گزارش‌های تاریخی موجود پیرامون شخصیت عبدالرحمان بن عبدالله ارحبی را که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، ارائه کنید؟

یکی از شهدای کربلا، دلاورمردی به نام عبدالرحمان بن عبدالله(عبید)،[1] بن کدر،[2] ارحبی،[3] ازدی،[4] از قبیله‌ی بزرگ همدان است.[5]

نام‌های دیگری غیر از «کدر» نیز برای پدربزرگ ایشان گزارش شده است: کدن،[6] کواء،[7] کعب،[8] زیاد.[9]

همراهی با امام علی(ع)

گزارش شده است اهالی منطقه‌ی جندل از قبیله‌ی کلب از اطاعت امام علی(ع) و معاویه سرباز زدند. معاویه مسلم بن عقبه را فرستاد تا زکات را از آنها تحویل بگیرد. مسلم نیز آن‌جا را در محاصره خود قرار داد. در پی آن، امام علی(ع) به مالک بن کعب دستور داد تا کسی را بر منطقه‌ی عین التمر بگمارد و خودش نزد امام(ع) برود؛ لذا مالک، عبدالرحمن بن عبدالله را جانشین خود در آن منطقه قرار داد.[10]

نامه رسانی برای امام حسین(ع) و همراهی با مسلم

بعد از مرگ معاویه، شیعیان در منزل سلیمان بن صرد خزاعى، اجتماع کردند و نامه‏‌هایى به امام حسین(ع) نوشتند و در مرحله‌ی اول توسط عبداللّه بن سبع و عبداللّه بن وال برای حضرتشان فرستادند. آنها بعد از دو روز، صد و پنجاه نامه دیگر را همراه قیس بن مسهّر صیداوى و عبدالرحمن بن عبداللّه ارحبى به سوی آن‌حضرت(ع) ارسال کردند.[11] البته برخی مورخان، تعداد نامه‌ها را پنجاه[12] و یا پنجاه و سه نامه ذکر کرده‌اند.[13]

در پی ارسال این نامه‌‌ها، امام(ع) مسلم بن عقیل را همراه با قیس بن مسهر صیداوى، و عمارة بن عبد اللَّه سلولى و عبد الرحمن ارحبى به سوى کوفه فرستاد.[14]

همراهی با امام حسین(ع) در کربلا

عبد الرحمن بعد از شهادت مسلم خود را به امام(ع) رساند و در روز عاشورا با اجازه‌ی امام(ع) در حالی‌که این‌گونه رجز می‌خواند به میدان رفت:

«إنی لمن ینکرنی ابن الکدن                      إنی على دین حسین و حسن‏»؛[15]

اگر کسی مرا نشناسد، من فرزند کدن، پیرو حسین و حسن هستم.

در برخی از منابع متأخر اشعار دیگری نیز به وی نسبت داده شده است:

«صبرا على‏ الأسیاف‏ و الأسنّة                            صبرا علیها لدخول الجنّة»؛[16]

در برابر شمشیرها و نیزه‏‌ها صبر و شکیبایى خواهم کرد، چنین صبرى برای ورود به بهشت است.

نبرد عبدالرحمن طولی نکشید و وی در اولین یورش دشمن به شهادت رسید.[17]

در زیارت ناحیه و نیز برخی زیارات دیگر بر این شهید درود فرستاده شده است.[18]

[1]. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ص 229، قم، منشورات الرضی، 1368ش.

[2]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 158، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.

[3]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع، ص 156، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق.

[4]. شهید اول، محمد بن مکی، المزار فی کیفیة زیارات النبی و الأئمة(ع)، ص 151، قم، مدرسه امام مهدی(عج)، چاپ اول، 1410ق.

[5]. تسمیة من قتل مع الحسین (ع)‏، ص 156.

[6]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 352، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.

[7]. ابن کثیر دمشقی‏، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 8، ص 151، بیروت، دار الفکر، 1407ق.

[8]. ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات (الإستنفار و الغارات)، ج 2، ص 461، قم، دار الکتاب الإسلامی، چاپ اول، 1410ق.

[9]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 44، ص 333، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[10]. الغارات (الإستنفار و الغارات)، ج 2، ص 461.

[11]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 37 – 38، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[12]. الاخبار الطوال، ص 229.

[13]. تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج ‏5، ص 352.

[14]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 39.

[15]. انساب الاشراف، ج ‏3، ص 196.

[16]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 132، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق.

[17]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 113، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[18]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق؛ ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2، ص 577، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق؛ المزار فی کیفیة زیارات النبی و الأئمة(ع)، ص 151.