چرا نعمت هاى بهشتى بشارت هاى قرآن، غالباً به لفظ مذکّر آورده شده است؟ مگر خانم ها از نعمت هاى بهشتى محرومند؟ در پاسخ این سؤال توجّه به دو نکته لازم است:
1. بشارت هاى قرآن براى ورود به بهشت به پرهیزکاران و صالحان است و فرقى بین زن و مرد نیست.
البتّه ضمیرهاى خطاب مذکّر قرآن، بیش از مؤنث است واین مربوط به ادبیات عرب و بسیارى از کشورها و اقوام است که با صیغه هاى مذکّر، خطاب هاى عمومیشان را بیان مى کنند.
براى مثال هنگام سلام مى گویند: «سلام علیکم»؛ در حالى که ممکن است در مجلس چند مرد و چند زن حاضر باشند و گفته نمى شود: «و سلامٌ علیکُنَّ». حتى اگر چند زن هم باشند، با ضمیر «کُم» سلام مى کنند. البته این گونه محاوره، اختصاص به بشارت ها ندارد و در مورد عذاب نیز خطاب به مردان است اگرچه شامل زنان نیز مى شود؛ اما کسى اعتراض نمى کند. (1)
2. برخى مفسّرین معتقدند که چون روش قرآن رعایت عفّت کلام است، لذا برجسته کردن لذت هاى زن دور از متانت و حیاى زن است، از این رو بیشتر با ضمایر مذکّر نعمت ها را بر صاحبان آن برشمرده است. چنین امرى در فرهنگ عمومى و خانواده هاى با شخصیت معمول است و قرآن کریم هم براساس فرهنگ محاوره سخن مى گوید.
البته در بسیارى از بشارت ها مانند «حیات طیّب»(2)، «رضایت و رضوان الهى»(3) «پاداش عمل خیر»(4) و… که متانت و حیاى زن در آن محفوظ است، از زن و مرد نام برده شده است.
بنابراین قرآن عنصر جنسیت را در حقیقت انسان دخیل نمى داند و بسیارى از بشارت ها و خطاب هاى قرآنى متوجه حقیقت انسانى است. حقیقتى که زن بودن یا مرد بودن وابسته به آن نیست.
پی نوشت ها:
(1) ر.ک: محمد تقى مصباح یزدى، پرسش ها و پاسخ ها، ج5، ص30.
(2) نحل 16، آیه 97.
(3) توبه 9، آیه 72.
(4) آل عمران 3، آیه 95.