آیا تا به حال پیش آمده است که فرآیند یا مهارت جدیدی را به کسی آموزش دهید؟ حتما تصور می‌کنید که کار آسانی است. اما وقتی دوره را شروع کنید، متوجه خواهید شد که خیلی سخت‌تر از چیزی است که تصور می‌کردید.
یادگیری اثربخش با استفاده از مدل آموزشی گانیه
برای همه ما پیش اومده که احساس کنیم به یادگیری یک سری مسائل نیاز داریم. یکی از گزینه ها برای حل این مسئله شرکت در یک دوره آموزشی هستش، ولی وقتی یاد بعضی کلاس های بی نتیجه و بدون بازده میفتیم، قید هر کلاس و آموزشی رو میزنیم! چندوقت پیش افتخار حضور در چنین دوره ای نصیب من شد. در اولین جلسه حضورم در کلاس متوجه شدم که این دوره و مدرس اون هیچ توجهی به نیاز های یادگیری من به عنوان مخاطب نداشته و صرفا ارائه مطالبه که براشون مهمه ! ولی مدل های آموزشی وجود دارند که آگاهی نسبت به اون ها هم به ما به عنوان مخاطب و هم به برنامه ریزان و مدرسین به عنوان آموزش دهنده کمک می کنه تا به صورت موثر به اهداف و نتایج دلخواه خود برسیم. یکی از این مدل های آموزشی، مدل 9 سطحی گانیه هستش که در ادامه بیشتر با اون آشنا میشید.
گانیه (Gagne) از پیشگامان رشته روانشناسی آموزش مدل نه گانه آموزشی را با رویکرد قدم به قدم برای اینکه افراد بتوانند از فرصت یادگیری بهترین استفاده را ببرند، ارائه داده است. این مدل به مدیران، آموزش دهندگان و یادگیرندگان کمک می کند تا به سازماندهی برنامه های آموزشی ، و تحقق اهداف یادگیری خود بپردازند. در این مقاله ایتدا این نه سطح تشریح شده و توضیحاتی در ارتباط با کاربردی نمودن آن طرح شده است.
پیش زمینه مدل
روبرت گانیه (1916-2002) از پیشگامان رشته روانشناسی آموزش محسوب می شود که پرداختن به فنون تدریس را از دهه 1940 آغاز کرد. کتاب او با نام “شرایط آموزش” که اولین بار در سال 1995 منتشر گردید، به معرفی شرایط کلیدی آموزش موثر پرداخته است. او ضمن ایجاد فرآیندی 9 مرحله ای، هر یک از آنها را نیز به صورت تفصیلی برای آموزش موثر توضیح داده است. مدل گانیه برای ارائه انواع آموزش ها مفید بوده، اما در این بخش بر آموزش تیمی در محیط کار پرداخته می شود. در شکل زیر مدل نه سطحی آموزش گانیه نشان داده شده است.1
فواید مدل گنیه
۹ سطح یادگیری گنیه به فراگیران و مدرسین، لیستی ارائه می‌دهد تا قبل از شروع فعالیت آموزشی، آن را چک کنند. هر مرحله، نوعی ارتباط را مشخص می‌کند که به فرآیند یادگیری کمک می‌کند. وقتی هر کدام از این مراحل به نوبه‌ی خود انجام شدند، احتمال اینکه فراگیران مشتاق شده و مهارت‌ها یا دانشی که به آنها آموزش داده شده را بهتر یاد بگیرند، بیشتر می‌شود.
اگر قبل از هر نوع دوره‌ی آموزشی از این رویکرد استفاده کنید، می‌توانید ساختار درس خود را طوری طراحی کنید که فراگیران بهترین تجربه‌ی آموزشی را داشته باشند.
استفاده از ابزار
در ادامه نگاهی دقیق‌تر به هر کدام از این سطوح می‌اندازیم و مثال‌هایی از اینکه چطور می‌توانید هر کدام از مراحل را در کلاس خود به‌کار ببرید ارائه می‌‌دهیم.
سطح ۱: جلب توجه (پذیرش)
تجربه‌ی آموزشی را با جلب توجه مخاطبان خود شروع کنید. بعد به آنها اطلاع دهید که فرآیند آموزش به‌زودی آغاز خواهد شد.
کاربرد
با بالابردن صدای‌تان، زبان بدن، نشان دادن ویدئویی در رابطه با موضوع موردنظر یا انجام فعالیت‌های دیگری که نشان می‌دهند زمان انتظار برای شروع شدن درس به پایان رسیده است، توجه آنها را به خود جلب کنید.
سطح ۲: در میان گذاشتن اهداف با مخاطبان (انتظارات)
سپس، اطمینان حاصل کنید که افراد می‌دانند باید چه چیزهایی یاد بگیرند و می‌دانند چرا باید این دانش یا مهارت جدید را فرابگیرند.
کاربرد
به فراگیران توضیح دهید که تا انتهای دوره چه چیزهایی خواهند آموخت. سپس، توضیح دهید این یادگیری چه سودی برای آنها و سازمان دارد.
به عنوان مثال، ممکن است به آنها توضیح دهید که فرآیند جدیدی که می‌خواهند یادبگیرند، باعث کاهش ۲۰ درصدِ هزینه‌های شرکت خواهد شد. به دلیل کاهش بودجه‌ای که اخیرا اتفاق افتاده، فرآیند جدید که هزینه‌ی کم‌تری دارد باعث می‌شود سازمان نیازی به اخراج ۶ نفر از کارمندانِ واحد شما نداشته باشد. حالا که اعضای تیم می‌دانند چرا یادگیری اطلاعات جدید اهمیت دارد و اگر این کار را انجام ندهند چه خطراتی در انتظارشان است، انگیزه بیشتری خواهند داشت و با آغوش باز از یادگیری استقبال خواهند کرد.
سطح ۳: یادآوریِ آموزش‌های قبلی (بازیابی)
وقتی به افراد تیم آموزش می‌دهید، اطلاعات جدید را با اطلاعات یا موضوعات مرتبطی که در گذشته آموخته‌اند مقایسه کنید.
کاربرد
دوره‌های آموزشی‌ای که قبلا با تیمتان داشتید را مرور کنید و آنها را با مواردی که اکنون می‌خواهند یاد بگیرند مقایسه کنید. همچنین، از آنها سؤال کنید که آیا قبلا با این موضوع آشنایی داشتند یا خیر یا پیش از این نیز با مشکلی که این دوره‌ی آموزشی سعی در حلش دارد، مواجه شده‌اند یا خیر. سپس، بین چیزهایی که در حال یادگیریش هستند و آموزش‌های قبلی‌شان رابطه برقرار کنید.2
سطح 4: ارائه‌ی اطلاعات (سبک یادگیری برگزیده)
اطلاعات جدید را به روشی مؤثر به تیمتان ارائه دهید.
کاربرد
اطلاعات‌تان را به‌روشی منطقی که درک آن آسان باشد سازماندهی کنید. سعی کنید از سبک‌ها و روش‌های مختلفی استفاده کنید (مانند نشانه‌های بصری، توضیحات گفتاری و یادگیری فعال)، تا افرادی که سبک‌های یادگیری مختلف دارند بتوانند از درس شما بهره بگیرند.
نکته:
مرحله‌ی 2 در چرخه برقراری ارتباط می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین راهِ ارائه‌ی اطلاعات را پیدا کنید.
سطح 5: فراهم آوردن رهنمودهایی برای یادگیری (رمزگذاری معنایی)
برای اینکه به تیمتان کمک کنید تا اطلاعات را یاد گرفته و در حافظه نگه دارند، از رویکردهای متفاوتی برای نشان دادن اطلاعات استفاده کنید.
کاربرد: با استفاده از مثال، مطالعه های موردی، نمودارها، داستان گویی یا مقایسه کردن به تیمتان در یادگیری کمک کنید.
سطح 6: درخواست نمایش عملکرد (پاسخ)
در این مرحله، باید اطمینان حاصل کنید که افراد می‌توانند دانش خود و مطالبی را که آموخته‌اند، به نمایش بگذارند. روش انجام این کار به مطالبی که آموخته‌اند بستگی دارد.
کاربرد
اگر فرآیند یا مهارت جدیدی به فراگیران آموخته‌اید، از آنها بخواهید تا روش استفاده از آن را به شما نشان دهند (در اینجا تمرین نقش بازی کردن می‌تواند مفید باشد). اگر اطلاعات جدیدی آموزش داده‌اید با سؤال پرسیدن از میزان دریافت اطلاعات مطمئن شوید.
سطح 7: ارائه‌ی بازخورد (تقویت)
بعد از اینکه افراد تیم، دانش خود را به شما نشان دادند، به آنها بازخورد ارائه دهید و هر جا که لازم شد، نکاتی را بیشتر توضیح دهید.
کاربرد
فرض کنید به افراد تیمتان تکنیک جدیدی را برای رویارویی با مشتریان عصبانی آموزش داده‌اید. بعد از چندین بار تمرینِ نقش بازی کردن، متوجه می‌شوید که بعضی از اعضای تیم قاطعیت لازم را برای آرام کردن مشتری، در این موقعیتِ فرضیِ تحت فشار، ندارند. با ارائه‌ی بازخورد و راهنمایی‌های لازم، اشتباهات‌شان را به آنها گوشزد کنید تا بتوانند خودشان را اصلاح کنند.3
سطح ۸: ارزیابی عملکرد (بازیابی)
تیم شما باید بتوانند امتحان یا هر نوع ابزار سنجش دیگری را پشت سر بگذارد تا ثابت کند که مهارت یا مطالب لازم را به خوبی یاد گرفته است.. اعضای تیم باید این امتحان را به صورت مستقل و فاقد هیچ کمکی از جانب شما انجام دهند.
کاربرد
امتحان، پرسش نامه های کوتاه یا حتی نوشتن مقاله، روش های خوبی برای امتحان کردن دانش اعضای تیم هستند.
نکته
بعد از اتمام امتحان می توانید باز هم به آنها بازخورد ارائه دهید.
سطح ۹: به خاطر سپردن و انتقال (عمومیت دادن)
در مرحله ی آخر، اعضای تیم با انتقال دانش یا مهارت نوین به موقعیت های نوین (که با موقعیت هایی که به آنها آموخته اید متفاوت هستند) نشان می دهند که اطلاعات را به خاطر دارند.
کاربرد
تمرینات مکرر بهترین راه برای اطمینان از این است که افراد اطلاعات را به خوبی به خاطر خواهند سپرد و به صورت مؤثر از آنها استفاده خواهند کرد. بعد از اتمام دوره، زمان های خاصی را برای تمرین اختصاص دهید.
همینطور که افراد مهارت بیشتری به دست می آورند، در جلسات تمرینی در مقابل موقعیت های متفاوتی قرار می گیرند تا بتوانند آنچه را که آموخته اند به موقعیت های متفاوت عمومیت دهند.4
پی نوشت:
1.www.karboom.io
2.www.chetor.com
3.www.khaandaniha.ir
4.www.ravanpezshk.akairan.com
قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
.png "یادگیری اثربخش با استفاده از مدل آموزشی گانیه")
.jpg "یادگیری اثربخش با استفاده از مدل آموزشی گانیه")
.png "یادگیری اثربخش با استفاده از مدل آموزشی گانیه")