الف ) حیا در زمان خواب حیا، یکی از مهم ترین و فراگیرترین ارزش های اخلاقی اسلام است. این صفت نیک و پسندیده، نوع پوشش، نوع گفتار، چگونگی معاشرت، شیوه نگاه، حتی نحوه اندیشیدن ما را هم تحت تأثیر قرار می دهد. در دین اسلام، حیا از چنان اهمیتی برخوردار است که حیوانی ترین رفتارهای آدمی نیز نباید دور از حیا و عفت باشد. توصیه به مقاربت در شب و پنهان از چشم و گوش دیگران، نهی از نگاه های عاری از حیا در زمان جماع، کراهت نزدیکی غیر متعارف، برحذر داشتن از برهنگی کامل هنگام همبستر شدن و برخی نکات دیگر در زمینه روابط جنسی زن و مرد، نشانگر آن است که از نگاه دین اسلام، حتی آنجا که بسیاری از پرده های حیا کنار می روند نیز همچنان حیا باید حضوری جدی داشته باشد. برای آشنایی بیش تر با موضوع حیا و گستره آن در دین اسلام، خواندن کتاب پژوهشی در فرهنگ حیا نوشته آقای عباس پسندیده را پیشنهاد می کنم.در مورد آداب خواب نیز حیا از جایگاه ویژه ای برخوردار است. تنها در ساعات بیداری نیست که باید حیا را مورد توجه قرار دهیم. همان طور که پیش تر نیز گفته ایم، خواب، بخشی از زندگی است که توجه به آداب آن، نقش مهمی در سعادت و خوشبختی ما دارد. مؤمن پایبند به عفت و حیا، باید دو نکته را در زمینه حیای زمان خواب مورد توجه قرار دهد: در این زمینه توجه شمارا به چند روایت جلب می کنیم:1. قال النبی(صلی الله علیه وآله) فرمودند: «ان الله ینها کم عن التعری فاستحیوا من ملائکه الله الذین لا یفارقونکم الا عند احدی ثلاث حالات الغایطالجنابه و الغسل. »خدا شما را از برهنگی نهی می کند. پس، از فرشتگان خدا که از شما جدا نمی شوند حیا کنید (و هرگز برهنه نشوید)) مگر؛ یکی از سه مورد: رفتن به دستشویی، جنابت، انجام غسل.[دارالسلام، ج 3 ، ص 63 ]2. قال النبی (صلی الله علیه وآله) : “عشرون خصلة تورث الفقر أوله القیام من الفراش للبول عریانا و الأکل جنبا و …”؛[وسائل الشیعة، ج 2، ص 39.] پیامبر اکرم (ص) می فرماید: چند چیز است که باعث فقر در زندگی می شود. اول بیدار شدن و بیرون آمدن از رخت خواب برای بول در حالت عریان است، خوردن غذا در حال جنابت و … .
3 . امام علی (ع) می فرماید: “إِذَا تَعَرَّى أَحَدُکُمْ نَظَرَ إِلَیْهِ الشَّیْطَانُ فَطَمِعَ فِیهِ فَاسْتَتِرُوا”؛ اگر کسی از شما لخت شود شیطان به او نگاه می کند و در او طمع می کند، پس خود را بپوشانید.[وسائل الشیعة، ج 2، ص 39.]4 . مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ: نَهَى (ص) عَنِ الْغُسْلِ تَحْتَ السَّمَاءِ إِلَّا بِمِئْزَرٍ وَ نَهَى عَنْ دُخُولِ الْأَنْهَارِ إِلَّا بِمِئْزَرٍ وَ قَالَ إِنَّ لِلْمَاءِ أَهْلًا وَ سُکَّانا”؛[ همان، ص 43.] امام سجاد فرمود: پیامبر از غسل کردن زیر آسمان (فضای باز) و داخل شدن در آب نهر و رودخانه بدون پوشش نهی فرمود.
بنابراین آنچه که از منابع دینی و روایی به دست می آید، این است که چنین کاری فی نفسه حرام نیست، اما کراهت دارد؛ چرا که ممکن است زمینه ای برای وسوسه شیطان باشد.
ب ) نظریه فلوشر و پاسخ آن
در مقابل این حیای اسلامی بد نیست ببینیم پیر فلو شر چه می گوید؟ او می نویسد: آزمایش ها نشان داده اند که بدون لباس خوابیدن، برای به خواب رفتن بهتر است. بنابراین، پوست شما بهترین پوشش برای خوابیدن است. … خوابیدن همچنین نوعی بازیابی آزادی و عبور از محدودیت ها و قراردادهای مصنوعی حالت بیداری است. شخص در صورتی که حداقل به صورت سمبلیک از همه چیز عاری نشوید و اگر همه چیز را رها نکنید، نمی تواند بخوابد. بنابراین، حداقل سعی کنید یک بار برهنه بخوابید، شاید دیگر نتوانید از این حالت بگذرید. ولی اگر دچار شرم می شوید (حتی در تاریکی) یا نسبت به سرما حساس هستید و اگر نمی توانید بی حرکت بخوابید و امکان بیرون رفتن شما از زیر لحاف وجود دارد و یا این که تختخواب و سایر وسایل آن به خوبی انتخاب نشده اند، بهتر است با لباس بخوابید.( چگونه بهتر بخوابیم؟، ص 227.)
بر این سخن آقای فلو شر چند ایراد اساسی وارد است:
اولاً: همان گونه که پیش از این گفتیم: بخشی از مسیر ترتیبی انسان در طول خواب طی می شود و نمی توان آن را از ساعات بیداری جدا کرد. از این رو، برهنه خوابیدن تمرینی برای بی حیایی است و از اثر گذاری این عمل بر روحیه خود نباید غفلت کرد.
ثانیاً: برای انسانی که در محیط اسلامی رشد نموده و آداب اسلامی را همواره رعایت می کند برهنه خوابیدن به مراتب دشوارتر از خوابیدن با لباس است. برهنه خوابیدن، گویی آشکار ساختن حیوانیت خویش است و اگر برخی با نزدیک شدن به حالات حیوانی آرامش بیشتری می یابند، نباید آن را به عنوان یک دستورالعمل کلی به دیگران توصیه کنند.
ثالثاً: فلو شر چون هستی را به درستی نمی شناسد می گوید چنانچه احتمال دیده شدن را منتفی دانستید برهنه بخوابید ولی در فرهنگ اسلامی، بستر خواب نیز دور از چشم خدا و فرشتگان او نیست.
مؤمنی که شب و روز خود را در حضور خدا و فرشتگان او می بیند (همان طور که در کلام خدا هم آمده بود)، چگونه می تواند از برهنگی خود لذت ببرد حضرت آیه الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی – مؤسس حوزه علمیه قم و استاد امام خمینی (ره) – می فرموده اند: من حتی وقتی که خواب می بینم و در عالم رؤیا چشمم به نامحرم می افتد، چشمم را می بندم. انسان مؤمنی که حتی هنگام خواب دیدن نیز نمی تواند از عفت و حیای ایمانی خود جدا شود، چگونه می تواند عریان بخوابد و احساس آرامش کند؟!
البته منظور از انسان مؤمن تنها انسان مسلمان نیست؛ زیرا در کشورهای غربی نیز مسیحیان و یهودیان هستند که براساس باورهای دینی و ایمان خاص خود نمی توانند تا این حد، دوری از حیا را بپذیرند.
رابعاً: خواب قرار گرفتن در آستانه مرگ است. مؤمنی که براساس آموزه های اسلامی همواره باید متذکر مرگ باشد، چگونه می توان با برهنه خوابیدن احساس آرامش کند. او هر لحظه نگران است که پیکر بی جانش در چه حالی در منظر دیگران قرار خواهد گرفت.