ادعای این افراد با حکمتها وفلسفه روزه که دربیان دین آمده است سازگاری ندارد.فلسفه روزه کسب تقوا وکنترل نفس وسلامتی جسم وروح است نه اینکه گرسنه ها روزه بگیرند،بلکه همه روزه بگیرند واغنیا به فکر محرومان بیفتند وحالت ایثار وگذشت وانفاق درانها شکوفا شود. یـکـى از عـبادتهاى اسلامى روزه است , یکى از آثار تربیتى روزه این است که به حکومت عادت و شهوت بر انسان پایان مى دهد و انسان را از بردگى تمنیات نفسانى رها مى سازد . خـطـرنـاکـتـرین و بدترین حکومتها , حکومت عادت بد و بندگى نفس است ; چه بسا یک اعتیاد کوچک – مانند اعتیاد به سیگار – به عزت نفس انسانى لطمه جبران ناپذیروارد مى سازد تا چه رسد بـه اعـتـیـادهاى دیگر. انسان آزاد کسى است که هیچ نوع عادت نامطلوبى بر او حکومت نکند و با اراده آهـنـیـن خـود حکومت هر نوع عادتى را سرکوب سازد و یک چنین آزادگى و کمال روحى به مقاومت و پایدارى نیازمند است که روزه پدید آورنده آن است. گذشته از این , روزه زنده کننده عواطف انسانى است . افـراد ثروتمند و متمکن که در طول سال بر سر سفره هاى رنگین مى نشینند و از افراد گرسنه که در طـول سـال بسان روزه داران تا شب گرسنه مى مانند بى خبرند , با روزه گرفتن و گرسنگى سـراسر روز به یاد چنین افرادى افتاده و از درد دل آنها آگاه مى شوند و در نتیجه روح و روان آنها تـجلیگاه عالى ترین عواطف انسانى مى گردد و به فکر کم کردن فاصله طبقاتى وبرطرف ساختن نیازمندیهاى طبقه مستمند مى افتند . چه خوب است که طبقه مرفه ازطریق این عبادت طعم گرسنگى و تشنگى را بچشند , سپس به فکر رفع نیازمندى طبقه اى افتند که هرگاه به همان حال بمانند و آتش خشم آنها شعله ور گردد , هـمه چیز را مى سوزاند و زندگى را نابود مى سازد روزه ماه رمضان نمودارى از مساوات و اتحاد اسـت ; زیـرا در ایـن ماه تمام طبقات -اعم از مرفه و غیر مرفه – به تمنیات نفسانى پشت پا زده و هماهنگ مى گردند. پاسخ به پرسشهاى مذهبى، مکارم شیرازى – ناصر و جعفر سبحانى به نقل از سایت تبیانجایگاه روزه درقرانیکى از دستورات خداوند به انسان ها، روزه دارى است تا در سایه آن، انسان بتواند از هرگونه فساد و بیمارى مصون بماند و با رهانیدن خود از دام هاى شیطان، خود را در مسیر انبیا و ائمه(ع) قرار دهد. قرآن این دستور را این گونه بیان مى فرماید: (هان اى کسانى که ایمان آورده اید، روزه بر شما واجب شد و این دستور نه تنها درباره شما بلکه یک سنت الهى است که به پیامبران گذشته و پیروان آنان نیز ابلاغ شده; پس روزه بگیرید. امید است بدین سبب متقى گردید.)*1 روزه، کلاس کسب تقوا است، تمرینى براى متقى شدن است. کدامین نتیجه و ثمره بهتر از این که انسان با روزه دارى، سعادت دنیا و آخرتش را تضمین کند. در یک حدیث قدسى، پیامبر(ص) از درگاه خداوند سؤال مى کند: اولین عبادت کدام است؟ خداوند پاسخ مى دهد: روزه. آن گاه رسول اکرم(ص) مى پرسد: پروردگارا، نتیجه و ثمره روزه گرفتن چیست؟ خداوند در پاسخ مى فرماید: نتیجه روزه، رسیدن به آگاهى قلبى و حکمت است و نتیجه حکمت، شناخت خداوند است و نتیجه معرفت و شناخت پروردگار، رسیدن به یقین کامل است; پس هرگاه بنده خدا به یقین رسید، همه وجود و زندگى اش به خدا وابسته مى شود و زندگى اش اگر به سختى و یا به آسانى بگذرد، در او تغییرى ایجاد نمى شود. وقتى که این بنده عاشق خدا در حال مرگ باشد فرشتگان بر بالین او مى ایستند و از آب کوثر و شراب هاى بهشتى او را سیراب مى کنند تا سختى مرگش برطرف شود. سپس به او مژده اى بزرگ مى دهند و مى گویند: خوشا به حالت چه جایگاه نیکو و مقام عظیمى دارى! اینک به یک چشم بر هم زدن به دربار الهى پرواز مى کند و به مقام لقاءالله رسیده و بین او و خداوند بلند مرتبه هیچ پرده و حجابى باقى نمى ماند.*2 رمضان، ماه خدا مبدأ هستى و آفریدگار زمین و زمان، خداوند متعال است، اما در فرهنگ توحیدى، بعضى مکان ها و زمان ها ارزشى ویژه دارند. ماه رمضان که شهر اللّه (ماه خدا) نامیده مى شود، ویژگى ها و خصوصیات بى نظیرى دارد که هیچ کدام از زمان ها آن خصوصیات را ندارد; شب ها، روزها، ساعات و لحظات ماه خدا برتر از همه زمان ها است. چنان که پیامبر(ص) مى فرماید:*3 (هان اى مردم، بیدار باشید که ماه خدا با کوله بارى از نعمت ها و رحمت ها و مغفرت هاى الهى به سوى شما روى آورده است. رمضان ماهى است که در نزد خداوند از همه ماه ها برتر و بالاتر است. روزهاى آن با فضیلت ترین روزها و شب هایش بالاترین شب ها است. ساعت هاى این ماه، بهترین ساعات و لحظات است. رمضان ماهى است که همگى شما به میهمانى خداوند دعوت شده اید و این نعمت بزرگ خداوند است که شما را در این ماه قرار داد.)*4 از کلمات پیامبر(ص) مى توان بعضى از علل برترى این ماه مبارک را دریافت. همه نعمت هاى خدا ارزش مندند، اما نعمت هدایت بالاترین نعمت ها است و این هدیه اى است که خداوند در این ماه به مؤمنان تقدیم کرده است. کدام نعمت بالاتر از این که آدمى در کنار سفره گسترده خداوند حضور یابد و روح پژمرده خود را با آب حیات معنوى جان ببخشد. کدام نعمت بالاتر از این که انسان از اسارت دنیا و مادیات رها گردد و بر قله آزادى سرود حق سردهد. کدام نعمت بالاتر از این که انسان زندگى حیوانى و هوس هاى شیطانى خویش را به فراموشى سپرده و راه را براى رشد و تکامل معنوى خویش هموار سازد و بالاخره کدام نعمت بالاتر از این که آدمى تکامل به سوى خدا را دریابد و یقین کند که ارزش او بسیار والاتر و بالاتر از آن است که فقط از نظر مادى خود را بى نیاز کند و همه چیزش در مسائل و نعم دنیوى خلاصه شود. اسلام، تن پرورى به معناى نفس پرورى و شهوت پرستى را شدیداً محکوم کرده است، اما پرورش بدن به معناى مراقبت و حفظ سلامت و بهداشت را از واجبات شمرده است و هر نوع عملى را که براى بدن زیان بخش باشد حرام شمرده است. اسلام آن جا که یک امر واجب مانند (روزه) احیاناً براى بدن مضرّ تشخیص داده شود، آن را ساقط مى کند و حتى آن را حرام مى داند. آداب و سنن بسیارى در اسلام به خاطر بهداشت و سلامت بدن وضع شده است. ممکن است افرادى میان (پرورش بدن) که یک امر بهداشتى است و (تن پرورى) به معناى نفس پرورى که امرى اخلاقى است، فرق نگذارند و خیال کنند اسلام که با تن پرورى مخالف است یعنى با بهداشت بدن مخالف است. پس لاقیدى ولاابالى گرى در حفظ سلامت و کارهایى که مضر به بهداشت و سلامت بدن است، از نظر اسلام کار نادرستى است. همان گونه که نفس پرورى و شهوت رانى، ضد روح پرورى است و موجب بیمارى روح و روان مى گردد، به همان سان نیز ضد بهداشت و پرورش صحیح جسم هست و منجر به بیمارى جسمى مى گردد. فلسفه روزه دارى فلسفه روزه دارى، تکامل جسم و جان است، چرا که گفته اند: عقل سالم در بدن سالم است. دانشمندان اسلامى و غیر اسلامى در این باره جزوه ها و کتاب هاى زیادى نوشته اند و برخى از آثار آن را بیان کرده اند; از جمله: رفع سوءهاضمه، تقویت بهداشت عمومى، جلوگیرى از آپاندیس، پاک سازى مجارى ادرار، رفع بیمارى ها و امراض جلدى و دفع چربى هاى زاید. روزه در درمان بسیارى از بیمارى هاى غیر قابل علاج مؤثر است. به هر حال نقش روزه دارى در سلامت تن و تکامل روح غیر قابل انکار است. پیامبر(ص) فرمودند: (صوموا تصحوا; روزه بگیرید تا سلامت شما تضمین شود.) شاید به همین دلیل باشد که قضاى روزه واجب است. حتى زن حائض که قضاى نمازهایش بر او واجب نیست; اما قضاى روزه هاى نگرفته بر او واجب است.*5 روزه تمام دستگاه هاى بدن، بافت ها، رگ ها، غده ها، اعصاب، اجزاى بدن، روده ها و شرایین را از خستگى بیرون مى آورد، زیرا در اثر عملیات مداوم و شبانه روزى، قسمت هاى مختلف بدن، سست و ضعیف مى گردد. اشتباه نشود، این که گفتیم بدن در اثر روزه گرفتن استراحت مى کند، معناى آن این نیست که از عمل باز مى ماند، بلکه معناى آن این است که از سرعت عمل خود مى کاهد تا استراحت کند و خستگى خود را بگیرد و بدین ترتیب روزه، ضعف، احتقان (بند آمدن بول)، چاقى بدن، تصلب شرایین، زخم معده و امتلاى آن را برطرف مى سازد. درست به همین دلیل است که مى گوییم، روزه عمر را طولانى مى کند، به جسم نشاط مى دهد و انسان را از کسلى و سستى نجات مى بخشد و از مرض ها و دردها آزاد مى کند.*6 اخیراً در اروپا و بسیارى کشورهاى دیگر بیمارستان هایى افتتاح شده که از طریق روزه، بسیارى از بیمارى ها و مرض ها را معالجه مى کنند. وقتى ماه رمضان فرا مى رسد برنامه هاى زندگى عوض مى گردد و همین تغییر برنامه، روح انسان را تازه مى کند و به انسان نشاط مى دهد، زیرا روح انسان، تغییر برنامه هاى خوراک و خواب و امثال آن را درک مى کند. این مطلبى است که تجربه و روان شناسى آن را روشن ساخته است. به روزه داران در هنگام افطار نشاطى دست مى دهد که با هیچ نوع نشاط دیگرى برابرى نمى کند، زیرا شخصى که در طول روز،بایستى بعضى از مسائل را رعایت مى کرده (خوردن ـ آشامیدن) هنگام افطار احساس مى کند از این قید وبندها رهایى یافته و همین درک آزادى، یک نوع خرسندى براى انسان به ارمغان مى آورد. در روایت وارد شده است که براى روزه دار، دو خرسندى وجود دارد: یک خرسندى به هنگام افطار و دیگرى موقع دیدار خدا. در اثر روزه اطمینان و آسایش براى انسان به وجود مى آید، زیرا انسان درک مى کند که با روزه دارى با خداى جهان و آفریننده خود رابطه پیدا کرده است. قرآن کریم مى فرماید: (آگاه باشید که با ذکر خدا قلب انسان اطمینان پیدا مى کند)*7 و بدون تردید، اطمینان، از بهترین وسایل دفع کننده اضطراب و وحشت و ترس است. روزه از دیدگاه دانشمندان دکتر (الکسیس کارل) در کتاب انسان موجود ناشناخته مى نویسد: (با روزه دارى، قند خون در کبد مى ریزد و چربى هایى که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین هاى عضلات و غدد و سلول هاى کبدى آزاد مى شوند و به مصرف تغذیه مى رسند.)*8 دکتر کارل مى گوید: (لزوم روزه دارى در تمام ادیان تأکید شده است. در روزه، ابتدا گرسنگى و گاهى نوعى تحریک عصبى و بعد ضعفى احساس مى شود، ولى در عین حال، کیفیات پوشیده اى که اهمیت زیادى دارند، به فعالیت مى افتند و بالاخره تمام اعضا، مواد خاص خود را براى نگه دارى و تعادل محیط داخلى و قلب، قربانى مى کنند و به این ترتیب روزه تمام بافت هاى بدنى را مى شوید و آن ها را تازه مى کند.)*9 دکتر (ژان فروموزان) روش معالجه با روزه را، شست وشوى اعضاى بدن تعبیر مى کند، که در آغاز روزه دارى، زبان باردار است، عرق بدن زیاد است، دهان بدبو است و گاه آب از بینى راه مى افتد، که همه این ها علامت شروع شست وشوى کامل بدن است. پس از سه چهار روز بو برطرف مى شود، اسیداوریک ادرار کاهش مى یابد و شخص احساس سبکى و خوشى خارق العاده اى مى کند. در این حال اعضا هم استراحتى کافى دارند. دکتر (تومانیانس) راجع به فواید روزه دارى مى نویسد: (فایده بزرگِ کم خوردن و پرهیز نمودن از غذاها در یک مدت کوتاه آن است که چون معده در طول مدت یازده ماه مرتب پر از غذا بوده، در مدت یک ماه روزه دارى مواد غذایى خود را دفع مى کند و همین طور کبد که براى حل و هضم غذا مجبور است دائماً صفراى خود را مصرف کند، در مدت سى روز ترشحات صفراوى را صَرف حل کردن باقى مانده غذاى جمع شده خواهد کرد. دستگاه هاضمه در نتیجه کم خوردن غذا، اندکى فراغت حاصل نموده و رفع خستگى مى نماید. روزه یعنى کم خوردن و کم آشامیدن در مدت معینى از سال و این بهترین راه معالجه و حفظ تندرستى است، که طب قدیم و جدید را از این حیث متوجه خود ساخته. مخصوصاً امراضى را که بر دستگاه هاضمه، به خصوص کلیه و کبد عارض مى شود و به توسط دارو نمى توان آن ها را علاج نمود، روزه به خوبى معالجه مى نماید. چنان چه بهترین دارو براى برطرف ساختن سوء هاضمه نیز روزه گرفتن است. مرض مخصوص کبد هم که موجب یرقان مى گردد، بهترین طریق معالجه اش همانا روزه گرفتن است، چه آن که ایجاد این مرض اغلب اوقات به واسطه خستگى کبد است که در موقع زیادى عمل و فعالیت، نمى تواند صفرا را از خود بگیرد.)*10 دکتر (گوئل پا) فرانسوى مى گوید: (چهار پنجم بیمارى ها از تخمیر غذا در روده ها ناشى مى شود که همه با روزه اصلاح مى گردد.)*11 دکتر (آلکسى سوفورین) در کتاب خود مى نویسد: (جسم به هنگام روزه به جاى غذا از مواد باقى مانده در بدن استفاده کرده و آن ها را مصرف مى نماید و بدین وسیله مواد کثیف و عفونى اى که در جسم هست و ریشه و خمیره بیمارى ها از آن ها است، از بین مى رود. روزه سبب بهبودى همه بیمارى ها است. بنابراین شایسته است که جسم خود را به وسیله روزه، نظیف و پاکیزه کنید.)*12 بیمارى هایى را که این دانشمندان توانسته اند به وسیله روزه معالجه کنند به قرار ذیل است: (نوراستنى، التهاب معده، التهاب حنجره، سفلیس، سل، درد چشم، زکام مزمن، درد مزمن سینه، نفخ و ورم ریه ها، بیمارى هاى عصبى، لرزش اندام، استسقا، فلج، کم خونى، اضطراب روحى، ضعف عمومى بدن، بیمارى کبد و بالاخره تضعیف غده هاى سرطانى و ترک اعتیاد.)*13 دکتر (کاریو) امریکایى مى نویسد: (هر شخص بیمار باید در سال مدتى از غذا پرهیز کند، زیرا مادامى که غذا به تن مى رسد میکروب ها در حال رشدند، ولى هنگامى که از غذا پرهیز مى کند، میکروب ها رو به ضعف مى روند.)14 وى هم چنین مى افزاید: (روزه اى که اسلام واجب کرده، بزرگ ترین ضامن سلامتى تن مى باشد.)15 روزه باعث مى شود که آدمى بر نفس سرکش خویش لجام زند و تمایلات و خواهش هاى نامشروع و نامعقول نفس را تحت کنترل درآورد. ما وقتى به نقش خاص روزه در تهذیب نفس واقف مى گردیم که بدانیم تمام آن چه را که برخلاف مقام انسانیت در چهار گوشه جهان واقع مى شود، ناشى از خودخواهى ها و هواهاى نفسانى و تمایلات شیطانى است و تا انسان از این امیال و شهوات رهایى نیابد، ظلم و ستم و فساد و قتل و غارت و گناه کارى ادامه خواهد داشت. روزه عاملى است که انسان با استفاده از آن مى تواند بر خواهش هاى نفسانى غلبه کند و بر تمام اعضا و جوارح خویش حکومت براند و هوا و هوس هایش را تحت کنترل در آورد. انسان تا اسیر تمایلات نفسانى است، هرگز روى سعادت و فلاح را نخواهد دید، چرا که هوا و هوس ها و دل بستگى ها و وابستگى ها، زنجیرهاى ثقیل و سهمگینى هستند که روح آدمى را به اسارت خود در مى آورند و تا این زنجیرها از هم نگسلد، روح انسان از قید و بندهاى بردگى و اسارت رهایى نخواهد یافت. تمایلات نفسانى، دشمن (درون) انسان اند و غلبه بر این دشمنان سرکش، بسیار مشکل تر از غلبه بر دشمن (برون) است. سهل دان شیرى که صف ها بشکند شیـر آن بـاشد کــه خـود را بشکند آثار روزه روزه، چشمه رحمت الهى را در وادى دل انسان هاى حق طلب جارى مى کند. روزه، مائده هاى آسمانى را بر سفره دل انسان هاى روزه دار مى چیند. روزه، در میدان صبر و بردبارى، روح انسان را استوار مى سازد. روزه، ظلمت خودخواهى و خودمحورى را مبدل به نورانیت تواضع و ایثار مى نماید. روزه، نجات دهنده گناه کاران پشیمان، از دهانه دوزخ است. روزه، شوق به خوبى ها و سبقت در حسنات را در وجود انسان مى پروراند. روزه، زیباکننده چهره شخصیت انسان در پرتو عبادات است. روزه، جان انسان را در مسیر نسیم هاى رحمت الهى قرار مى دهد. روزه،پاک کننده چهره دل، از غبار گناه و لغزش است. روزه، پلى است که انسان را از رودخانه مسموم هواى نفس عبور داده، به ساحل سعادت مى رساند. روزه، خانه تکانى دل از گناه و آلودگى است. روزه، در گوش جان انسان هاى مؤمن، سرود وصل به خدا را سر مى دهد. روزه، شکوفاکننده نهال ایمان در بوستان جان انسان است. روزه، تودهنى زدن به شیطان، این دشمن دیرینه هدایت است. روزه، شهد شیرین حضور در بهشت را در کام دل انسان مخلص فرو مى ریزد. پاورقیها: 1ـ بقره(2) آیه 183. 13، 14، 15ـ همان، ص49. 2ـ نهج الخطابه، ص316. 3ـ همان، ص218. 4ـ خطبه شعبانیه. 5 ـ اقتباس از: محمد دشتى، ایدئولوژى و عقائد اسلامى، ص263. 6 ـ اقتباس از: سید محمد شیرازى، روزه و ماه خدا، ترجمه مصطفى زمانى، ص45. 7ـ رعد(13) آیه 28. 8، 9، 10، 11 و12ـ روزه، ضیافت نور، ص56. منابع: ایدئولوژى و عقائد اسلامى / محمد دشتی / صفحه 263 روزه و ماه خدا / سید محمد شیرازى، ترجمه مصطفی زمانی / صفحه 45 روزه، ضیافت نور / صفحه 56 ایدئولوژى و عقائد اسلامى / محمد دشتی / صفحه 263 روزه و ماه خدا / سید محمد شیرازى، ترجمه مصطفی زمانی / صفحه 45 روزه، ضیافت نور / صفحه