأخیر در عمل سبب از دست رفتن منافع معنوى و مادى فراوان مى شود و زیان هاى بسیار را به ارمغان مى آورد .
12 . تصمیمات به جا و پر ارزش گذشته خود را به یاد آورید و توجه کنید که چون گذشته براى انجام دادن کارهاى مهم آمادگى دارید .
13 . در تصمیم ها و فعالیت هاى اسوه ها دقت کنید، در همسان سازى و الگوپذیرى جدى باشید تا جرأت انجام کار یابید و توان تصمیم گیرى و اجرا در شما تقویت شود .
14 . ورزش مستمر و منظم را که در تقویت اراده بسیار مؤثر است، فراموش نکنید .
15 . با تصمیم هاى آسان در کارهاى ساده، به تدریج خود باورى و توانمندى را در خویش پدید آورید و راه را براى تصمیم گیرى در امور مشکل و پیچیده هموار سازید .
16 . در موضوع مورد نظر تمرکز پیدا کنیدو از اشتغالات ذهنى متعدد بپرهیزید تا تصمیم گیرى آسان تر صورت پذیرد .
17 . پس از تدبیر و مشورت از عواقب تصمیم هاى خود هراسناک نباشید و به خدا توکل کنید . پیامدهاى تصمیم هاتان را که از قلمرو اندیشه تان بیرون است و با سامان دادن احتمال هاى ضعیف سبب تردید و تزلزل شما مى گردد، به خداوند متعال که به بندگانش لطف و رحمت و محبت گسترده دارد، واگذارید و به آنچه پروردگار پیش مى آورد، خشنود باشید . خداوند شما را سمت صلاح و مطلوب واقعى تان رهنمون شود .
– با بهره گیری از نیروی عقل، دانش و تجربه تصمیمات صحیح و غلط را از هم تفکیک کنید به عبارت دیگر تصمیماتی که ما می گیریم از دو حال خارج نیست یا تصمیم ما صحیح و حساب شده است و یا تصمیم اشتباهی را اتخاذ کرده ایم و تصمیم اشتباه نیز یا به دلیل اهمال کاری و بی دقتی است یا به دلیل عدم شناخت کافی در مورد مسأله ای است که درباره آن تصمیم گرفته ایم. اگر تصمیم صحیحی گرفتهب اشیم دلیلی ندارد دچار عذاب وجدان شویم بلکه باید براساس آن عمل کنید تا آنچه را تصمیم گرفته ایم انجام دهیم جامه عمل بپوشد و تحقق پیدا کند، اما اگر تصمیم غلطی گرفته ایم باید علت این اشتباه را بررسی کنیم.
اگر در این تصمیم گیری اشتباه جاهل قاصر بوده ایم باز هم دلیلی ندارد دچار عذاب وجدان شویم اما اگر جاهل مقصر بوده ایم فقط در این صورت باید دچار عذاب وجدان شویم و عذاب وجدان خود یک مکانیزمی است برای کنترل اعمال و رفتار و باید ما از این نیروی درونی بهترین استفاده را ببریم. عذاب وجدان در واقع یک نوع خود تنبیهی است و باعث می شود قبل از این که دیگران ما را مؤاخذه کنند خودمان به تنبیه خود بپردازیم و رفتار خودمان را اصلاح کنیم.
بنابراین برای تصمیم گیری قبل از هر چیز اراده خود را تقویت کنید. از نیروی عقل و تجربه خود و دیگران کمک بگیرید، از خود سرزنشی بپرهیزید و نسبت به خود منفی بافی نکنید، مطمئن باشید اگر راهکارهایی که برای تقویت اراده گفته شد عمل کنید و در تصمیم گیری ها از عقل و تجربه و دانش استفاده کنید هم قدرت تصمیم گیری شما تقویت می شود و هم درصد خطای شما کاهش پیدا می کند.