خوشحالیم از اینکه با فردی هم صحبت هستیم که در مواجهه با دغدغه های ذهنی اش، اقدام به مشاوره خواهی می کند. این را بدانید که یکی از نشانه های افراد عاقل و پویا کسب آگاهی در زمینه های مورد نیاز است. به خاطر این فهم زیبا به شما تبریک می گوییم و امیدواریم راهنمای خوبی برایتان باشیم.

پرسشگر گرامی؛ چیزی که واضح است، این است که شما از استعداد بسیار خوبی برخوردارید که توانسته اید در این مقطع مشغول به تحصیل شوید و ان شا الله به زودی هم فارغ التحصیل در مقطع ارشد خواهید شد؛ ولی اشتباهی که شما مرتکب شده اید، این است که آینده تحصیلی تان را بدون توجه به توانایی ها و علائق اصلی خود، و بر اساس نظر دیگران (برادر) انتخاب کرده اید و این سردرگمی ها هم نتیجه انتخاب خودتان بوده است. این انتخاب های ما هستند که زندگیمان را می سازند. گاه فردی با یک انتخاب، مسیر زندگی اش تغییر می کند؛ انتخاب درست، پیامدهای مطلوب دارد و انتخاب نادرست، پیامدهای نامطلوب؛ به هر تقدیر، اتفاقی است که افتاده و باید به فکر راه حل بود. بهترین فردی که می تواند در این زمینه تصمیم بگیرد خود شمایید، چرا که شما اطلاعات کافی درباره شرایط زندگی و ویژگی های مربوط به خودتان را ارائه نکردید (وضعیت تأهل، وضعیت خانوادگی، وضعیت مالی و …). با این حال در ادامه مطالبی خدمتتان تقدیم می کنیم تا با توجه به آنها و شرایطتان، تصمیم درست را بگیرید ان شاء الله :

1. برخی اوقات بی علاقگی و بی انگیزگی نسبت به یک رشته تحصیلی ناشی از نبود توانایی های لازم در فرد است. وقتی توانایی های لازم در فرد نباشد، فرد به تکلف و سختی می افتد و با شکست هایی که لاجرم با آن مواجه می شود، زمینه های بی علاقگی در او فراهم یا تشدید می گردد. اگر این بی علاقگی ناشی از نبود توانایی های لازم و کافی در شما باشد، باید سعی کنید این توانایی ها را در صورت امکان، با تلاش بیشتر ایجاد کنید.

2. برخی اوقات فرد توانایی های لازم را برای ادامه تحصیل در رشته ای خاص دارد ولی علاقه ای به آن رشته ندارد. در این صورت بهتر است شما با اساتید و کارشناسان در رشته فیزیک مشورت کنید، شاید آنها اطلاعاتی را در مورد محاسن این رشته ارائه کنند که موجب شکل گیری علاقه و ایجاد انگیزه شود و از حالت بی علاقگی و بی انگیزگی نجات پیدا کنید.

3. برخی اوقات، هم توانایی های لازم در فرد وجود دارد و هم علاقه، ولی همت و پشتکار لازم وجود ندارد. وقتی این عامل مهم نباشد، به تدریج زمینه های علاقه نیز از بین می رود و پر واضح است که توانایی های فرد هم بدون تلاش به جایی نمی رسد. شما در ابتدای نوشته تان گفتید «از این رشته (فیزیک) بدم هم نمی آید»؛ پس معلوم است زمینه های علاقه به این رشته در شما وجود دارد و ممکن است این بی انگیزگی ناشی ازنبود پشتکار لازم باشد. اگر این مورد در شما صدق کند، باید آن را رفع کنید. مطمئن باشید به هر رشته ای اگر ورود پیدا کنید و دل به درس نداده و تلاش لازم را به خرج ندهید، نتیجه لازم را کسب نخواهید کرد.

4. راهکار مناسبی که می توانید از آن بهره بگیرید، این است که پس از فارغ التحصیل شدن در مقطع کارشناسی ارشد (فیزیک)، رشته ای که مطابق با علایق و توانایی هایتان است را برای ادامه تحصیل در دوره دکترا انتخاب کنید. این کاری است که بسیاری از دانشجویانی که با مشکل شما مواجه می شوند، انجام می دهند و به مطلوب خود می رسند. شما در کنکور سراسری نیمه متمرکز دکتری به غیر از گروه هنر، زبان، دامپزشکی و برخی از رشته های علوم انسانی، تقریبا در تمامی رشته ها در گروه های مختلف امکان انتخاب خواهید داشت (مثلا در کنکور 96 دکتری در صورتیکه فارغ التحصیل مقطع ارشد فیزیک می بودید، امکان شرکت در رشته های زیست و مکانیک را داشتید). لازم به ذکر است رشته پزشکی در آزمون نیمه متمرکز دکتری وجود ندارد، چرا که از همان کنکور سراسری اول (پس از پایان دوره متوسطه دوم) جذب آن صورت می گیرد و ادامه آن نیز از طریق این آزمون نیست (توجه : تدوین آیین نامه جذب دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی نیز در دست بررسی سازمان های مربوطه قرار دارد). البته تذکراتی در دفترچه راهنمای کنکور سراسری 96 (کنکور اول) در مورد کسانی که تمایل به تحصیل مجدد در رشته های پزشکی دارند به شرح ذیل آورده شده بود :

1) لزوم گذراندن طرح نیروی انسانی برای دانش آموختگان مقاطع کاردانی و بالاتر که مشمول گذراندن طرح نیروی انسانی می باشند؛ 2) نداشتن هرگونه تعهد خدمت به ارگانها و یا دستگاه های اجرایی و نداشتن تعهد خدمت استفاده از سهمیه مناطق محروم؛ 3) انجام تعهد آموزش رایگان و یا پرداخت هزینه های استفاده از آموزش رایگان در مقطع تحصیلات دانشگاهی قبلی.

شما با مراجعه به دفترچه راهنمای ثبت نام در کنکور سراسری دکتری، هم رشته هایی که می توانید در آنها شرکت کنید را خواهید دید و هم با قوانین مربوطه آشنا خواهید شد. به هر حال بهتر است خودتان در این باره بیشتر تحقیق کنید (مطالعه دفترچه راهنمای ثبت نام در مقطع دکتری، تماس با سازمان سنجش و …) تا مطمئن شوید، چون که قوانین و تبصره های مربوط به کنکورها زیاد است و هر سال امکان تغییر در آن ها وجود دارد و می بایست بر اساس آنها عمل شود.

5. با توجه به محدودیت امکانات دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی و لزوم توزیع عادلانه فرصت های موجود بین تمامی متقاضیان، پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی (آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در همان مقطع قبولی قبلی و در همان دوره (روزانه) امکان پذیر نیست.این قبیل از داوطلبان در صورت تمایل می توانند برای دوره نوبت دوم (شبانه) در همان مقطع متقاضی شوند و یا در صورت قبولی در دوره روزانه، می توانند با پرداخت شهریه همانند دانشجویان دوره نوبت دوم (شبانه)، در رشته مربوط ادامه تحصیل دهند. به عبارت دیگر، امکان بهره مندی از امکانات رایگان آموزشی در دانشگاه های دولتی، تنها یکبار در هر مقطع برای هر فردی تعریف شده است. یعنی شما در حال حاضر امکان تحصیل رایگان در مقطع دکترا را فقط دارید. در مقاطع دیگر باید هزینه پرداخت کنید (دانشگاه آزاد، پیام نور، شبانه، پردیس، غیر انتفاعی، علمی کاربردی، نیمه حضوری، غیرحضوری و مجازی). در این زمینه ها نیز پیشنهاد می کنیم همیشه به آیین نامه های جدید وزارت علوم و سازمان سنجش مراجعه کنید چرا که امکان تغییر در قوانین وجود دارد.

6. تحصیل علم و دانش امری تقدیس شده در دین ماست و آدمی باید تا هنگام مرگ به فکر افزایش آگاهی های علمی خویش باشد. اگر بخواهیم نیک بنگریم باید بگوییم در دین اسلام چیزی به نام فارغ التحصیل شدن وجود ندارد؛ آدمی باید تا لحظه مرگ، دائم التحصیل باشد. اگر شرایط تحصیل به صورت کلاسیک در رشته های مورد دلخواهتان فراهم نشد، یا به این نتیجه رسیدید که در حال حاضر به صلاح زندگی تان نیست که دوباره از ابتدا شروع به تحصیل در دانشگاه کنید، می توانید با مطالعات آزاد، اطلاعات علمی خود را در رشته های مورد دلخواهتان افزایش دهید و به کار ببندید و روح علمی تان را سیراب کنید. شما باید واقعیات و شرایط خود را بررسی کنید (نگاه تان به تحصیل علم، خدمت سربازی، یافتن شغل، ازدواج و … ) و بر اساس اهدافی که برای زندگی خود تعریف کرده اید اقدام کنید. فرد دیگری نمی تواند در این مورد به جای شما تصمیم بگیرد.

*** در پایان با یک مثال این موضوع را برایتان روشن می کنیم :

فرض کنید فردی باشد که ازدواج کرده و به سربازی رفته و هیچ دغدغه مالی نداشته باشد و فردی دیگر نه ازدواج کرده باشد و نه به سربازی رفته باشد و از لحاظ مالی هم شرایط خوبی نداشته باشد؛ حال این دو فرد با مشکل شما مواجه شوند. آیا تصمیم آن ها یکی خواهد بود؟ ممکن است فرد اول به عقب برگردد و از ابتدا به تحصیل رشته دلخواه خود بپردازد، ولی فرد دوم به خاطر شرایطش، برخلاف میل باطنی اش این کار را نکند و بگوید با بالا رفتن سنم، فرصت های ازدواج مناسب و شغل را از دست خواهم داد و در ضمن نمی توانم برای تحصیلم هزینه پرداخت کنم؛ یا شاید هم فرد اول به خاطر تامین بودن شرایط زندگی اش، به علائق تحصیلی اش پشت پا بزند، ولی فرد دوم با خود بگوید برای فراهم کردن زندگی مناسب و یافتن شغل باید اشتباه قبلی ام را جبران کنم و به عقب برگردم و به هر قیمتی که شده دوباره شروع به تحصیل کنم. می خواهیم بگوییم این شرایط افراد است که تصمیم هایشان را می سازد.

با چشمانی باز و سنجیدن تمام جوانب و مشورت گیری از افراد آگاه، آینده تحصیلی و زندگی تان را به زیبایی ترسیم کنید.

نویسنده: علی حسینعلی پور