کدام اعمال موجب زیبایی و نورانیت انسان می‌شود؟

از دیدگاه اسلام زیبایی بر دو قسم است: زیبایی ظاهری و زیبایی باطنی. امام حسن عسکری(ع) فرمود: “زیبایی صورت زیبایی ظاهری و زیبایی عقل زیبایی باطنی انسان است”.[1]

حضرت على(ع) فرمود: “زیبایی انسان در صبر و بردباری او است”.[2] “زیبایی انسان در وقار و آرامش و طمأنینه او است”.[3] آن‌حضرت در جایی دیگر فرمود: “زیبایی مؤمن به تقوا و ورع او است”.

اگر چه در این روایات مراد از زیبایی، زیبایی باطنی است، اما همین زیبایی باطنی موجب جلب قلوب دیگران و در نتیجه علاقه‌مند شدن آنان به انسان می‌شود.

هم‌چنین در روایات فراوانی از اعمال و کارهایی که موجب نورانیت انسان می‌شود نام برده شده است؛ مانند:

1. وضو: در روایات آمده است: “الْوُضُوءُ عَلَى الْوُضُوءِ نُورٌ عَلَى نُور”؛^[4] وضوء روی وضوء، نور روی نور است. رسول اکرم(ص) در حدیثی طولانی خطاب به حضرت علی(ع) مطالب مهمی در باره ایشان و شیعیان آن‌حضرت بیان نمود، از جمله فرمود: “یا علی تو و شیعیانت در روز قیامت رو سفید خواهید بود”.

دانشمندان در بیان معنای این حدیث گفته‌اند که این سفید رویی(غُرّاً)، سفید‌رویی از نور وضو است و مراد این است که در اثر نور وضو در روز قیامت صورت‌هایشان سفید خواهد بود.[5]

2. کم خوابیدن: حضرت علی(ع) فرمود: “نورانیت صورت با خوابیدن تمام طول شب جمع نمی‌شود”.[6] یعنی اگر کسی می‌خواهد که صورت نورانی داشته باشد، باید قسمتی از شب را بیدار شده و به عبادت بپردازد.
3. نماز شب: امام صادق‌(ع) فرمود: “من نورانیت صورت را طلب کردم و آن‌را در نماز شب یافتم”.[7]
4. نماز: حضرت علی(ع) فرمود: “نماز نورانیت صورت و موجب عزت مؤمن است”.[8]
5. عنایت پروردگار: حضرت علی(ع) فرمود: “نیکویی صورت مؤمن به خاطر نیکویی پروردگار به او است”. [9] بنابراین، اگر انسان اعمالی انجام دهد که مورد عنایت پرودگار قرار گیرد، در نتیجه صورتش زیبا خواهد شد؛ لذا بهترین اعمال انجام واجبات و دوری از کارهای حرام است.
6. تقوا و ورع: حضرت علی(ع) فرمود: “زیبایی مؤمن به تقوا و ورع او است”.[10] اگر انسان تقوا را رعایت کند در چشم دیگران زیبا جلوه خواهد کرد؛ چراکه همه‌ی افراد حتی افراد بی‌تقوا، انسان‌های واقعا متقی را دوست دارند.

[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 1، ص 95، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. “قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیُّ ع حُسْنُ الصُّورَةِ جَمَالٌ ظَاهِرٌ وَ حُسْنُ الْعَقْلِ جَمَالٌ بَاطِنٌ”.

[2]. لیثی واسطی، علی، عیون الحکم و المواعظ، محقق، مصحح، حسنی بیرجندی، حسین، ص 222، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1376ش.‏ “جمال الرجل حلمه”.

[3]. همان.

[4]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 1، ص 377، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.

[5]. بحارالأنوار، ج 65، ص 52. “[الأمالی للشیخ الطوسی‏] عَنِ ابْنِ شِبْلٍ عَنْ ظَفْرِ بْنِ حُمْدُونٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ النَّهَاوَنْدِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ مِیثَمٍ التَّمَّارِ مَوْلَى عَلِیِّ بْنُ الْحُسَیْنِ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنِّی وَجَدْتُ فِی کُتُبِ أَبِی أَنَّ عَلِیّاً ع قَالَ لِأَبِی مِیثَمٍ أَحْبِبْ حَبِیبَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ إِنْ کَانَ فَاسِقاً زَانِیاً وَ أَبْغِضْ مُبْغِضَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ إِنْ کَانَ صَوَّاماً قَوَّاماً فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ وَ هُوَ یَقُولُ إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیَّ وَ قَالَ هُمْ وَ اللَّهِ أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ یَا عَلِیُّ وَ مِیعَادُکَ وَ مِیعَادُهُمُ الْحَوْضُ غَداً غُرّاً مُحَجَّلِینَ مُکْتَحِلِینَ مُتَوَّجِینَ …”.

بیان قال فی النهایة و فی الحدیث غر محجلون من آثار الوضوء الغر جمع الأغر من الغرة بیاض الوجه یرید بیاض وجوههم بنور الوضوء یوم القیامة و قال … .

[6]. محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 6، ص 340، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق. “عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ لَا تَطْمَعْ فِی ثَلَاثَةٍ مَعَ ثَلَاثَةٍ فِی سَهَرِ اللَّیْلِ مَعَ کَثْرَةِ الْأَکْلِ وَ فِی نُورِ الْوَجْهِ مَعَ نَوْمِ أَجْمَعِ اللَّیْلِ وَ فِی الْأَمَانِ مِنَ الدُّنْیَا مَعَ صُحْبَةِ الْفُسَّاقِ”.

[7]. همان، ج 12، ص 73. “رُوِیَ عَنْ مَوْلَانَا جَعْفَرٍ الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ طَلَبْتُ الْجَنَّةَ…وَ طَلَبْتُ نُورَ الْوَجْهِ فَوَجَدْتُهُ فِی صَلَاةِ اللَّیْلِ”.

[8]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 73، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بی‌تا. “قال ع إن لکل شی‏ء زینة و زینة الإسلام…. و خیر الدنیا و الآخرة فی الصلاة و…… و نور الوجه و عز المؤمن”؛ مستدرک‏ الوسائل، ج 3، ص 92. “قَالَ ص الصَّلَاةُ نُورُ الْمُؤْمِنِ وَ الصَّلَاةُ نُورٌ مِنَ اللَّهِ”.

[9]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتی، مصطفی، ص 91، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1366ش. “علی(ع): حسن وجه المؤمن [المرء] من حسن عنایة الله به”.

[10]. عیون الحکم و المواعظ، ص 222. “جمال المؤمن ورعه”.