الف ) حسرت
«ای کاش » گفتن به دلیل آنچه که از دست انسان رفته است به معنای حسرت و افسوس خوردن از گذشته است و معصومین « علیهم السلام » به دلیل آنکه تمام زندگی خود را به بندگی خدا مشغول بوده اند از چنین واژه ای استفاده نمی کنند .
حسرت به معنای دریغ، افسوس، تأسف و غصه خوردن از چیزی است که از دست رفته (معجم مقاییس اللغه، ج 2، ص 62، «حسر») و پشیمانی از آن است. (مفردات الفاظ قرآن کریم، ص 235)

ب ) حسرت پسندیده
از نظر قرآن حسرت یک واکنش طبیعی در انسان در هنگام بروز شکست و ناکامی است. این حسرت می‌تواند عاملی برای توبه و استغفار و بازگشت انسان به سوی مسیر درست و راست باشد؛ چرا که هشدار و بیدارباشی که انسان را از خواب غفلت بیدار کرده و تلنگری است که آدمی را به خود می‌آورد.
با نگاهی به آیات قرآنی می‌توان عوامل چندی را برای حسرت بویژه در آخرت نشان داد. از نظر قرآن هرگونه کوتاهی در انجام اوامر و نواهی خداوند و غفلت از قیامت و معاد (زمر، آیات 56 و 59؛ انعام، آیات 29 تا 31)، کفر و بی‌ایمانی (انعام، آیه 27؛ حجر، آیه 2)، استکبار (زمر، آیات 56 و 59)، استهزای مومنان و مسلمانان (همان)، ترک عمل صالح و کارهای نیک (اعراف، آیات 50 و 53) و مانند آن از مهمترین عوامل حسرت و ندامت در قیامت است.
اگر انسان در همین دنیا از خواب غفلت بیدار شود و وقتی خداوند او را به سبب گناهان تنبیه و مجازات می‌کند از کرده خویش پشیمان شده و بیدار شود و راه خوب و راه راست را برگزیند، این تاسف و غصه خوردن، خوب و سودمند است؛ چرا که شخص را از ارتکاب مجدد کارهای زشت بازمی‌دارد. اصولا دین اسلام دین توبه و بازگشت است. به این معنا که هر گناه بزرگ و کوچکی که در دنیا انجام گرفته باشد می‌توان آن را جبران کرد و با توبه و استغفار بگونه‌ای شد که گویی تازه متولد شده است.
بازگشت و اصلاح به جای غصه خوردن
امام هادی(ع) براساس آموزه‌های قرآنی بهترین راه را برای کسانی که در زندگی با شکست و ناکامی‌ها مواجه می شوند، به جای غصه خوردن، تصمیم درست برای بازسازی و اصلاح دانسته و می‌فرماید: اذکر حسرات التفریط بأخذ تقدیم الحزم؛ به جای حسرت و اندوه برای عدم موفقیت‌های گذشته، با گرفتن تصمیم و اراده قوی جبران کن. (میزان الحکمه، ج7، ص454)

ج ) حسرت مذموم
غصه خوردن و تأسف نباید به شکلی ادامه یابد که او را از حرکت درست بازداشته و در مسیر باطل قرار داده و حرکت سقوط و هبوط او را تقویت کند ، بسیاری از مردم بویژه در شکست‌های بزرگ خود را می‌بازند و گویی تمام راه‌ها به همین‌جا ختم می‌شد و راه برونرفتی ندارند. اینان که گرفتار بینش مادی و بسته هستند، تنها اسباب عادی و معمولی دنیوی را می‌بینند و در ورای آن خداوند سبب‌ساز را نمی‌بینند. اینان با حسرت و اندوه خوردن راه را برای خود می‌بندند و انگیزه قلبی و حرکتی خود را از میان می‌برند. حسرت بسیار، آنان را دچار افسردگی و خودکشی می‌کند و گاه به جای آنکه به اصلاح بپردازند چون نومید از پیروزی هستند در همان مسیر باطل خود غرق می‌شوند و بدتر از قبل عمل می‌کنند. با نگاهی به وضعیت جامعه می‌توان دریافت که ریشه نومیدی و حسرت در دنیا به سبب بینش و نگرش نادرست است. صاحبان این‌گونه بینش توبه و استغفار را باور نمی‌دارند و نمی‌دانند که چگونه توبه و استغفار، هم دفع بلا و آثار آن می‌کند و هم بلای آمده را برمی‌دارد و رفع می‌کند و هم نعمت جدیدی را به سوی آنها جلب می‌کند.