۱۳۹۷/۰۷/۲۱
–
۱۴۲۳ بازدید
با سلام و خسته نباشید .
در آیه ی ۵۷ سوره احزاب می فرماید: آن هایی که خدا و پیامبرش را آزار میدهند … .
آیا آزار دیدن شامل خدا هم میشود؟ مگر آزار دیدن دور از کمال و نشانه ی ضعف و نقص نیست؟
ممنون میشوم از پاسخ گویی شما
لطفا به مطالب زیر توجه کنید:
اولا: خدا آزار نمی دهد بلکه دیگران خدا ورسولش را آزار می دهند .
ثانیا: آزار دیدن خدا با آزار دیدن غیر خدا متفاوت است و همان معنایی را که راجع به انسان در ذهن تصور می کنید راجع به خدا تصور نکنید .
ثالثا: برای فهمیدن آزاردن خدا، آیه ی 57 سوره احزاب را بررسی می کنیم«1» : (إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهِیناً).” کسانى که خدا و پیامبرش را ایذاء مى کنند خداوند آنها را در دنیا و آخرت از رحمت خود دور مى سازد و براى آنان عذاب خوار کننده اى آماده کرده است”
در اینکه منظور از” ایذاء پروردگار” چیست؟ بعضى گفته اند همان کفر و الحاد است که خدا را به خشم مى آورد، چرا که آزار در مورد خداوند جز ایجاد خشم مفهوم دیگرى نمى تواند داشته باشد.
این احتمال نیز وجود دارد که ایذاء خداوند همان ایذاء پیامبر (ص) و مؤمنان است، و ذکر خداوند براى اهمیت و تاکید مطلب است .
و اما ایذاء پیامبر اسلام (ص) مفهوم وسیعى دارد، و هر گونه کارى که او را آزار دهد شامل مى شود، اعم از کفر و الحاد و مخالفت دستورات خداوند، همچنین نسبتهاى ناروا و تهمت، و یا ایجاد مزاحمت به هنگامى که آنها را دعوت به خانه خود مى کند همانگونه که در آیه 53 همین سوره احزاب آمده” إِنَّ ذلِکُمْ کانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ”:” این کار شما پیامبر را آزار مى دهد”. «2»
و یا موضوعى که در آیه 61 سوره توبه آمده که پیامبر (ص) را به خاطر انعطافى که در برابر سخنان مردم نشان مى داد به خوش باورى و ساده دلى متهم مى ساختند:
” وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ):” گروهى از آنها پیامبر را آزار مى دهند و مى گویند: او آدم خوش باورى است که گوش به حرف هر کس مى دهد” و مانند اینها.
حتى از روایاتى که در ذیل آیه وارد شده چنین استفاده مى شود که آزار خاندان پیامبر (ص) مخصوصا على (ع) و دخترش فاطمه زهرا (س) نیز مشمول همین آیه بوده است، در صحیح” بخارى” جزء پنجم چنین آمده است که: رسول خدا فرمود: (فاطمة بضعة منى فمن اغضبها اغضبنى)” فاطمه پاره تن من است هر کس او را به خشم در آورد مرا به خشم در آورده است” «3».
همین حدیث در صحیح” مسلم” به این صورت آمده:” ان فاطمة بضعة منى یؤذینى ما آذاها “:” فاطمه پاره اى از تن من است هر چه او را آزار دهد مرا مى آزارد” «4».
شبیه همین معنى در باره على (ع) از پیامبر گرامى اسلام (ص) نقل شده است «5».
رابعا : در مورد برخی صفات فعل خدا مانند «غضب و یا خشنودی خدا و…» نیز همین سؤال ممکن است پیش بیایدکه مگر این صفات نشانه ضعف نیست؟
به طور اجمال عرض می کنیم که :
عصبانیت ، غضب و خشمی که در انسانها وجود دارد با عصبانیت و غضب خداوند متعال یکی نمی باشد ، چراکه عصبانیت در انسانها برخواسته از فعل و انفعالات درونی افراد است که با تأثیر پذیری و تغییر حالت در درون افراد همراه می باشد و حال آنکه چنین امری در ذات خداوند باری تعالی وجود ندارد زیرا ذات خداوند ثابت و نا متغییر می باشد .
اما اینکه مراد از عصبانیت خداوند و به تعبیر دیگر غضب الهی چیست باید بگوئیم مراد از عصبانیت خداوند همان انتقام و بلا و عذاب الهی می باشد«6». کما اینکه در روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل شده ، فردی به نام عمرو بر ایشان وارد شد و گفت: فدایت گردم خداوند می فرماید : « وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَوى»، مراد از غضب چیست؟ امام فرمود: «هُوَ الْعِقابُ یا عَمْرُو » یعنى « غضب خدا عقاب او است اى عمرو»
سپس امام باقر علیه السلام در توضیح کلام خود فرمودند : هر که پندارد خدا از حالى به حالى در می آید او را با صفت مخلوق وصف کرده ؛ چیزى خدا را تحریک نمی کند تا او را تغییر دهد«7».
پی نوشتها:
1. تفسیر نمونه، ج 17، ص: 422 .
2. همان.
3. ” صحیح بخارى، جزء 5 ، ص 26.
4. صحیح مسلم، ج 4 ، ص 1903، (باب فضائل فاطمة).
5. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه مورد بحث.
6. قاموس قرآن، ج 5، ص: 104 .
7. معانی الأخبار، ترجمه محمدى، ج 1 ، ص : 41 .
اولا: خدا آزار نمی دهد بلکه دیگران خدا ورسولش را آزار می دهند .
ثانیا: آزار دیدن خدا با آزار دیدن غیر خدا متفاوت است و همان معنایی را که راجع به انسان در ذهن تصور می کنید راجع به خدا تصور نکنید .
ثالثا: برای فهمیدن آزاردن خدا، آیه ی 57 سوره احزاب را بررسی می کنیم«1» : (إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهِیناً).” کسانى که خدا و پیامبرش را ایذاء مى کنند خداوند آنها را در دنیا و آخرت از رحمت خود دور مى سازد و براى آنان عذاب خوار کننده اى آماده کرده است”
در اینکه منظور از” ایذاء پروردگار” چیست؟ بعضى گفته اند همان کفر و الحاد است که خدا را به خشم مى آورد، چرا که آزار در مورد خداوند جز ایجاد خشم مفهوم دیگرى نمى تواند داشته باشد.
این احتمال نیز وجود دارد که ایذاء خداوند همان ایذاء پیامبر (ص) و مؤمنان است، و ذکر خداوند براى اهمیت و تاکید مطلب است .
و اما ایذاء پیامبر اسلام (ص) مفهوم وسیعى دارد، و هر گونه کارى که او را آزار دهد شامل مى شود، اعم از کفر و الحاد و مخالفت دستورات خداوند، همچنین نسبتهاى ناروا و تهمت، و یا ایجاد مزاحمت به هنگامى که آنها را دعوت به خانه خود مى کند همانگونه که در آیه 53 همین سوره احزاب آمده” إِنَّ ذلِکُمْ کانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ”:” این کار شما پیامبر را آزار مى دهد”. «2»
و یا موضوعى که در آیه 61 سوره توبه آمده که پیامبر (ص) را به خاطر انعطافى که در برابر سخنان مردم نشان مى داد به خوش باورى و ساده دلى متهم مى ساختند:
” وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ):” گروهى از آنها پیامبر را آزار مى دهند و مى گویند: او آدم خوش باورى است که گوش به حرف هر کس مى دهد” و مانند اینها.
حتى از روایاتى که در ذیل آیه وارد شده چنین استفاده مى شود که آزار خاندان پیامبر (ص) مخصوصا على (ع) و دخترش فاطمه زهرا (س) نیز مشمول همین آیه بوده است، در صحیح” بخارى” جزء پنجم چنین آمده است که: رسول خدا فرمود: (فاطمة بضعة منى فمن اغضبها اغضبنى)” فاطمه پاره تن من است هر کس او را به خشم در آورد مرا به خشم در آورده است” «3».
همین حدیث در صحیح” مسلم” به این صورت آمده:” ان فاطمة بضعة منى یؤذینى ما آذاها “:” فاطمه پاره اى از تن من است هر چه او را آزار دهد مرا مى آزارد” «4».
شبیه همین معنى در باره على (ع) از پیامبر گرامى اسلام (ص) نقل شده است «5».
رابعا : در مورد برخی صفات فعل خدا مانند «غضب و یا خشنودی خدا و…» نیز همین سؤال ممکن است پیش بیایدکه مگر این صفات نشانه ضعف نیست؟
به طور اجمال عرض می کنیم که :
عصبانیت ، غضب و خشمی که در انسانها وجود دارد با عصبانیت و غضب خداوند متعال یکی نمی باشد ، چراکه عصبانیت در انسانها برخواسته از فعل و انفعالات درونی افراد است که با تأثیر پذیری و تغییر حالت در درون افراد همراه می باشد و حال آنکه چنین امری در ذات خداوند باری تعالی وجود ندارد زیرا ذات خداوند ثابت و نا متغییر می باشد .
اما اینکه مراد از عصبانیت خداوند و به تعبیر دیگر غضب الهی چیست باید بگوئیم مراد از عصبانیت خداوند همان انتقام و بلا و عذاب الهی می باشد«6». کما اینکه در روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل شده ، فردی به نام عمرو بر ایشان وارد شد و گفت: فدایت گردم خداوند می فرماید : « وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِی فَقَدْ هَوى»، مراد از غضب چیست؟ امام فرمود: «هُوَ الْعِقابُ یا عَمْرُو » یعنى « غضب خدا عقاب او است اى عمرو»
سپس امام باقر علیه السلام در توضیح کلام خود فرمودند : هر که پندارد خدا از حالى به حالى در می آید او را با صفت مخلوق وصف کرده ؛ چیزى خدا را تحریک نمی کند تا او را تغییر دهد«7».
پی نوشتها:
1. تفسیر نمونه، ج 17، ص: 422 .
2. همان.
3. ” صحیح بخارى، جزء 5 ، ص 26.
4. صحیح مسلم، ج 4 ، ص 1903، (باب فضائل فاطمة).
5. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه مورد بحث.
6. قاموس قرآن، ج 5، ص: 104 .
7. معانی الأخبار، ترجمه محمدى، ج 1 ، ص : 41 .