ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
دوست گرامی. از آیات قرآن و روایات معصومین -ع- استفاده می شود که استغفار نسخه ای شفا بخش برای همه انسان ها در هر زمان و هر مکان و هر درجه و رتبه است . روشن است که استغفار دارای درجات مختلفی است و برای همه انسان ها یکسان نمی باشد . استغفار انسان های عادی که درخواست بخشش گناه هان است با استففار اولیای معصومی که از گناه و حتی اندیشه آن مبرا و بر کنار هستند بی شک یکسان نیست . پس استغفار با حفظ مراتب و درجات آن دستوری عام برای همه است و عمومیت دارد و داروی بیماری روحی همه انسان ها است . برای اطلاع بیشتر از موضوع استغفار و ضرورت آن توجه شما را به مطالب ذیل جلب می نماییم . از دیدگاه وحی، بین اعمال انسان و حوادث زندگانی او، ارتباطی تکوینی برقرار است. دستگاه آفرینش بنابر اراده‌الهی، به تناسبِ‌هر یک از اعمال انسان، عکس‌العملی در خور نشان می‌دهد و به فراخور آن عمل، آثار و نتایجی را در همین دنیا به صاحب عمل می‌رساند. آری، چه بسیار افعالی که باعثِ ریزش خیرات، برکاتِ مادّی و معنوی فراوان در زندگی انسان می‌شود و چه بسیار افعالی که باعث محنت‌ها، بلاها، و گرفتاری ها می‌شود. قرآنِ کریم، انسانها را به نگریستن از افقی برتر و توجّه به این رابطه‌ها فرا می‌خواند؛تا با تمسّک به افعال خیر و ترک‌افعال شرّ، به سعادتِ‌دنیا و آخرت نایل شوند. در این سلسله نوشتار، به مددِ‌نازل کننده قرآن، بر‌آنیم تا عوامل فزونی دهنده روزی و برکت را از منظرِ قرآن به نظاره بنشینیم.عواملی چون استغفار، ایمان، تقوا، دُعا، توکّل، شکر، ازدواج، قرض دهی و . بدان امید که این تلاش، گشایشِ راهی باشد به سوی توسعه همه‌جانبه و ایجاد قابلیتی برای بارشِ خیرات و برکاتِ الهی. ان‌شاءَ اللّه.
استغفار
توبه از گناهان و آمرزش خواهی از خداوند غافر، امری است که بسیار مورد تأکید قرآن و پیشوایان دین قرار گرفته است. در کلام پیشوایان معصوم(ع)، استغفار به عنوانِ‌بهترین دُعا و عبادت، ارزشمندترین توسّل، موثّرترین سلاح گناهکاران و نجات‌بخش‌ترین شفیع، به گونه‌ای کم‌نظیر، مورد تأکید واقع شده و آثاری برای آن، ذکر شده است.
در این‌جا، استغفار و توبه را به عنوان عامل ریزش روزی و برکت در گستره قرآن و روایات مورد توجّه و تحقیق قرار می‌دهیم. در قرآن کریم، سه آیه بسیار عجیب وجود دارد که به روشنی اثر استغفار را در فزونی روزی بیانگر است:دو آیه اول از زبان حضرت هود(ع) خطاب به قومِ‌بی‌ایمان و گناه‌کار عاد وارد شده است:
«وَأنِ استََغفِرُوا رَبَّکُم ثُمَّ‌تُوبوا إِلَیهِ یمَتِّعکُم مَتاعاً‌حَسَناً إلی أجَلٍ مُسَمّی ویؤتِ‌کُلَّ‌ذِی فَضلٍ فَضلَهُُ ؛ و اینکه از پروردگار خود آمرزش بطلبید؛سپس [با ایمان ناب و عمل صالح] به سوی‌او باز‌گردید تا شما را تا مدّت معینی [از مواهبِ زندگی این جهان] به خوبی بهره‌مند سازد و به هر صاحب فضیلتی، به مقدارِ‌فضیلتش ببخشد ». (سوره هود، آیه 3)
قوم عاد، مردمی بلند قامت، درشت هیکل و سخت نیرومند بودند. این قوم، تمدنی بسیار پیشرفته و عظیمی داشتند که به فرمودهٔ‌قرآن:«لَم یخلََق مِثلُها فی البلاد؛ در هیچ عصری مثلِ آنان آفریده نشده است». (سوره فجر، آیه 8) این مردمان همیشه، غرقِ در نعمت‌خدا و آبادانی و فزونی برکات الهی بودند تا این که به تدریج وضع خود را تغییر دادند و به بُت‌پرستی و عصیان روی آوردند. خدای تعالی به خاطر انحرافشان از راه حقّ، برادرشان هود(ع) را مبعوث کرد تا به سوی حقّ، دعوت و ارشادشان کند. با این که هود(ع) در هدایت آنان نهایت استعداد و سعی‌خود را به کار گرفت، امّا جز عدّهٔ‌اندکی به او ایمان نیاوردند و بیشتر مردمان بر دشمنی و لجبازی‌های خود اصرار ورزیدند و نسبت سفاهت و دیوانگی به آن حضرت دادند. در نتیجه خداوند هم «سنّتِ‌تغییر» را بر آنان جاری فرمود، چرا که: «اِنَّ اللّه لایغیرُ‌ما بقومٍ حتّی یغیروا ما بانفُسِهِم؛ خداوند، احوال و سرنوشتِ‌هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آن که خودشان، تغییر کنند. (سوره رعد، آیه 11) به خواستِ‌الهی، آسمان تا هفت سالِ‌تمام از باریدن، دریغ کرد تا آن که قوم عاد دچار، قحطی، گرانی، خشکسالی و ضعف و ناتوانی شدند. در این احوال هم، هود(ع) مثل همیشه از درِ‌خیر‌خواهی و مهربانی به سوی ایشان روی آورد و راهِ چاره را «طلبِ مغفرت از پروردگار»، «توبه از شرک و بت‌پرستی» و «ایمان به خداوند و عمل صالح» دانست.
طبق آنچه در تفسیر گران‌سنگِ‌المیزان در ذیل دو آیه فوق آمده است:منظور از «توبه» که بعد از «استغفار»با جمله«ثمَّ‌توبوا الیه» بدان تأکید شده است، «بازگشتِ حقیقی به سوی خدا با ایمان و عمل صالح» می‌باشد.1
آیه‌سوم از زبان حضرت نوح(ع) خطاب به مردمِ‌مجرم و گناه‌کار زمانه‌اش وارد شده است:
«اِستَغفروا ربَّکم اِنَّه کانَ‌غَفّاراً یرسِلِ السَّماءَ علیکُم مِدراراً‌ویمدِدکُم بِاَموال وبنین وَیجعَل لَکُم جَنّاتٍ ویجعَل لکم اَنهاراً؛ از پروردگار خود آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده است؛ تا باران‌های مفید و پر‌برکت را از آسمان بر شما پیوسته دارد و شما را با مال بسیار و فرزندان متعدّد یاری رساند و باغ‌های خرّم و نهرهای جاری به شما عطا فرماید». (سوره نوح، آیه 10 – 12)
امام صادق(ع) با استناد به آیه فوق می‌فرمایند:«هنگامی که رسیدنِ روزی‌ات را همراهِ سختی و کندی دیدی، زیاد استغفار کن، چرا که خداوند عزّوجلّ در کتابش می‌فرماید: از پروردگارتان، طلبِ مغفرت نمایید که او بسیار آمرزنده است تا از آسمان پیوسته بر شما بباراند و با اموال و فرزندان فراوان یاری‌تان رساند (یعنی در دنیا) و باغ‌های خرّم و نهرهای جاری عطایتان فرماید (یعنی در آخرت)».2
در آیه فوق برای اثر استغفار سه بهره ارزشمند در دنیا معرفی شده است:«بارشِ پیوسته باران‌های مفید»، «وسعت و مال فراوان» و «نعمتِ‌برخورداری از فرزندان».
روایت شده که شخصی خدمتِ‌امام رضا(ع) آمد و از «خشکسالی» شکایت کرد. حضرت در بیان راهِ‌چاره فرمودند: «استغفار کن». شخص دیگری به پیشگاه حضرت آمد و از «فقر و ناداری»شکایت کرد. حضرتش فرمودند:«استغفار کن» فرد سومی به محضرش شرفیاب شد و از حضرت خواست تا دعایی فرماید که خداوند پسری به او عطا فرماید. حضرت، به او فرمودند:«استغفار کن». حاضران باتعجّب پرسیدند:سه نفر با سه خواسته متفاوت، خدمتِ شما آمدند و شما همه را به «استغفار» توصیه فرمودید؟! فرمود:من این توصیه را از خود نگفتم. همانا در این توصیه از کلامِ خداوند الهام گرفتم و آن گاه آیه فوق را تلاوت فرمودند.3
حضرت هود به قوم خود می فرمود: «یا قَوم اسْتَغفِروا رَبَّکم ثُم تُوبُوا اِلَیه یُرسِل السَماء عَلیکم مِدراراً و یَزِدْکم قَوة الی قُوَتِکم ولا تَتَولَّوا مُجرِمین (هود/52) ؛ ای قوم من استغفار کنید و از خدا طلب بخشش کنید و به سوی او توبه کنید تا باران مداوم و سودمند برای شما بفرستد و توانی بر توان شما بیفزاید و ازخدا تبهکارانه رو برنگردانید». پیامبران گاه مردم را با تهدید و گاه با تحبیب، به عبادت و توحید حق فرا می خواندند، چون اکثر مردم یا بر اثر ترس از دوزخ عبادت می کنند یا از سر شوق به بهشت. تنها انسانهای کاملند که از قید جذب و دفع دنیا و آخرت رهایی یافته، می گویند: «وَجَدتُک اَهْلا لِلعِبادة یا وَلکِنّی اَعْبُده حَبّاً له»(بحار67/186) . هود (ع) می فرماید: اگر خدا را عبادت کنید، او نیازهای دنیایی شمارا برآورده می کند و استغفار نیز سبب نزول بسیاری از برکات است، همان گونه که برکات معنوی به وسیله توبه و استغفار حاصل می گردد. این موضوع در سخنان انبیای دیگر نیز آمده است، زیرا بین اعمال و عبادات مردم و حوادث جهان رابطه ای مستقیم است و اعمال صالح و عبادات آنان در ریزش برکات سهمی بسزا دارد. چنانکه حضرت نوح (ع) به مردم فرمود: استغفار کنید تا ربّ غفّار شما برکات مادّی را نصبیتان کند: «فَقُلت اسْتَغفِروا رَبَّکم اِنَّه کانَ غَفارا یُرسِل السَماء عَلیکم مِدارار ویُمدِدکم بِاَموال وَبَنین وَ یَجعل لَکُم جَنات وَ یَجعل لَکم اَنهارا» ( نوح/10-12) . انسان موجودی گسیخته از جهان نیست و افکار، اخلاق و اعمالش منقطع از عالم نیست. حکیم ابو علی سینا در این زمینه می گوید: کسانی که می گویند بین انسان و جهان رابطه نیست و اعمال، عبادات، کارخیر، استغفار و نیایش انسان در جهان اثر نمی گذارد، «متفلسف» و شبه فیلسوفند، نه فیلسوف: «دع هؤلاء المتشبّهة بالفلاسفة». و من رساله ای در زمینه رابطه بین اعمال انسانها و حوادث جهان نوشتم و در آن نشان دادم که نماز استسقاء،دعا و نیایش، استغفار و توبه در نزول برکات الهی مؤثر است.(الهیات شفاء، مقادله دهم، فصل یکم، ص439) در سخن نوح (ع) آمده است که به سبب استغفار و توبه شما باران به موقع نازل می شود و سخنان هود (ع) نیز این وعده را به همراه دارد و این سخن وحی است که بین اعمال خیر انسان و جهان تکوین، رابطه است و این اصل کلی را قرآن کریم تصدیق می کند: «وَلَو اَنَّ اَهلَ القُری امَنوا واتَقوا لِفَتحِنا عَلیهم بَرکات اعراف/96؛ اگر مردم منطقه ها و قریه ها اهل تقوا وایمان باشند، درهای برکات الهی به روی آنان گشوده خواهد شد»، چنانکه درباره اهل کتاب آمده است: «وَلَو أَنَّهم أَقاموا التَوریة وَالاِنجیل وَما اَنزل اِلَیهم مِن رَبِّهم لَأَکلوا مِن فوقَهم ومِن تَحتِ اَرْجُلِهم»مائده/66. آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 6 (سیرة پیامبران(ع) در قرآن)
بهترین وقت استغفار
بهترین وقت استغفار، سحرگاهان به‌ویژه سحرِ شب جمعه می‌باشد تا جایی که استغفار کنندگان در سحرگاهان مورد مدح خداوند عالمیان قرار می‌گیرند:
« المستغفرینَ بِالأَسحارِ». (سوره آل عمران، آیه17)
«وبالأَسحارِهُم یستَغفِرونَ». (سوره ذاریات، آیه 18)
امام صادق(ع) در تفسیر آیه فوق می‌فرمایند: «هر کس در وقت سحر، هفتاد مرتبه استغفار کند از اهلِ این آیه خواهد بود».4
چگونگی استغفار
امام صادق(ع) می‌فرماید:«هر که در نماز وتر و در حالی که به قیام ایستاده است، هفتاد مرتبه بگوید: اَستَغفِرُ اللّهَ واَتُوبُ إلَیه؛ و تا یک‌سال تمام بر آن مواظبت کند (و در صورت عدم موفقیت به نماز شب، قضای آن را به جا آورد) خداوند او را در زمره «استغفار کنندگان در سحرگاه» می‌نویسد و آمرزش و مغفرت خویش را بر او واجب می‌گرداند».5
و آن حضرت در روایت دیگری می‌فرمایند:
«هر که دو ماه پیاپی هر روز چهارصد مرتبه این ذکر استغفار را بخواند، خداوند او را گنجی از دانش یا مالِ فراوان کرامت فرماید: «اَستَغفرُ اللّه الّذی لاإله الاّ‌هُوَ الحَی القَیومُ الرَّحمنُ‌الرَّحیمُ بَدیعُ‌السّمواتِ والأَرضِ مِن جمیعِ ظُلمی وجرمی واِسرافی عَلی نفسی واَتوبُ إِلیهِ».6
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ج10، ص209 و210.
2. بحار الانوار، ج78، ص201، روایت29.
3. مجمع البیان، ذیل تفسیر آیه 12 – 10 سوره نوح.
4. نورالثقلین، ج 5، ص 123، روایت 15.
5. خصال، ص 581، روایت 3.
6. وسایل الشیعه، ج 7، باب 48.
استغفار
توبه از گناهان و آمرزش خواهی از خداوند غافر، امری است که بسیار مورد تأکید قرآن و پیشوایان دین قرار گرفته است. در کلام پیشوایان معصوم(ع)، استغفار به عنوانِ‌بهترین دُعا و عبادت، ارزشمندترین توسّل، موثّرترین سلاح گناهکاران و نجات‌بخش‌ترین شفیع، به گونه‌ای کم‌نظیر، مورد تأکید واقع شده و آثاری برای آن، ذکر شده است.
در این‌جا، استغفار و توبه را به عنوان عامل ریزش روزی و برکت در گستره قرآن و روایات مورد توجّه و تحقیق قرار می‌دهیم. در قرآن کریم، سه آیه بسیار عجیب وجود دارد که به روشنی اثر استغفار را در فزونی روزی بیانگر است:دو آیه اول از زبان حضرت هود(ع) خطاب به قومِ‌بی‌ایمان و گناه‌کار عاد وارد شده است:
«وَأنِ استََغفِرُوا رَبَّکُم ثُمَّ‌تُوبوا إِلَیهِ یمَتِّعکُم مَتاعاً‌حَسَناً إلی أجَلٍ مُسَمّی ویؤتِ‌کُلَّ‌ذِی فَضلٍ فَضلَهُُ ؛ و اینکه از پروردگار خود آمرزش بطلبید؛سپس [با ایمان ناب و عمل صالح] به سوی‌او باز‌گردید تا شما را تا مدّت معینی [از مواهبِ زندگی این جهان] به خوبی بهره‌مند سازد و به هر صاحب فضیلتی، به مقدارِ‌فضیلتش ببخشد ». (سوره هود، آیه 3)
قوم عاد، مردمی بلند قامت، درشت هیکل و سخت نیرومند بودند. این قوم، تمدنی بسیار پیشرفته و عظیمی داشتند که به فرمودهٔ‌قرآن:«لَم یخلََق مِثلُها فی البلاد؛ در هیچ عصری مثلِ آنان آفریده نشده است». (سوره فجر، آیه 8) این مردمان همیشه، غرقِ در نعمت‌خدا و آبادانی و فزونی برکات الهی بودند تا این که به تدریج وضع خود را تغییر دادند و به بُت‌پرستی و عصیان روی آوردند. خدای تعالی به خاطر انحرافشان از راه حقّ، برادرشان هود(ع) را مبعوث کرد تا به سوی حقّ، دعوت و ارشادشان کند. با این که هود(ع) در هدایت آنان نهایت استعداد و سعی‌خود را به کار گرفت، امّا جز عدّهٔ‌اندکی به او ایمان نیاوردند و بیشتر مردمان بر دشمنی و لجبازی‌های خود اصرار ورزیدند و نسبت سفاهت و دیوانگی به آن حضرت دادند. در نتیجه خداوند هم «سنّتِ‌تغییر» را بر آنان جاری فرمود، چرا که: «اِنَّ اللّه لایغیرُ‌ما بقومٍ حتّی یغیروا ما بانفُسِهِم؛ خداوند، احوال و سرنوشتِ‌هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آن که خودشان، تغییر کنند. (سوره رعد، آیه 11) به خواستِ‌الهی، آسمان تا هفت سالِ‌تمام از باریدن، دریغ کرد تا آن که قوم عاد دچار، قحطی، گرانی، خشکسالی و ضعف و ناتوانی شدند. در این احوال هم، هود(ع) مثل همیشه از درِ‌خیر‌خواهی و مهربانی به سوی ایشان روی آورد و راهِ چاره را «طلبِ مغفرت از پروردگار»، «توبه از شرک و بت‌پرستی» و «ایمان به خداوند و عمل صالح» دانست.
طبق آنچه در تفسیر گران‌سنگِ‌المیزان در ذیل دو آیه فوق آمده است:منظور از «توبه» که بعد از «استغفار»با جمله«ثمَّ‌توبوا الیه» بدان تأکید شده است، «بازگشتِ حقیقی به سوی خدا با ایمان و عمل صالح» می‌باشد.1
آیه‌سوم از زبان حضرت نوح(ع) خطاب به مردمِ‌مجرم و گناه‌کار زمانه‌اش وارد شده است:
«اِستَغفروا ربَّکم اِنَّه کانَ‌غَفّاراً یرسِلِ السَّماءَ علیکُم مِدراراً‌ویمدِدکُم بِاَموال وبنین وَیجعَل لَکُم جَنّاتٍ ویجعَل لکم اَنهاراً؛ از پروردگار خود آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده است؛ تا باران‌های مفید و پر‌برکت را از آسمان بر شما پیوسته دارد و شما را با مال بسیار و فرزندان متعدّد یاری رساند و باغ‌های خرّم و نهرهای جاری به شما عطا فرماید». (سوره نوح، آیه 10 – 12)
امام صادق(ع) با استناد به آیه فوق می‌فرمایند:«هنگامی که رسیدنِ روزی‌ات را همراهِ سختی و کندی دیدی، زیاد استغفار کن، چرا که خداوند عزّوجلّ در کتابش می‌فرماید: از پروردگارتان، طلبِ مغفرت نمایید که او بسیار آمرزنده است تا از آسمان پیوسته بر شما بباراند و با اموال و فرزندان فراوان یاری‌تان رساند (یعنی در دنیا) و باغ‌های خرّم و نهرهای جاری عطایتان فرماید (یعنی در آخرت)».2
در آیه فوق برای اثر استغفار سه بهره ارزشمند در دنیا معرفی شده است:«بارشِ پیوسته باران‌های مفید»، «وسعت و مال فراوان» و «نعمتِ‌برخورداری از فرزندان».
روایت شده که شخصی خدمتِ‌امام رضا(ع) آمد و از «خشکسالی» شکایت کرد. حضرت در بیان راهِ‌چاره فرمودند: «استغفار کن». شخص دیگری به پیشگاه حضرت آمد و از «فقر و ناداری»شکایت کرد. حضرتش فرمودند:«استغفار کن» فرد سومی به محضرش شرفیاب شد و از حضرت خواست تا دعایی فرماید که خداوند پسری به او عطا فرماید. حضرت، به او فرمودند:«استغفار کن». حاضران باتعجّب پرسیدند:سه نفر با سه خواسته متفاوت، خدمتِ شما آمدند و شما همه را به «استغفار» توصیه فرمودید؟! فرمود:من این توصیه را از خود نگفتم. همانا در این توصیه از کلامِ خداوند الهام گرفتم و آن گاه آیه فوق را تلاوت فرمودند.3
حضرت هود به قوم خود می فرمود: «یا قَوم اسْتَغفِروا رَبَّکم ثُم تُوبُوا اِلَیه یُرسِل السَماء عَلیکم مِدراراً و یَزِدْکم قَوة الی قُوَتِکم ولا تَتَولَّوا مُجرِمین (هود/52) ؛ ای قوم من استغفار کنید و از خدا طلب بخشش کنید و به سوی او توبه کنید تا باران مداوم و سودمند برای شما بفرستد و توانی بر توان شما بیفزاید و ازخدا تبهکارانه رو برنگردانید». پیامبران گاه مردم را با تهدید و گاه با تحبیب، به عبادت و توحید حق فرا می خواندند، چون اکثر مردم یا بر اثر ترس از دوزخ عبادت می کنند یا از سر شوق به بهشت. تنها انسانهای کاملند که از قید جذب و دفع دنیا و آخرت رهایی یافته، می گویند: «وَجَدتُک اَهْلا لِلعِبادة یا وَلکِنّی اَعْبُده حَبّاً له»(بحار67/186) . هود (ع) می فرماید: اگر خدا را عبادت کنید، او نیازهای دنیایی شمارا برآورده می کند و استغفار نیز سبب نزول بسیاری از برکات است، همان گونه که برکات معنوی به وسیله توبه و استغفار حاصل می گردد. این موضوع در سخنان انبیای دیگر نیز آمده است، زیرا بین اعمال و عبادات مردم و حوادث جهان رابطه ای مستقیم است و اعمال صالح و عبادات آنان در ریزش برکات سهمی بسزا دارد. چنانکه حضرت نوح (ع) به مردم فرمود: استغفار کنید تا ربّ غفّار شما برکات مادّی را نصبیتان کند: «فَقُلت اسْتَغفِروا رَبَّکم اِنَّه کانَ غَفارا یُرسِل السَماء عَلیکم مِدارار ویُمدِدکم بِاَموال وَبَنین وَ یَجعل لَکُم جَنات وَ یَجعل لَکم اَنهارا» ( نوح/10-12) . انسان موجودی گسیخته از جهان نیست و افکار، اخلاق و اعمالش منقطع از عالم نیست. حکیم ابو علی سینا در این زمینه می گوید: کسانی که می گویند بین انسان و جهان رابطه نیست و اعمال، عبادات، کارخیر، استغفار و نیایش انسان در جهان اثر نمی گذارد، «متفلسف» و شبه فیلسوفند، نه فیلسوف: «دع هؤلاء المتشبّهة بالفلاسفة». و من رساله ای در زمینه رابطه بین اعمال انسانها و حوادث جهان نوشتم و در آن نشان دادم که نماز استسقاء،دعا و نیایش، استغفار و توبه در نزول برکات الهی مؤثر است.(الهیات شفاء، مقادله دهم، فصل یکم، ص439) در سخن نوح (ع) آمده است که به سبب استغفار و توبه شما باران به موقع نازل می شود و سخنان هود (ع) نیز این وعده را به همراه دارد و این سخن وحی است که بین اعمال خیر انسان و جهان تکوین، رابطه است و این اصل کلی را قرآن کریم تصدیق می کند: «وَلَو اَنَّ اَهلَ القُری امَنوا واتَقوا لِفَتحِنا عَلیهم بَرکات اعراف/96؛ اگر مردم منطقه ها و قریه ها اهل تقوا وایمان باشند، درهای برکات الهی به روی آنان گشوده خواهد شد»، چنانکه درباره اهل کتاب آمده است: «وَلَو أَنَّهم أَقاموا التَوریة وَالاِنجیل وَما اَنزل اِلَیهم مِن رَبِّهم لَأَکلوا مِن فوقَهم ومِن تَحتِ اَرْجُلِهم»مائده/66. آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 6 (سیرة پیامبران(ع) در قرآن)
بهترین وقت استغفار
بهترین وقت استغفار، سحرگاهان به‌ویژه سحرِ شب جمعه می‌باشد تا جایی که استغفار کنندگان در سحرگاهان مورد مدح خداوند عالمیان قرار می‌گیرند:
« المستغفرینَ بِالأَسحارِ». (سوره آل عمران، آیه17)
«وبالأَسحارِهُم یستَغفِرونَ». (سوره ذاریات، آیه 18)
امام صادق(ع) در تفسیر آیه فوق می‌فرمایند: «هر کس در وقت سحر، هفتاد مرتبه استغفار کند از اهلِ این آیه خواهد بود».4
چگونگی استغفار
امام صادق(ع) می‌فرماید:«هر که در نماز وتر و در حالی که به قیام ایستاده است، هفتاد مرتبه بگوید: اَستَغفِرُ اللّهَ واَتُوبُ إلَیه؛ و تا یک‌سال تمام بر آن مواظبت کند (و در صورت عدم موفقیت به نماز شب، قضای آن را به جا آورد) خداوند او را در زمره «استغفار کنندگان در سحرگاه» می‌نویسد و آمرزش و مغفرت خویش را بر او واجب می‌گرداند».5
و آن حضرت در روایت دیگری می‌فرمایند:
«هر که دو ماه پیاپی هر روز چهارصد مرتبه این ذکر استغفار را بخواند، خداوند او را گنجی از دانش یا مالِ فراوان کرامت فرماید: «اَستَغفرُ اللّه الّذی لاإله الاّ‌هُوَ الحَی القَیومُ الرَّحمنُ‌الرَّحیمُ بَدیعُ‌السّمواتِ والأَرضِ مِن جمیعِ ظُلمی وجرمی واِسرافی عَلی نفسی واَتوبُ إِلیهِ».6
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ج10، ص209 و210.
2. بحار الانوار، ج78، ص201، روایت29.
3. مجمع البیان، ذیل تفسیر آیه 12 – 10 سوره نوح.
4. نورالثقلین، ج 5، ص 123، روایت 15.
5. خصال، ص 581، روایت 3.
6. وسایل الشیعه، ج 7، باب 48.
