پرسشگر گرامی ، بزرگان دین گفته اند که در عفو و گذشت لذتی است که در انتقام نیست .کسی که از خطای دیگری می گذرد , رحمت و مهر الهی را به سوی خویش جلب می کند .خداوند متعال می فرماید:« و لیعفوا ولیصفحوا الا تحبون ان یغفر الله لکم – با خلق , عفو و صفح پیشه کنند و از بدیها در گذرند آیا دوست نمی دارید که خدا هم در حق شما مغفرت و احسان فرماید ؟»(نور:22)
*** آثار گذشت در زندگی
1- آرامش روحى
زندگى توأم با گذشت و اغماض، مایه ایجاد آرامش و آسایش روحى زندگی مشترک و جامعه است. فردی که در زندگى گذشت ندارد، همواره منتظر فرصتى است تا انتقام گیرد، از این رو، دغدغه پیوسته در انتقام‌گیرى از دیگران، آرامش روحى را از او سلب مى کند، ولى کسى که از روحیه عفو و گذشت برخوردار است، از این دغدغه روحى ایمن است و بدون هیچ نگرانى و کینه اى نسبت به همسر، دوستان، و آشنایان خویش با آرامش خاطر در کنار آن‌ها زندگى مى کند و از بهانه جویی‌هاى بیهوده و زیانبار دورى مى جوید.
2- کینه ‌زدایی
اشتباهات و لغزش‌هایى که گاهى در محیط خانواده و جامعه از ناحیه افراد صورت مى گیرد، مایه ایجاد کدورت و تیرگى روابط مى شود. چنانچه این تیرگى با عفو و گذشت جبران نشود، زمینه ایجاد اختلافات و درگیری‌ها می‌شود، ولى با گذشت و اغماض افراد یک جامعه نسبت به یکدیگر، کینه ها زدوده شده و تیرگی‌ها و کدورت‌ها از بین مى رود. پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند: «تَعافَوْا تَسْقُطِ الضَّغائِنُ بَیْنَکُمْ» (1)؛ «نسبت به یکدیگر گذشت کنید، تا کینه هایتان برطرف شود.»
3- عزّت ‌افزایی
گذشت و چشم پوشى از خطاها، لغزش‌ها و کوتاهی‌های دیگران موجب افزایش عزت و اقتدار انسان می‌شود. پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند: «الْعَفْوُ لا یَزیدُ الْعَبْدَ الَّا عِزّاً فَاعْفُوا یُعِزَّکُمُ اللَّهُ» (2)؛ «عفو و گذشت موجب عزّت بنده است. بنابراین، گذشت کنید تا خدا به شما عزّت دهد.»
4- طول عمر
عفو و گذشت مایه آرامش روانی و سلامت جسمی انسان است. فردی که از امنیت روانی و سلامت جسمی برخوردار باشد عمر طولانی خواهد داشت. وقتی دیگران را نبخشیم در حقیقت این خود ما هستیم که رنج می‌بریم نه دیگران. کینه‌جویی و خصومت ما را بیمار می‌کند. خشم و خصومت به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند و موجب به هم خوردن نظم طبیعی ارگان‌های بدن می‌شود. پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرمایند:
«مَنْ کَثُرَ عَفْوُهُ مُدَّ فى عُمْرِهِ» (3)؛ «کسى که بسیار گذشت مى کند، به عمرش افزوده مى شود.»
5- آمرزش گناهان (ببخشید تا خدا شما را ببخشد)
خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا الا تُحِبُّونَ انْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» (4)؛ «(مؤمنان) باید عفو کنند و چشم بپوشند؛ آیا دوست نمى دارید خداوند شما را ببخشد؟!» پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نیز می‌فرمایند: «مَن یَغفِر یَغفِرِ اللّه ُ لَهُ وَ مَن یَعفُ یَعفُ اللّه ُ عَنهُ» (5)؛ «هر کس از خطاها درگذرد، خدایش از او درگذرد و هر کس گذشت کند خدا نیز از او گذشت کند.»
پی‌نوشت‌ها:
1. محمدی ری‌شهری، محمد؛ میزان الحکمه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1375، ج6، ص367.
2. متقى هندى، علاء الدین على، کنز العمّال فى سنن الأقوال و الأفعال، تحقیق و تصحیح شیخ بکرى حیانى و شیخ صفوة الصفا، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1409 ھ .ق، ج3، ص110.
3. میزان الحکمه، حدیث 13184.
4. نور(24)، آیه 22.
5. نهج الفصاحه، ح 2768.