آيا سُوَر قرآنى در زمان پيامبر(ص) به همين نامهاي فعلي شناخته مي شدند؟

هر سوره، مجموعه اى از آيات است كه غرض يا اغراض خاصى را داراست، و اول و آخر آن با هم مناسبت دارد و از همين جا معلوم مى شود كه يك سوره است. در قرآن مجيد نيز در مواردى لفظ «سوره» ذكر شده است، از جمله در جايى مى فرمايد: («فاتوا بسوره من مثله»)[1] پس سوره اى مانند آن بياوريد. نيز در جاى ديگر مى فرمايد: («سوره انزلناها»)[2).
در اول امر، هر سوره را به اسم كلمه يا موضوعى كه در آن مطرح شده بود مى خواندند، و در قرآنهاى قديمى نيز بسيار ديده مى شد كه سر سوره بقره مثلا مى نوشتند سوره يذكر فيها البقره (سوره اى كه در آن از جريان بقره ياد مى شود) و يا بر سر سوره اعراف نوشته مى شد: سوره يذكر فيها الاعراف (سوره اى كه در آن از اعراف ياد مى شود) و به همين صورت يا آخر، تا اينكه از كثرت استعمال اسمها عَلَم بالغلبه و نام خود سوره ها گرديد و گفته شد: سوره البقره ، سوره الاعراف و امثال اينها. البته ناگفته نماند كه برخى از سوره ها (مانند سوره فاتحه ، بقره ، هود، يس ، واقعه و نظاير آنها) در زمان رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلم به همين نام ها معروف گرديده بودند، چنانكه از روايات ماثور از رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلم بر مى آيد، و برخى از سوره ها نيز بعد از آن حضرت به نام مخصوص معروف گرديدند.

پي نوشت:

[1] بقره/23.

[2] نور/1.

665 پرسش وپاسخ در محضر علامه طباطبايي/محمدحسين رخشاد/سوال شماره320