مرحوم علامه سید جعفر مرتضی عاملی، در کتاب «اهل بیت در آیه تطهیر»، بیان می کند که آیه تطهیر در اوایل هجرت رسول خدا صلوات الله علیه و آله نازل شده است. هر چند ایشان این احتمال را که شاید آیه تطهیر چند مرتبه نازل شده باشد نیز، محتمل می داند. (اهل بیت علیهم السلام در آیه تطهیر، سید جعفر مرتضی عاملی، ترجمه محمد سپهری، ص73-75) بخشی از عبارت ایشان چنین است: «آری، با ملاحظه همه اینها، اطمینان پیدا می کنیم که آیه تطهیر در اوایل هجرت فرود آمد و پیامبر صلی الله علیه وآله آن را بر آن عده از اهل بیت که موجود بودند منطبق می کرد. سپس که حسن و حسین علیهما السلام به دنیا آمدند، آنان را زیر پارچه (کساء) جمع می کرد و این آیه را می خواند. ظاهرا این کار پیامبر صلی الله علیه وآله بارها تکرار شده است.» (اهل بیت علیهم السلام در آیه تطهیر، سید جعفر مرتضی عاملی، ترجمه محمد سپهری، ص74)
با توجه به نزول سوره احزاب که پس از جنگ احزاب (خندق) که در سال پنجم هجری رخ داده است، باید گفت که واقعه کسا که مربوط به نزول آیه تطهیر (آیه 33 سوره احزاب) است، طبیعتا باید حوالی سال پنجم رخ داده باشد، نه در اوایل هجرت. از آنجا که ولادت امام حسن و امام حسین علیهما السلام در سال های سوم و چهارم هجری واقع شده است، طبیعتا نزول آیه تطهیر و واقعه کسا، مربوط به پس از ولادت ایشان است، نه چنانکه از عبارت مرحوم عاملی به دست می آید، قبل از ولادت حسنین علیهما السلام. بنابراین هنگام نزول آیه تطهیر، حسنین علیهما السلام، بیش از یک سال سن داشته اند.
گذشته از اینکه، در روایات بسیاری که واقعه کسا را بیان کرده اند، تصریح دارد که حسنین علیهما السلام بر رسول خدا صلوات الله علیه و آله وارد شدند؛ یعنی در سنی بودند که می توانستند راه بروند و خدمت رسول خدا صلوات الله علیه و آله آمده و نزد ایشان بنشینند. به چند نمونه از این روایات اشاره می کنیم:
مسلم در صحیحش از عایشه روایت میکند: «خرج النبی (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) غراة و علیه مرط مرحل من شعر اسود فجاء الحسن بن علی فادخله ثم جاء الحسین فدخل معه ثم جائت فاطمه فادخلها ثم جاء علی فادخله ثم قال انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهلالبیت و یطهرکم تطهیراً». (قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، باب فضائل اهلبیت النبی، ج۴، ص۱۸۸۳) براساس این روایت امام حسن و امام حسین و حضرت فاطمه و امام علی (علیهمالسّلام) بر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) وارد میشوند. آنها را بخود راه میدهد و آیه تطهیر را درباره آنها تلاوت میکند.
مسلم در صحیحش باب فضائل امام علی بن ابیطالب (علیهالسّلام) حدیث ۶۲۲۰، از سعد بن ابی وقاص نقل میکند «…و لمّا نزلت هدة الآیه (اَبْناءَنا وَ اَبْناءَکُم) دَعا رسولُ الله علیاً و فاطمه و حسناً و حسیناً، فقال اللهم هولاء اهلی» (سروی مازندرانی، ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۴۲). براساس این روایت نیز، رسول خدا صلوات الله علیه و آله، حسنین علیهما السلام را می خواند (صدا می زند، دَعا)؛ یعنی در سنی بوده اند که حضرت ایشان را دعوت می کند یا می خواند.
حاکم در مستدرک از واثلة بن الاسقع روایت میکند «قال اتیت علیّاً فلم اجده فقالت لی فاطمه انطلَقَ الی رسول الله یدعوه فجاء رسولالله فدخلا و دخلت معهما فدَعا رسولالله الحسن و الحسین فاقعد کل واحد منها علی فخذیه و ادنی فاطمه من حجره و زوجها ثم لفّ علیهم ثوباً و قال (اِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً) ثم قال هولاء اهل بیتی اللهم اهلی بیتی احق». (حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک، ج۳، ص۱۵۹، ح ۴۷۰۶) این روایت نیز مانند روایت قبلی، همان بیان را دارد.
علی بن ابراهیم قمی نیز در کتاب تفسیر خود، مشابه این روایات را از امام باقر علیه السلام نقل کرده است: وَ فِی رِوَایَةِ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِهِ: إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً قَالَ: نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ فِی رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ع وَ ذَلِکَ فِی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجَةِ النَّبِیِّ ص فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ ع ثُمَّ أَلْبَسَهُمْ کِسَاءً خَیْبَرِیّاً وَ دَخَلَ مَعَهُمْ فِیهِ ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتِیَ الَّذِینَ وَعَدْتَنِی فِیهِمْ مَا وَعَدْتَنِی- اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِیراً» نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ- فَقَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَ أَنَا مَعَهُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ أَبْشِرِی یَا أُمَّ سَلَمَةَ إِنَّکِ إِلَى خَیْر. (تفسیر القمی، علی بن ابراهیم القمی، ج2، ص193)
با توجه به نزول سوره احزاب که پس از جنگ احزاب (خندق) که در سال پنجم هجری رخ داده است، باید گفت که واقعه کسا که مربوط به نزول آیه تطهیر (آیه 33 سوره احزاب) است، طبیعتا باید حوالی سال پنجم رخ داده باشد، نه در اوایل هجرت. از آنجا که ولادت امام حسن و امام حسین علیهما السلام در سال های سوم و چهارم هجری واقع شده است، طبیعتا نزول آیه تطهیر و واقعه کسا، مربوط به پس از ولادت ایشان است، نه چنانکه از عبارت مرحوم عاملی به دست می آید، قبل از ولادت حسنین علیهما السلام. بنابراین هنگام نزول آیه تطهیر، حسنین علیهما السلام، بیش از یک سال سن داشته اند.
گذشته از اینکه، در روایات بسیاری که واقعه کسا را بیان کرده اند، تصریح دارد که حسنین علیهما السلام بر رسول خدا صلوات الله علیه و آله وارد شدند؛ یعنی در سنی بودند که می توانستند راه بروند و خدمت رسول خدا صلوات الله علیه و آله آمده و نزد ایشان بنشینند. به چند نمونه از این روایات اشاره می کنیم:
مسلم در صحیحش از عایشه روایت میکند: «خرج النبی (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) غراة و علیه مرط مرحل من شعر اسود فجاء الحسن بن علی فادخله ثم جاء الحسین فدخل معه ثم جائت فاطمه فادخلها ثم جاء علی فادخله ثم قال انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهلالبیت و یطهرکم تطهیراً». (قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، باب فضائل اهلبیت النبی، ج۴، ص۱۸۸۳) براساس این روایت امام حسن و امام حسین و حضرت فاطمه و امام علی (علیهمالسّلام) بر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) وارد میشوند. آنها را بخود راه میدهد و آیه تطهیر را درباره آنها تلاوت میکند.
مسلم در صحیحش باب فضائل امام علی بن ابیطالب (علیهالسّلام) حدیث ۶۲۲۰، از سعد بن ابی وقاص نقل میکند «…و لمّا نزلت هدة الآیه (اَبْناءَنا وَ اَبْناءَکُم) دَعا رسولُ الله علیاً و فاطمه و حسناً و حسیناً، فقال اللهم هولاء اهلی» (سروی مازندرانی، ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۴۲). براساس این روایت نیز، رسول خدا صلوات الله علیه و آله، حسنین علیهما السلام را می خواند (صدا می زند، دَعا)؛ یعنی در سنی بوده اند که حضرت ایشان را دعوت می کند یا می خواند.
حاکم در مستدرک از واثلة بن الاسقع روایت میکند «قال اتیت علیّاً فلم اجده فقالت لی فاطمه انطلَقَ الی رسول الله یدعوه فجاء رسولالله فدخلا و دخلت معهما فدَعا رسولالله الحسن و الحسین فاقعد کل واحد منها علی فخذیه و ادنی فاطمه من حجره و زوجها ثم لفّ علیهم ثوباً و قال (اِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً) ثم قال هولاء اهل بیتی اللهم اهلی بیتی احق». (حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک، ج۳، ص۱۵۹، ح ۴۷۰۶) این روایت نیز مانند روایت قبلی، همان بیان را دارد.
علی بن ابراهیم قمی نیز در کتاب تفسیر خود، مشابه این روایات را از امام باقر علیه السلام نقل کرده است: وَ فِی رِوَایَةِ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِهِ: إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً قَالَ: نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ فِی رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ع وَ ذَلِکَ فِی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجَةِ النَّبِیِّ ص فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ ع ثُمَّ أَلْبَسَهُمْ کِسَاءً خَیْبَرِیّاً وَ دَخَلَ مَعَهُمْ فِیهِ ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتِیَ الَّذِینَ وَعَدْتَنِی فِیهِمْ مَا وَعَدْتَنِی- اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِیراً» نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ- فَقَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَ أَنَا مَعَهُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ أَبْشِرِی یَا أُمَّ سَلَمَةَ إِنَّکِ إِلَى خَیْر. (تفسیر القمی، علی بن ابراهیم القمی، ج2، ص193)