دوست گرامی. شما از خدا دور شده اید و باید سعی کنید توبه کنید و دوباره با خدا آشتی کنید و با حضور در فضاهای معنوی و ترک گناهان و انجام عبادات ومستحبات و زیارات با خدا و خوبی ها انس بگیرید و از فضاهای معنوی لذت ببرید تا این حالت دوری رفع شود و از ارتباط با خدا لذت ببرید. توضیح بیشتر. در ابتدا متذکر می شویم که سلوک راه خدا دو مرحله دارد، مرحله عقلانی و عرفانی. مرحله عقلانی از انجام تکلیف و وظیفه شروع می شود. این مرحله با استدلال عقلی و نقلی و علم پیش می رود و مرحله عرفانی با عشق و سوز بندگی به عرفان ختم می گردد.
در این راستا باید بدانیم تا کسی مرحله عقلانی را طی نکند به عرفان و عشق نمی رسد، بنابراین راه کلی رسیدن به شوق بندگی گذر کردن از سلوک عقلانی است.
در صورت موفقیت در انجام تکلیف و گذر از مرحله عقلانی و وجوبی عبادت، کم کم انسان عاشق خدا و عبادات مستحب و نافله می شود و به قدری عاشق عبادت می شود که ممکن است وارد ریاضت های سنگین عرفانی شود.
نکته دومی که در تقویت شوق بندگی تاثیر دارد آشنایی با خود بندگی است. یعنی مباحثی که در زمینه حقیقت بندگی و آثار بندگی و صفات بندگان خدا و فلسفه بندگی و ضرورت بندگی و مقام بندگی روش های بندگی را تحقیق و مطالعه کنید، کتاب هایی که در زمینه اخلاق بندگی و عبادت هست به شما کمک می کند تا به معرفت لازم در این زمینه برسید
شما اگر بدانید که انسان با بندگی خدای متعال به چه مقام و دستاوردی می رسد آنگاه شوق و انگیزه قوی تری برای بندگی خداوند خواهید داشت.
نکته سوم. انجام بندگی و انس با عبادت و مناجات با خدا بهترین عامل تقویت شوق بندگی است. برای اینکه عاشق بندگی شویم باید بندگی کنیم تا لذت بندگی را بچشیم و درک لذت است که انسان را شیفته عبادت می کند. کسی که دعا نمی خواند نمی داند دعا چه لذتی دارد حال چگونه می تواند عاشق دعا شود.
خود بندگی کردن انسان را عاشق بندگی می کند. اول اش سخت است اما کم کم آسان می شود و کار به جایی می رسد که انسان قادر نیست خودش را از عبادت خدا جدا کند.
همانگونه که انسان تشنه عاشق آب می شود و برای رسیدن به آن بی قراری می کند، برخی بندگان خدا هم هستند که عاشق بندگی می شوند و برای آن بی قراری می کنند.
آدم تشنه آب که خورد عطش اش برطرف می شود اما تشته عبادت هیچگاه عطش اش فروکش نمی کند عبادت مانند آب شور می ماند که انسان را تشته تر می کند تا جایی که می بینید امام سجاد زانو های شریفش پیله می بندد و ضعیف و رنجور می شود اما دست از عبادت نمی کشد.
دستورالعمل تقویت شوق بندگی:
1- نماز اول وقت: اگر کار اهمى با نماز اول وقت در تعارض نباشد نماز اول وقت را ترک نکنید. روایات و نیز بزرگان نماز اول وقت را اکیدا سفارش کرده اند. امام صادق(ع) مى فرمایند: «لکل صلاة وقتان: اول و آخر، فاول الوقت افضله و لیس لاحد ان یتخذ آخر الوقتین وقتا الا من عله و انما جعل آخر الوقت للمریض و المعتل و لمن له عذر و اول الوقت رضوان الله و آخر الوقت عفو الله؛ براى هر نمازى دو وقت است: اول وقت و آخر وقت پس اول وقت برتر و با فضیلت تر است و براى کسى نشاید که آخر وقت را وقت (نماز) اتخاذ کند مگر از روى علتى و آخر وقت فقط براى شخص بیمار و ناتوان و کسى که داراى عذرى است مى باشد و اول وقت خشنودى خدا را در بردارد ولى آخر وقت عفو خدا را» (میزان الحکمه، ج 5، ص 401، روایت 10390).
3- مستحبات نشاط آور: از میان مستحبات از نمازهاى نافله گرفته تا دعاى کمیل و ندبه و… فقط و فقط آنهایى را انجام دهید که براى شما نشاط آور است و از تحمیل نفس بر مستحبات پرهیز کنید فقط به اقبال قلب بنگرید هر عمل مستحبى که قلب بدان اقبال داشت و برایتان نشاط بخش و حال آور بود به همان اکتفا کنید، حتى نسبت به نماز شب که سفارش زیادى شده است اگر نشاط نداشتید یا اصلاً نخوانید یا خیلى خیلى خلاصه در ظرف ده دقیقه تمام یازده رکعت را با حذف مستحبات بخوانید.
4- بهره گیرى از ثقل اکبر و قرآن کریم و انس با آن. چه این که هم تلاوت و حفظ قرآن به انسان نورانیت بخشیده و معنویت مى دهد و هم آشنایى با معارف آن (هرکسى در حد خودش حتى در حد ترجمه) موجب رشد روحى مى باشد. زیرا معارف قرآن و آیاتش نسخه هایى است براى درمان دردها و مشکلات. گرچه در برداشت از آیات متشابه باید جانب احتیاط را پیشه کرد و آن را به اهلش واگذار نمود و گرنه ممکن است خود آن موجب گرفتارى گردد.
5- بهره گیرى از ثقل اصغر و ائمه هدا(ع) و توسل به ایشان. باید توجه داشت که توسل به حضرات معصومین(ع) هم خود توجه به حق تعالى و عالم ملکوت است و هم زمینه ساز بهره گیرى بیشتر از فیض ربوبى و کسب توفیقات بیشتر. بنابراین نمى توان چنین پنداشت که به ائمه(ع) توسل داشته ایم ولى جوابى نگرفته ایم. زیرا همان توفیق توسل خود توجه به حق بوده است و مایه دورى از غفلت. پس خود جواب بوده است و چه بسا که همین روحیه کمال خواهى و به دنبال معنویت بودن از آثار و برکات همان توسلات باشد که باید ادامه یابد. چه بسیارند کسانى که از غفلت خود نیز غافلند و یا پس از توجه در صدد درمان بر نمى آیند. از این رو باید سپاسگزار نعمت ها و معنویات به دست آمده بود و درخواست استمرار و افزایش آن را از خداوند داشت.
6- دائم الوضوء: سعى کنید همیشه وضودار باشید و اگر براى شب قبل از خواب وضو بگیرید کافى است و چنانچه نیمه شب براى کارى برخاستید و خواستید دوباره بخوابید وضو لازم نیست اگر آب وضو را با حوله خشک کنید از جهتى بهتر است.
7- زیارت : هفته اى یک بار به زیارت درگذشتگان از مؤمنین و شهداى عزیز بروید و روزى چند دقیقه در مکانى خلوت واقعیت مرگ و رفتن از دنیا ونیاز به توشه آخرت را در دل خود با فکرى عمیق جا بیندازید و اگر غفلت شما آن قدر زیاد نیست حداقل هفته اى یک بار نیمساعت را به این فکر اختصاص دهید مخصوصا اگر این فکر در خود محیط قبرستان باشد.هدف این است که دل تکان بخورد و رغبت خود را به دنیا کم کند و به فکرآخرت و عالم قبر و قیامت بیفتد.
8- پرهیز از مجالست و همنشینى با اهل دنیا و دور از معنویت. چه آنکه از رسول اکرم(ص) نقل شده است که فرمود: «به خاطر برخورد با اهل دنیا قلبم زنگار گرفته و مکدر مى شود و براى جبران آن روزى هفتاد مرتبه استغفار مى کنم». خداوند نیز در سوره «نجم آیه 29»مى فرماید: فاعرض عن من تولى عن ذکرنا و لم یرد الا الحیوه الدنیا؛ پس از کسانى که از یاد ما روى گرداندند و جز زندگى دنیا را نخواستند اعراض کن و روى بگردان.
9- هیچگاه خالی از مطالعه نباشید. اگر کسی بخواهد در این راه ثابت قدم بماند باید دائما بر آگاهی و ایمان خود بیافزاید. توصیه می کنیم که سیر مطالعاتی داشته باشید و در حوزه های زیل مطالعه نمایید:
اعتقادی و اندیشه ای, اخلاق اسلامی, زندگی, سیاسی و اجتماعی, تاریخ و متون دینی.
در این زمینه می توانید از سیر مطالعاتی شهید مطهری استفاده نمایید
10- حضور در مجالس ذکر اهل بیت, سخنرانی, درس اخلاق و مراسم مذهبی می تواند به صفای باطن شما کمک نماید.
11- اجتناب از گناه و توبه از گناهان گذشته: گاهى اوقات علت توفیق نیافتن گناهانى است که مرتکب شده ایم همانگونه که در روایات به آن اشاره شده است. در آغاز هر کارى کمى مکث کنید اگر آن کار گناه نیست انجام دهید و گرنه بدون معطلى ترک کنید.
12. ترک آرزوهاى طولانى: آرزوهاى طولانى و دست نیافتنى دنیوى چیزى جز حسرت و کدورت دل در پى ندارد.
13- حضور در مساجد و نماز جماعت و جمعه در این زمینه بسیار مفید و موثر است.
در صورتی که گناه را ترک کنید و به این برنامه به صورت منظم عمل نمایید، تردیدی نداشته باشید که باعث تقویت معنویت و نورانیت شما خواهد شد. موفق باشید.
برای مطالعه به کتاب اخلاق بندگی چاپ نشر هاجر و دانش و روش بندگی چاپ مرکز نشر اسراء مراجعه کنید.
نردبان آسمان، نوشته اکبر اسدى، (از آیت الله بهاء الدینى).
سلوک معنوى، نوشته اکبر اسدى، (از آیت الله بهاء الدینى).