۱۳۹۷/۰۹/۲۱
–
۹۷۴ بازدید
سلام بر شما عزیزان گرانقدر . ببخشید ( أبدال) ، دقیقا یعنی چه؟ در ترجمه منجد الطلاب ص ۲۰آمده: (چنانچه مشهور است مردان صالح و پرهیزکاری که دنیا از آنان خالی نمیشود و اگر یکی بمیرد خدا بدل و عوض آن کس دیگری را میگذارد) . صحیح نوشته؟ یدنیا تشکر از لطف شما و پاسخهای زیبایتان. اگه میسر است پیام دهید. سلامت و موفق باشید. التماس دعا
اَبْدال، جمع بَدَل یا بِدْل به معنای جانشین و نیز به معنای کریم و شریف. این اسم بر جمعی از بندگان خاص خدا اطلاق میشود که در میان اولیا دارای مرتبتی مخصوص بودهاند. تعداد ابدال ثابت و معیّن است و هرگاه عمر یکی از آنان به پایان رسید، فرد دیگری از طبقة فروترِ اولیا جایگزین او میگردد.
در روایات و احادیث شیعه و سنی، سخنان فراوانی از ابدال، به میان آمده است و پرسشگران نیزهمین سؤالها را از معصومان داشتهاند. برای روشنشدن این امر، آن گفتگوها را در ادامه خواهیم آورد:
1. منظور از «ابدال» چیست؟
علّامه طریحی مینویسد: «الأبدال قوم من الصالحین لاتخلوا الدنیا منهم، إذا مات واحداً بدل الله مکانه آخر؛ ابدال گروهی از مردم صالح و نیکوکاراند که هرگز زمین از وجودشان خالی نمیشود، هر یک از آنها که بمیرد، خداوند شخص دیگری را جایش قرار میدهد».[1] همچنین آورده است: «هر یک از آنان که بمیرد، یک نفر از دیگر مردمان به جای او قرار میدهد».[2]خالد بن هیثم فارسی گوید: به امام رضا علیهالسلام عرض کردم : مردم گمان دارند که در روی زمین، گروهی به نام ابدال وجود دارند، آنها چه کسانیاند؟ حضرت در پاسخ فرمود: «راست گفتهاند. منظور از ابدال، همان اوصیا و جانشینان هستند که خداوند پس از مرگ و رحلت هر پیامبری، آنها را بدل و جانشین او قرار میدهد، تا اینکه به حضرت محمّد صلیاللهعلیهوآله آنها را خاتمه داد».[3]از این گفتگو روشن میشود که ابدال، جانشینان انبیای الهی هستند، همچنان که از دیگر روایات نیز استفاده میشود که منظور از ابدال، امامان معصوم هستند و نیز احتمال دارد که یاران خاصّ امامان معصوم باشند.[4]
مرحوم محدّث قمی، ضمن بیان اینکه مراد ازابدال، امامان معصوم و یا طبق فرموده امام رضا علیهالسلام، اوصیای الهی هستند، ابراز تردید کرده است؛ چرا که دعای روایت شده ام ّداوود از امام صادق علیهالسلام که در نیمه رجب وارد شده، دلالت دارد که ابدال، غیر از امامان هستند، اگر چه صراحتی در این خصوص ندارد و ممکن است حمل بر تأکید باشد.[5] و دعا این است که حضرت میفرماید: «اللّهم صل علی الأبدال و الأوتاد و السیاح و العباد و المخلصین و الزهاد و أهل الجدّ و الاجتهاد و اخصص محمّداً و أهل بیته بأفضل صلواتک و أجزل کراماتک».[6]
آنچه که نظریه مرحوم محدّث قمی را تأیید میکند، برخی از روایاتاند که عدّهای از زنان را جزو ابدال شمردهاند[7] و یا اینکه گفته شده: هر کس چند ویژگی در او باشد، جزو ابدال شمرده خواهد شد و یا در پاسخ به اینکه ابدال از کجا به این مرتبه رسیدهاند؟ گفته شده: به وسیله جود و سخاوت و نصیحت و خیرخواهی برای مسلمانان.[8] که همه اینها دلالت بر این دارد که ابدال، کسانی غیر از معصومان میباشند.
ابدال، نه از طایفه و ملّیت خاصی هستند و نه از شهر و وطن بهخصوصی، و ممکن است هر یک، به مناطق مختلفی متعلق باشند؛ به ویژه که اگر ابدال را بر یاران امام زمان منطبق کنیم که بیشک در شهرهای مختلفی زندگی میکنند
و ممکن است در حال حاضر، بر خادمان و گروه سینفره همراهان حضرت مهدی علیهالسلام منطبق شود. چنانچه علّامه مجلسی رحمهالله از امام باقر علیهالسلام نقل میکند که فرمود: « لابد لصاحب هذا الأمر من عزلة و لابد فی عزلته من قوة و ما بثلاثین من وحشته؛ صاحب عصر را غیبتی ناگزیر است و در آن غیبت، قدرت و قوّت برای او لازم است و در آن زمان، به وسیله سینفر از همراهانش، از وحشت و تنهایی بیرون میآید. »[9] که این تعداد، با تعداد ابدال مطابق است.
2. «ابدال» چه تعداد میباشند؟
با مراجعه به روایات، باید گفت که در تعداد آنها اختلاف است و تعداد آنها بین سی تا هشتاد نفر بیان شده است، که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
الف) سی نفر: احمد بن حنبل در مسند از عبادة بن صامت و او از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل کرده که فرمودند: «الأبدال فی هذه الأمة ثلاثون مثل ابراهیم خلیل الرحمن، کلّما مات رجل أبدل الله تبارک و تعالی مکانه رجلاً؛ ابدال در این امّت سینفرند، مانند ابراهیم خلیل و هر یک از اینان که از دنیا برود، خداوند متعال فرد دیگری را جایگزین میکند».[10]ب) چهل نفر: طبرانی در المعجمالکبیر از ابنمسعود و او از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل میکند که فرمود: «لا یزال أربعون رجلاً من امّتی قلوبهم علی قلب ابراهیم یدفع الله بهم عن أهل الأرض یقال لهم الأبدال؛ پیوسته چهلنفر هستند که قلبشان همانند قلب ابراهیم است که خداوند به وسیله آنها، بلاها را از اهل زمین دور میگرداند و به آنان ابدال گفته میشود».[11]ج) هفتاد نفر: فخرالدین طریحی آورده است : «الأبدال قوم یقیم الله بهم الأرض و هم سبعون؛ ابدال، گروهی هستند که خداوند به وسیله آنان، زمین را بر پا میدارد که تعدادشان هفتاد نفر است».[12]د) شصت نفر: مرحوم محدّث قمی در سفینةالبحار از ثعلبی و او از مردی از اهل عسقلان، در دیداری که با حضرت الیاس علیهالسلام داشته، از او میپرسد که ابدال چند نفر هستند؟ حضرت در پاسخ میفرماید: شصت نفر.[13]ه) هشتاد نفر: در فردوسالأخبار از انسبنمالک نقل شده است: «الأبدال أربعون رجلاً و أربعون إمرأة، کلّما مات رجل منهم أبدل الله مکانه رجلاً، وکلّما ماتت امرأة أبدل الله مکانها امرأة؛ ابدال، چهل نفر مرد و چهل نفر زن هستند و هرگاه یکی از مردان بمیرد، خداوند مرد دیگری به جای او قرار میدهد و هرگاه یکی از زنان بمیرد، زن دیگری را به جای او قرار میدهد».[14] 3. ابدال دارای چه ویژگیهایی هستند؟
درکتابهای شیعه و سنی به روایاتی چند، اشاره شده که در آن، پیامبر چند ویژگی از ویژگیهای ابدال را بیان فرموده است و در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:
الف) قلبهای ابدال، همانند قلب ابراهیم علیهالسلام است؛ عبادة بن صامت از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل کرده که فرمود: «الأبدال ثلاثون رجلاً قلوبهم علی قلب ابراهیم».[15] شاید مراد پیامبر از این تشبیه، این است که این چند نفر از نظر شدّت و صلابت و ایستادگی و مقاومت در برابر باطل، همانند ابراهیم علیهالسلام میباشند که وی در برابر باطل سرسختانه ایستاد ومقاومت نشان داد.
ب) سپر بلای انسانها هستند؛ ابنمسعود از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل کرده است که فرمود: «یدفع الله بهم عن اهل الأرض؛ خداوند به وسیله آنها، بلاها را از مردم زمین دور میگرداند».[16]ج) همچنین فرمودند که از ویژگیهای آنها این است که «الرضا بالقضاء و الصبر عن محارم الله و الغضب فی ذات الله؛ راضیبودن به حکم و قضای الهی، صبرپیشهکردن بر محارم خدا ـ خودداریکردن ازآلودهشدن به حرام ـ خشمگینشدن برای خدا».[17]د) داشتن مواسات، احسان وعفو.
هـ) از دیگر مشخصههای ابدال، این است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «یعفون عمّن ظلمهم و یحسنون إلی من أساء إلیهم و یتواسون فیما آتاهم الله عزّوجلّ؛ گذشت و عفو از کسانی که به آنان ظلم کنند، نیکی و احسان به آنان که در حقّشان بدی کنند، ایثار و مواسات در آنچه که خدای متعال به آنان داده است».[18]و) جود و سخا و خیرخواهی؛ ابنمسعود از پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین روایت کرده است: « لایزال أربعون رجلاً من أمّتی، قلوبهم علی قلب ابراهیم یدفع الله بهم عن أهل الأرض یقال لهم الأبدال، قال رسولالله صلیالله علیه وآله إنّهم لم یدرکوها بصلوة و لا بصوم و لا صدقه. قالوا یا رسول الله! فیم أدرکوها؟ قال بالسخاء و النصیحة للمسلمین؛ پیوسته چهل نفر از امّت من هستند که قلبهایشان همانند قلب حضرت ابراهیم علیهالسلام میباشد، خداوند به وسیله آنها [بلاها را] از اهل زمین دور میگرداند که به آنان ابدال گفته میشود. سپس رسول خدا ( صلی اللهعلیه وآله) فرمود: بدانید که اینان، این مقام را از نماز خواندن و روزهگرفتن و صدقه دادن بدست نیاوردهاند. عرض کردند: ای رسول خدا! پس به چه چیز، به این مقام رسیدند؟ فرمود: به وسیله جود و بخشش و خیرخواهی مسلمانان».[19]ممکن است در حال حاضر، بر خادمان و گروه سینفره همراهان حضرت مهدی علیهالسلام منطبق شود. چنانچه علّامه مجلسی رحمهالله از امام باقر علیهالسلام نقل میکند که فرمود: «لابد لصاحب هذا الأمر من عزلة و لابد فی عزلته من قوة و ما بثلاثین من وحشته؛ صاحب عصر را غیبتی ناگزیر است و در آن غیبت، قدرت و قوّت برای او لازم است و در آن زمان، به وسیله سینفر ازهمراهانش، از وحشت و تنهایی بیرون میآید» که این تعداد، با تعداد ابدال مطابق است
4. ابدال، در کجا زندگی میکنند؟
ابدال، نه از طایفه و ملّیت خاصی هستند و نه از شهر و وطن بهخصوصی، ممکن است هر یک، به مناطق مختلفی متعلق باشند؛ به ویژه که اگر ابدال را بر یاران امام زمان منطبق کنیم که بیشک در شهرهای مختلفی زندگی میکنند.
فخرالدین طریحی درمجمعالبحرین، چهل نفر از ابدال را از اهل شام میداند و بقیه آنها را از دیگر شهرها میداند، به گونهای که به نقل از معصوم آورده است: «الأبدال قوم یقیم الله بهم الأرض و هم سبعون؛ اربعون بالشام و ثلاثون بغیرها؛ ابدال قومی هستند که خداوند به برکت آنها زمین را برپای میدارد و عددشان هفتاد نفر است، چهل نفر در شام و سی نفر در بقیه شهرها هستند».[20] 5- آیا میتوان جزو ابدال بود؟
با عنایت به اینکه ابدال، در همه دورانها و مکانها وجود دارند، بدون هیچ تردیدی میتوان یکی از آنها بود. همان گونه که پیامبر اکرم نیز، مردم را به این نکته توجه دادند که هرگز اینان، به وسیله نماز و روزه و زکات، به این مقام نرسیدهاند، بلکه به وسیله جود و سخا و خیرخواهی برای مسلمانان بوده است. همچنین در پاسخ برخی که عرض کردند: یا رسولالله! ما را بر اعمال وکردار اینان راهنمایی کن، فرمود: «گذشتکردن از کسانی که در حقشان ظلم کردهاند و نیز احسان در برابر بدی و مواسات در آنچه که خداوند به آنها داده است» و دیگر صفاتی که اگر در کسی یافت شود، جزو ابدال خواهد بود و روایات آن، از نظرتان گذشت که همه، دلیل بر این است که هر کس با داشتن چنین اوصافی، میتواند جزو ابدال باشد.
پی نوشت ها:
1. مجمعالبحرین، ص 425 ماده بدل.
2. همان.
3. سفینةالبحار، ج 1، ص 64.
4. همان.
5. سفینةالبحار، ج 1، ص 64.
6. مفاتیحالجنان، ص 264.
7. فردوسالأخبار، ج 1، ص 119.
8. المعجمالکبی، ج 10، ص 224.
9. بحارالانوار، ج 52، ص 153.
10. مسند احمدبنحنبل، ج 5، ص 322.
11. المعجمالکبیر طبرائی، ج 10، ص 224.
12. مجمعالبحرین، ص 425.
13. سفینةالبحار، ج 1، ص 28.
14. فردوسالأخبار، ج 1، ص 119.
15. فوائدالاصول، ص 69.
16. المعجمالکبیر، ج 1، ص 224.
17. فردوسالأخبار، ج 2، ص 84.
18. حلیةالاولیاء، ج 1، ص8.
19. معجمالکبیر، ج 10، ص 224.
20. مجمعالبحرین، ص 425.
در روایات و احادیث شیعه و سنی، سخنان فراوانی از ابدال، به میان آمده است و پرسشگران نیزهمین سؤالها را از معصومان داشتهاند. برای روشنشدن این امر، آن گفتگوها را در ادامه خواهیم آورد:
1. منظور از «ابدال» چیست؟
علّامه طریحی مینویسد: «الأبدال قوم من الصالحین لاتخلوا الدنیا منهم، إذا مات واحداً بدل الله مکانه آخر؛ ابدال گروهی از مردم صالح و نیکوکاراند که هرگز زمین از وجودشان خالی نمیشود، هر یک از آنها که بمیرد، خداوند شخص دیگری را جایش قرار میدهد».[1] همچنین آورده است: «هر یک از آنان که بمیرد، یک نفر از دیگر مردمان به جای او قرار میدهد».[2]خالد بن هیثم فارسی گوید: به امام رضا علیهالسلام عرض کردم : مردم گمان دارند که در روی زمین، گروهی به نام ابدال وجود دارند، آنها چه کسانیاند؟ حضرت در پاسخ فرمود: «راست گفتهاند. منظور از ابدال، همان اوصیا و جانشینان هستند که خداوند پس از مرگ و رحلت هر پیامبری، آنها را بدل و جانشین او قرار میدهد، تا اینکه به حضرت محمّد صلیاللهعلیهوآله آنها را خاتمه داد».[3]از این گفتگو روشن میشود که ابدال، جانشینان انبیای الهی هستند، همچنان که از دیگر روایات نیز استفاده میشود که منظور از ابدال، امامان معصوم هستند و نیز احتمال دارد که یاران خاصّ امامان معصوم باشند.[4]
مرحوم محدّث قمی، ضمن بیان اینکه مراد ازابدال، امامان معصوم و یا طبق فرموده امام رضا علیهالسلام، اوصیای الهی هستند، ابراز تردید کرده است؛ چرا که دعای روایت شده ام ّداوود از امام صادق علیهالسلام که در نیمه رجب وارد شده، دلالت دارد که ابدال، غیر از امامان هستند، اگر چه صراحتی در این خصوص ندارد و ممکن است حمل بر تأکید باشد.[5] و دعا این است که حضرت میفرماید: «اللّهم صل علی الأبدال و الأوتاد و السیاح و العباد و المخلصین و الزهاد و أهل الجدّ و الاجتهاد و اخصص محمّداً و أهل بیته بأفضل صلواتک و أجزل کراماتک».[6]
آنچه که نظریه مرحوم محدّث قمی را تأیید میکند، برخی از روایاتاند که عدّهای از زنان را جزو ابدال شمردهاند[7] و یا اینکه گفته شده: هر کس چند ویژگی در او باشد، جزو ابدال شمرده خواهد شد و یا در پاسخ به اینکه ابدال از کجا به این مرتبه رسیدهاند؟ گفته شده: به وسیله جود و سخاوت و نصیحت و خیرخواهی برای مسلمانان.[8] که همه اینها دلالت بر این دارد که ابدال، کسانی غیر از معصومان میباشند.
ابدال، نه از طایفه و ملّیت خاصی هستند و نه از شهر و وطن بهخصوصی، و ممکن است هر یک، به مناطق مختلفی متعلق باشند؛ به ویژه که اگر ابدال را بر یاران امام زمان منطبق کنیم که بیشک در شهرهای مختلفی زندگی میکنند
و ممکن است در حال حاضر، بر خادمان و گروه سینفره همراهان حضرت مهدی علیهالسلام منطبق شود. چنانچه علّامه مجلسی رحمهالله از امام باقر علیهالسلام نقل میکند که فرمود: « لابد لصاحب هذا الأمر من عزلة و لابد فی عزلته من قوة و ما بثلاثین من وحشته؛ صاحب عصر را غیبتی ناگزیر است و در آن غیبت، قدرت و قوّت برای او لازم است و در آن زمان، به وسیله سینفر از همراهانش، از وحشت و تنهایی بیرون میآید. »[9] که این تعداد، با تعداد ابدال مطابق است.
2. «ابدال» چه تعداد میباشند؟
با مراجعه به روایات، باید گفت که در تعداد آنها اختلاف است و تعداد آنها بین سی تا هشتاد نفر بیان شده است، که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
الف) سی نفر: احمد بن حنبل در مسند از عبادة بن صامت و او از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل کرده که فرمودند: «الأبدال فی هذه الأمة ثلاثون مثل ابراهیم خلیل الرحمن، کلّما مات رجل أبدل الله تبارک و تعالی مکانه رجلاً؛ ابدال در این امّت سینفرند، مانند ابراهیم خلیل و هر یک از اینان که از دنیا برود، خداوند متعال فرد دیگری را جایگزین میکند».[10]ب) چهل نفر: طبرانی در المعجمالکبیر از ابنمسعود و او از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل میکند که فرمود: «لا یزال أربعون رجلاً من امّتی قلوبهم علی قلب ابراهیم یدفع الله بهم عن أهل الأرض یقال لهم الأبدال؛ پیوسته چهلنفر هستند که قلبشان همانند قلب ابراهیم است که خداوند به وسیله آنها، بلاها را از اهل زمین دور میگرداند و به آنان ابدال گفته میشود».[11]ج) هفتاد نفر: فخرالدین طریحی آورده است : «الأبدال قوم یقیم الله بهم الأرض و هم سبعون؛ ابدال، گروهی هستند که خداوند به وسیله آنان، زمین را بر پا میدارد که تعدادشان هفتاد نفر است».[12]د) شصت نفر: مرحوم محدّث قمی در سفینةالبحار از ثعلبی و او از مردی از اهل عسقلان، در دیداری که با حضرت الیاس علیهالسلام داشته، از او میپرسد که ابدال چند نفر هستند؟ حضرت در پاسخ میفرماید: شصت نفر.[13]ه) هشتاد نفر: در فردوسالأخبار از انسبنمالک نقل شده است: «الأبدال أربعون رجلاً و أربعون إمرأة، کلّما مات رجل منهم أبدل الله مکانه رجلاً، وکلّما ماتت امرأة أبدل الله مکانها امرأة؛ ابدال، چهل نفر مرد و چهل نفر زن هستند و هرگاه یکی از مردان بمیرد، خداوند مرد دیگری به جای او قرار میدهد و هرگاه یکی از زنان بمیرد، زن دیگری را به جای او قرار میدهد».[14] 3. ابدال دارای چه ویژگیهایی هستند؟
درکتابهای شیعه و سنی به روایاتی چند، اشاره شده که در آن، پیامبر چند ویژگی از ویژگیهای ابدال را بیان فرموده است و در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:
الف) قلبهای ابدال، همانند قلب ابراهیم علیهالسلام است؛ عبادة بن صامت از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل کرده که فرمود: «الأبدال ثلاثون رجلاً قلوبهم علی قلب ابراهیم».[15] شاید مراد پیامبر از این تشبیه، این است که این چند نفر از نظر شدّت و صلابت و ایستادگی و مقاومت در برابر باطل، همانند ابراهیم علیهالسلام میباشند که وی در برابر باطل سرسختانه ایستاد ومقاومت نشان داد.
ب) سپر بلای انسانها هستند؛ ابنمسعود از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل کرده است که فرمود: «یدفع الله بهم عن اهل الأرض؛ خداوند به وسیله آنها، بلاها را از مردم زمین دور میگرداند».[16]ج) همچنین فرمودند که از ویژگیهای آنها این است که «الرضا بالقضاء و الصبر عن محارم الله و الغضب فی ذات الله؛ راضیبودن به حکم و قضای الهی، صبرپیشهکردن بر محارم خدا ـ خودداریکردن ازآلودهشدن به حرام ـ خشمگینشدن برای خدا».[17]د) داشتن مواسات، احسان وعفو.
هـ) از دیگر مشخصههای ابدال، این است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «یعفون عمّن ظلمهم و یحسنون إلی من أساء إلیهم و یتواسون فیما آتاهم الله عزّوجلّ؛ گذشت و عفو از کسانی که به آنان ظلم کنند، نیکی و احسان به آنان که در حقّشان بدی کنند، ایثار و مواسات در آنچه که خدای متعال به آنان داده است».[18]و) جود و سخا و خیرخواهی؛ ابنمسعود از پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین روایت کرده است: « لایزال أربعون رجلاً من أمّتی، قلوبهم علی قلب ابراهیم یدفع الله بهم عن أهل الأرض یقال لهم الأبدال، قال رسولالله صلیالله علیه وآله إنّهم لم یدرکوها بصلوة و لا بصوم و لا صدقه. قالوا یا رسول الله! فیم أدرکوها؟ قال بالسخاء و النصیحة للمسلمین؛ پیوسته چهل نفر از امّت من هستند که قلبهایشان همانند قلب حضرت ابراهیم علیهالسلام میباشد، خداوند به وسیله آنها [بلاها را] از اهل زمین دور میگرداند که به آنان ابدال گفته میشود. سپس رسول خدا ( صلی اللهعلیه وآله) فرمود: بدانید که اینان، این مقام را از نماز خواندن و روزهگرفتن و صدقه دادن بدست نیاوردهاند. عرض کردند: ای رسول خدا! پس به چه چیز، به این مقام رسیدند؟ فرمود: به وسیله جود و بخشش و خیرخواهی مسلمانان».[19]ممکن است در حال حاضر، بر خادمان و گروه سینفره همراهان حضرت مهدی علیهالسلام منطبق شود. چنانچه علّامه مجلسی رحمهالله از امام باقر علیهالسلام نقل میکند که فرمود: «لابد لصاحب هذا الأمر من عزلة و لابد فی عزلته من قوة و ما بثلاثین من وحشته؛ صاحب عصر را غیبتی ناگزیر است و در آن غیبت، قدرت و قوّت برای او لازم است و در آن زمان، به وسیله سینفر ازهمراهانش، از وحشت و تنهایی بیرون میآید» که این تعداد، با تعداد ابدال مطابق است
4. ابدال، در کجا زندگی میکنند؟
ابدال، نه از طایفه و ملّیت خاصی هستند و نه از شهر و وطن بهخصوصی، ممکن است هر یک، به مناطق مختلفی متعلق باشند؛ به ویژه که اگر ابدال را بر یاران امام زمان منطبق کنیم که بیشک در شهرهای مختلفی زندگی میکنند.
فخرالدین طریحی درمجمعالبحرین، چهل نفر از ابدال را از اهل شام میداند و بقیه آنها را از دیگر شهرها میداند، به گونهای که به نقل از معصوم آورده است: «الأبدال قوم یقیم الله بهم الأرض و هم سبعون؛ اربعون بالشام و ثلاثون بغیرها؛ ابدال قومی هستند که خداوند به برکت آنها زمین را برپای میدارد و عددشان هفتاد نفر است، چهل نفر در شام و سی نفر در بقیه شهرها هستند».[20] 5- آیا میتوان جزو ابدال بود؟
با عنایت به اینکه ابدال، در همه دورانها و مکانها وجود دارند، بدون هیچ تردیدی میتوان یکی از آنها بود. همان گونه که پیامبر اکرم نیز، مردم را به این نکته توجه دادند که هرگز اینان، به وسیله نماز و روزه و زکات، به این مقام نرسیدهاند، بلکه به وسیله جود و سخا و خیرخواهی برای مسلمانان بوده است. همچنین در پاسخ برخی که عرض کردند: یا رسولالله! ما را بر اعمال وکردار اینان راهنمایی کن، فرمود: «گذشتکردن از کسانی که در حقشان ظلم کردهاند و نیز احسان در برابر بدی و مواسات در آنچه که خداوند به آنها داده است» و دیگر صفاتی که اگر در کسی یافت شود، جزو ابدال خواهد بود و روایات آن، از نظرتان گذشت که همه، دلیل بر این است که هر کس با داشتن چنین اوصافی، میتواند جزو ابدال باشد.
پی نوشت ها:
1. مجمعالبحرین، ص 425 ماده بدل.
2. همان.
3. سفینةالبحار، ج 1، ص 64.
4. همان.
5. سفینةالبحار، ج 1، ص 64.
6. مفاتیحالجنان، ص 264.
7. فردوسالأخبار، ج 1، ص 119.
8. المعجمالکبی، ج 10، ص 224.
9. بحارالانوار، ج 52، ص 153.
10. مسند احمدبنحنبل، ج 5، ص 322.
11. المعجمالکبیر طبرائی، ج 10، ص 224.
12. مجمعالبحرین، ص 425.
13. سفینةالبحار، ج 1، ص 28.
14. فردوسالأخبار، ج 1، ص 119.
15. فوائدالاصول، ص 69.
16. المعجمالکبیر، ج 1، ص 224.
17. فردوسالأخبار، ج 2، ص 84.
18. حلیةالاولیاء، ج 1، ص8.
19. معجمالکبیر، ج 10، ص 224.
20. مجمعالبحرین، ص 425.