خانه » همه » مذهبی » استطاعت و قدرت انسان و راه توسعه آن

دانلود کتاب های امتحان شده

استطاعت و قدرت انسان و راه توسعه آن

امام على علیه السلام به عبایه بن ربعى که از ایشان درباره استطاعت و توانایى که با آن بر مى خیزیم و مى نشینیم و کار مى کنیم، پرسید، فرمود:«تو از توان و استطاعت پرسیدى. آیا آن را بدون خدا دارى یا همراه با او؟»عبایه خاموش ماند. . . . .
عبایه عرض کرد: پس چه باید بگویم!
فرمود: «بگو: آن را از خدایى دارى که به غیر تو نیز داده، و اگر آن را به تو عطا کرده، از عطاء الاهى است، و اگر از تو گرفته، بلا و آزمایش از سوى او بوده است».
فَهُوَ المالِکُ لِما مَلّکَکَ وَ القادِرُ عَلَى مَا عَلَیْهِ اَقْدَرَکَ
تحف العقول، ص 213.
«او است مالک آنچه به تو داده، و هم او است تواناى مطلق بر آنچه تو را بر آن توانایى بخشیده است».
قدرت و استطاعت انسان تابع مصادیق و موارد است .
1. بعد ادراکی – عاطفی،
از این منظر انسان یک سلسله فطریات تعالى بخش دارد که مربوط به بُعد انسانى او مى شود مثل: کمال خواهی ، حقیقت طلبى، زیبایى خواهى، حس پرستش و… .
2. توان علمی ، عملی و مهارتی
در این بعد نیزخداوند دو نوع توانمندی به انسان داده است.
اول توانمندی های عمومی است که معمولا در همه انسانها نهاده شده مانند قدرت کسب علم و معرفت، اصلاح اخلاق و رفتار، یادگیری فنون و صنعت های مختلف و در یک کلمه رسیدن به کمال و پیشرفت در هر کاری که در راس آنها توان رسیدن به حقیقت که بنیاد همه زیباییها است.
دوم، توانمندی های خاصی که در عده ای وجود دارد ولی جنبه عمومی ندارد مثل مهارت در نقاشی و خط، داشتن قدرت حافظه فوق العاده، قریحه شعری، دارا بودن صدای خوب و مانند آن.
در مورد توانایی های عمومی نیازی به کشف آن نداریم، بلکه لازم است راه های عملی کردن آنها را بدانیم و سعی در بارور کردن آنها کنیم؛ ولی در مورد توانایی های خاص چند راه برای کشف آن وجود دارد. یک راه آن است که در زما ن کودکی افراد امکانات لازم هر یک از این استعدادها را برای آنها فراهم کنیم تا به طور طبیعی آشکار شوند و به کمال برسند. این روش در سنین بالاتر نیز کاربرد دارد. البته در دوره جوانی خود فرد نیز می تواند از روش آزمایش و خطا استفاده کند و استعدادهای درونی اش را کشف کند که گاهی این کار توسط افراد دیگر مثل معلمین با تجربه و متخصصین مشاور و روانشناس و با استفاده از ابزارهای علمی – تجربی نظیر مصاحبه ها، آزمون های روانشناختی و … ممکن است کشف شود.
به هر حال کشف استعدادهای درونی کار سختی نیست، آن چیزی که سخت است و نیاز به تلاش و استقامت دارد عملی کردن این استعدادها و توانمندی هاست.
مهمترین عاملی که به انسان قدرت تحمل و نشاط در عمل و مقاومت در برابر سختی های زندگی می دهد، هدف داری در زندگی است. هر کس به مقداری که هدف اش والا است و برایش اهمیت دارد، به همان مقدار برای رسیدن به آن تلاش می کند و حاضر است سختی های راه وصول به آن را تحمل کند. به طور مثال شما می دانید هدف یک سالک وصول به خداوند و عرفان خداوند است و به دلیل اهمیت این هدف و والایی آن است که یک سالک حاضر می شود سالها دچار ریاضت و زحمت هایی شود که از عهده انسان های معمولی خارج است. چرا دیگران تحمل سختی ناچیزی را در زندگی نمی کنند، چون نمی دانند برای چه باید تحمل کننند، کسی که هدف دارد و می داند برای چه منظوری تحمل می کند، مقاومت اش نیز زیاد می شود و گاهی به جایی می رسد که برای ما تصور آن هم حیرت آور است. چون ظرفیت روحی انسان و اهداف و خواسته هایش نامحدود است به همین دلیل تحمل او هم نامحدود است ولی به صورت فعلی و عملی مقدار آن بستگی به اهمیت هدف و انگیزه انسان برای وصول به آن دارد.
– تفاوت ظرفیت روحی و روانی افراد
«شاکله» در مورد انسان به معنی خلق و خو است و به این جهت خلق و خو را «شاکله» گفته اند که آدمی را محدود و مقید می کند و نمی گذارد در آن چه می خواهد آزاد باشد.(تفسیر المیزان ج13،ص261)
با کنار گذاشتن اعمال و افکار نادرست و آراستن روح و جان به ایمان و عمل صالح، خود را به رشد برسانیم تا از کمال و ظرفیت بالاتری بر خوردار شویم. آدمی می تواند با خواستن به ظرفیت بالایی دست پیدا کند، البته نه هر خواستنی. خواستنی که با پشتکار و تلاش همراه شود. که این تلاش و استقامت به انسان امید، نیرو، موفقیت و آرامش نیز می بخشد.
لقمان به پسرش می فرماید:(( و اصبر علی ما اصابک ان ذلک من عزم الامور؛ و در مقابل مصایبی که به تو می رسد شکیبا باش که این از کارهای مهم است))(لقمان/17). «عزم» عبارت است از تصمیم قلبی بر گذراندن و فیصله دادن به کاری. هر کسی که بر امری صبر می کند، حتماً در قلب خود بر محافظت آن جدیت دارد و نمی خواهد که از آن صرف نظر کند و این خود از قدرت و شهامت نفس است.(المیزان،ج 16،ص326).
هنگامی که دانستیم این دنیا محدود است، در می یابیم که مشکلات آن نیز محدود خواهد بود. دانستن این امر سبب می شود که انسان از جهت رفتاری از خود صبر را به نمایش بگذارد و این رفتار نگاه و شناخت فرد را به صبر بهتر و عمیق تر می کند. در زندگی مشکلات وجود دارد مهم این است که ما با مشکلات، مشکل نداشته باشیم و با آنها کنار بیاییم
زیرا:(( ان مع العسر یسرا؛ با هر سختی آسانی است))(شرح/6).
چه شیرین است آدمی بعد صبر بر سختی نتیجه کار خود که آسانی و راحتی است را مشاهده کند و اگر صبر نورزد و ضعف از خود نشان دهد چه حس بدی به انسان دست می دهد و خود را ضعیف می پندارد!! به نظر می رسد با توکل، دعا و توسل به پروردگار جای برای نگرانی نیست. اگر مشکلی هست یادمان باشد خدا نیز هست.
منابع جهت مطالعه بیشتر؛
1- رضایت از زندگی، عباس پسندیده، دارالحدیث، قم.
2- معراج السعادة،ملا احمد نراقی، ناشر موسسه انتشارات هجرت.

درباره admin

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد

تازه ترین ها