آیاتی که در قرآن مجید در آن از خداوند متعال طلب و درخواستی صورت گرفته است، دعا و در برخی موارد حکم دعا را دارند. چه در ابتدای آنها واژه «ربّنا»، «اللهم» و… باشد، یا نباشد. هر یک از دعاهای وارده در قرآن در بردارنده موضوعی خاص و بیانگر درخواست و نیاز از خداوند متعال است. شخص دعا کننده نیز در قرآن متفاوت است؛ گاه انسانی از صالحان و پیامبران است و گاه منافقی و اهل دوزخی که برای نجاتش از عذاب دعا می کند؛ گاهی شخصی برای خود و گاهی برای دیگران دعا می کند و در برخی موارد، خداوند خود دعایی را به پیامبرانش دستور می دهد. حال با نگاه به هریک از این موضوعات و درخواست ها، دسته ای از این دعاها در زیر ذکر می شود:
1. دنیا و آخرت: «و اکتُب لَنا فى هـذِهِ الدُّنیا حَسَنَةً و فِى الأخِرَةِ»،
[1]
و
«
رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنیا حَسَنَةً و فِى الأخِرَةِ حَسَنَةً و قِنا عَذابَ النّار».
[2]
2. توفیق برپایی نماز:
«
رَبِّ اجعَلنى مُقیمَ الصَّلوةِ و مِن ذُرِّیَّتى رَبَّنا و تَقَبَّل دُعاء».
[3]
3.
قرار گرفتن در زمره بندگان صالح خدا
: «رَبِّ هَب لى حُکمـًا و اَلحِقنى بِالصّــلِحین».
[4]
4. درخواست کمک و یاری از خداوند در برابر دشمنان: «
رَبِّ انصُرنى بِما کَذَّبون
»،
[5]
«فدَعا رَبَّهُ اَنّى مَغلوبٌ فَانتَصِر»
[6]
و «ر
بَّنا اَفرِغ عَلَینا صَبرًا و ثَبِّت اَقدامَنا و انصُرنا عَلَى القَومِ الکـفِرین»
.
[7]
5.
بهره مندی از علم و حکمت:
«
رَبِّ زِدنى عِلمـا»
.
[8]
6.
آمرزش گناهان خود، پدر و مادر و مؤمنان:
«
رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ
»
[9]
و
«
رَبَّنَا اغفِر لَنا و لاِخونِنَا الَّذینَ سَبَقونا بِالایمـنِ
».
[10]
و دعاهای دیگری نیز در قرآن کریم هست که می توان به آنها مراجعه کرد و در مواقع دعا مانند قنوت نماز خواند، مانند: دعا برای هدایت،
[11]
همسر و فرزندان،
[12]
نجات از فتنه،
[13]
قبولی اعمال.
[14]
برای آگاهی بیشتر درباره برخی از مباحث مربوط به دعا نمایه های زیر را مطالعه کنید:
«فلسفه دعا»، سؤال 8961 (سایت: 9037)
.
«شرایط استجابت حتمى دعا»، سؤال 197 (سایت: 983)
.
«رابطه دعا با تلاش و کوشش»، سؤال 6154 (سایت: 6286)
.
این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد.
[1]
.
اعراف، 156: «و براى ما، در این دنیا و سراى دیگر، نیکى مقرّر فرما».
[2]
.
بقره، 201: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیکى) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکى) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!».
[3]
.
ابراهیم، 40
: «پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعاى مرا بپذیر!».
[4]
.
شعراء، 83
: «پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن!».
[5]
.
مؤمنون، 26: «پروردگارا! مرا در برابر تکذیب هاى آنان یارى کن!».
[6]
.
قمر، 10: «او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (این قوم طغیانگر) شدهام، انتقام مرا از آنها بگیر!».
[7]
.
بقره، 250
: «پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایى فرو ریز، و گامهایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان».
[8]
.
طه، 114
: «پروردگارا! علم مرا افزون کن!».
[9]
.
ابراهیم، 41
: «پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا مىشود، بیامرز!».
[10]
.
حشر، 10
: «پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز».
[11]
.
حمد، 6؛
آل عمران، 8.
[12]
.
فرقان، 74.
[13]
.
ممتحنه، 5
.
[14]
.
بقره، 127
.