با عرض سلام خدمت پرسشگر محترم
ضمن تشکر از ارتباط جنابعالی با این مرکز،قبل از پرداختن به دیدگاه مقام معظم ر هبری پیرامون اشتغال بانوان،ابتدا به صورت اختصار خدمت شما بگوییم ،گرچه نمی توان مساله اشتغال زنان را نیز نادیده گرفت خصوصا با توجه به تعداد زیاد تحصیل کرده ها و متقاضیان اشتغال زنان، دولت به تناسب نیاز جامعه به دنبال سیاستگذاری در زمینه اشتغال زنان می باشد علی الخصوص زنان سرپرست خانوار و یا اشتغال در شغلهایی که متناسب زنان می باشد. مقام معظم رهبری هم در رابطه با اشتغال زنان در جامعه، با قابل قبول و بدون اشکال خواندن این مسئله تأکید دارند: در این زمینه باید دو شرط اساسی را کاملاً رعایت کرد: نخست اینکه اشتغال، کار اساسی زن در خانه و خانواده و مسئولیت مهم همسری و مادری را تحت الشعاع قرار ندهد و دوم اینکه مسئله محرم و نامحرم بخوبی رعایت شود. باید در این زمینه گفت که توجه مقام رهبری در مورد اشتغال زنان و رعایت این دو شرط ، کاملا بجا و منطقی و مطابق با موازین شرعی و به مصلحت زنان و جامعه است و بدون شک بهترین و والاترین منزلت و مقام و مناسبترین مسئولیت برای زنان خانه داری و تربیت نسل آینده است ؛ مسئولیتی که با جسم و روح ظریف و لطیف زنان تناسب دارد و این زنان هستند که می توانند با احساسات و عواطف سرشار خود، کانون خانواده را گرم و مستحکم سازند وبه خانواده و جامعه، آرامش و امید و نشاط بدهند و بدین وسیله بزرگترین مسئولست اجتماعی خود را نیز انجام دهند. قطعا سالمترین و بهترین و مناسب ترین مسئولیت و وظیفه زنان که با روح و جسم لطیف و ظریف و پر احساس آنها تناسب دارد، امور منزل و شوهر داری و تربیت نسل آینده است – وظیفه ای که طبق فرمایش مقام معظم رهبری بی بدیل است وهیچکس جز زنان و بانوان محترمه نمیتواند آن ها را انجام دهد. در حالی که شغلهای اجتماعی را دیگران هم میتوانند انجام دهند و هیچ وقت روی زمین نمیماند. البته واضح است که با توجه به ضرورت های اجتماعی ، پذیرش وانجام کارهای و مسئولیتهای اجتماعی متناسب با زنان و در محیط زنانه مانند مدارس دخترانه و یا بیمارستان های زنان و مانند آن، منحصرا باید در اختیار بانوان قرار گیرد. به هر حال نظام و دولت باید در راستای رفع نیازهای گروههای مختلف جامعه برنامه ریزی های لازم را صورت دهد.
دیدگاه اسلام درمورد اشتغال زنان
و اما در خصوص اشتغال زنان به عرض می رسانم اسلام آخرین و کامل ترین دین آسمانی در زمینه اشتغال زنان نظرات جامع و مترقی دارد. پس از ظهور اسلام ، تغییرات وسیعی در همه ارکان جامعه پدید آمد که یکی از این تغییرات حضور زنان در فعالیتهای سیاسی – اجتماعی و داشتن شغل در جامعه بود .
در اسلام از نظر حقوق انسانی میان زن و مرد مساوات برقرار است و هیچ گونه امتیازی برای مردان نسبت به زنان در نظر گرفته نشده است . دین مبین اسلام ضمن پذیرفتن حضور اقتصادی زنان در جامعه و تاکید بر حق مالکیت آنان، از مردان خواسته تا تامین مالی آنها را برعهده بگیرند تا بانوان بتوانند با خیالی آسوده به مسئولیتهای خود در منزل بپردازند. براین اساس ، زن نیازی به کار خارج از خانه ندارد و اشتغال برای او یک عمل انتخابی و اختیاری است . بنابراین از نظر اسلام ، زنان می توانند آزادانه زندگی نمایند و هر شغل مشروعی را که بخواهند ، انتخاب کنند .
از نگاه اسلام زنان حق دارند علاوه بر نقش های خانوادگی ، همسری و مادری به نقش های اجتماعی و فعالیت های اقتصادی نیز بپردازند . اما این نقش ها نباید به نقش های اصلی زنان که همسری و مادری است ،آسیب وارد کند . آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در این باره می فرمایند : اسلام با کار کردن زن موافق است ، بلکه کار را تا آن جا که مزاحم با شغل اساسی و مهم ترین شغل او ، یعنی تربیت فرزند و حفظ خانواده نباشد ، شاید لازم هم می داند . یک کشور نمی تواند از نیروی کار زنان در عرصه های مختلف بی نیاز باشد . اما این کار نباید با کرامت و ارزش معنوی و انسانی زن منافات داشته باشد . .. پس اسلام کار زن را محترم شمرده است و مرد حق ندارد که زن را به انجام کاری درداخل یا خارج منزل مجبور نماید . مفهوم این سخن آن است که کار زن درمنزل هم بدون مزد نیست . بنابراین خانه داری از وظایف الزامی زن نیست ، بلکه کار داوطلبانه و از روی احساس مشارکت در زندگی زناشویی است .
بر اساس آموزه های اسلام، در واگذاری مشاغل بایست به نکات مهمی چون مصلحت جامعه و خانواده ، شرایط و مصالح فردی و اولویت ها در واگذاری کار به اشخاص توجه شود . دین اسلام از حامیان تساوی حقوق زنان و مردان است ، اما نه به آن معنا که در غرب رواج دارد. بلکه منظور اسلام اختصاص کار هماهنگ با طبیعت و ویژگیهای روحی و جسمی زن است . زیرا واگذاری دسته ای از مشاغل سخت و زیان آور به زنان ، با مصالح فردی و اجتماعی و خانوادگی آنها سازگاری ندارد .
تفاوت شغلی زنان و مردان غیر از تفاوت حقوقی آنان است . از نظر اسلام زن ومرد دارای حقوق مساوی هستند . به عنوان نمونه، در تاریخ اسلام حضرت زهرا (س ) و حضرت علی (ع ) در درجات بسیار بالای معنوی هستند و تنها با یکدیگر تفاوت شغلی دارند . کارهای بیرون منزل ، شغل حضرت علی (ع ) است و کارهای داخل منزل ، شغل حضرت زهرا (س ) است .
انسانها از نظر علم و استعداد و قدرت بدنی با یکدیگر تفاوت دارند و به این دلیل خداوند شغل معینی به هر کدام واگذار کرده است . این تفاوت مربوط به خلقت زن و مرد است و چیزی که مربوط به خلقت باشد با تربیت قابل تغییر نیست . یکی از نقشهای اصلی زن ، نقش مادری اوست . بهترین مکان تربیت کودک در آغوش پر مهر و محبت مادر است . تلاش جامعه سرمایه داری این است که به بهانه اشتغال ، زن را از نقش های اصلی خود جدا کند تا بهتر بتواند در خدمت به جامعه سرمایه داری از زنان بهره کشی نماید.
ویلیام گاردنر (William Gardner ) نویسنده کانادایی در این باره معتقد است : فمینیست ها هنوز پاسخی به این بحث که مهد کودک ها نمی توانند جای خانواده را بگیرند ، نداده اند . …جنبش فمینیسم فقط بازتاب فرهنگی است که خود مدعی انتقاد به آن است . حقیقت فمینیسم انبوه زنان آشفته و خسته از کاری است که کودکان خود را به مهد کودک ها می سپارند … و به سوی شغل کم دستمزدی می شتابند که حتی به آن علاقه ندارند .
حضرت آیت ا.. خامنه ای در باره نقش زنان در تربیت فرزند معتقدند :… یکی از وظایف مهم زن ، عبارت از این است که فرزند را با عواطف ، با تربیت صحیح ، با دل دادن و رعایت و دقت ، آن چنان بار بیاورد که این موجود انسانی – چه دختر و چه پسر – وقتی بزرگ شد ، از لحاظ روحی ، یک انسان سالم ، بدون عقده ، بدون گرفتاری ، بدون احساس ذلت و بدون بدبختی ها و فلاکت ها و بلایایی که امروز نسل های جوان و نوجوان غربی در اروپا و امریکا به آن گرفتارند ، بار آمده باشد .
بنابرآنچه گفته شد میتوان نتیجه گرفت که در اسلام کار وتلاش برای کسب روزی حلال ، اهمیت زیادی دارد و زنان نیز می توانند درکنار نقش های مادری و همسری خویش ، به فعالیت اقتصادی بپردازند و برای جامعه مثمر ثمر باشند .
چگونگی برقراری تعادل بین فعالیت زن در خانه و اجتماع:
عمل به کلام الهی در حال حاضر به این است که زنان مسلمان، طوری در جامعه ظاهر شوند که سلامت جامعه دچار مخاطره نشود وحرکات آنها سبب تحریک وتهییج شهوات نگردد. در عین حال که خروج زن از منزل و حضور او در صحنه اجتماع با رعایت موازین و حدود شرعی جایز شمرده شده است، اما در مواقع غیر ضروری برای زنان بهتر آن است که از اختلاط با مردان اجتناب کنند. بعضی از قیود و محدودیتهایی که در احکام و روایات در مورد زنان وارد شده است به منظور پاسداشت حریم عفاف و سلامت جامعه و از همه مهمتر حفظ کرامت و شخصیت واقعی زن متناسب با رسالت همسری و مادری می باشد.
مهمترین وظیفه زن ; شوهردارى و تربیت فرزندانى صالح و سالم و کارآمد است و هیچ کارى نباید این مسئله مهم را تحت الشعاع قرار دهد و انجام چنین مسوءولیت بزرگى نیازمند به کسب اطلاعات لازم مى باشد چه اینکه بدون شناخت نسبت به مسائل تربیتى، اخلاقى و کسب مهارتهاى ارتباطى براى ایجاد روابط گرم و صمیمى با شوهر امکان پذیر نیست لذا هر کدام از زوجین با توجه با پیچیده شدن مسائل زندگى باید اطلاعات لازم را در این زمینه از طریق مطالعه کتاب هاى مفید، مجلات و دیدن فیلم هاى تربیتى به دست آورند و الا در امر تربیت فرزند و داشتن یک زندگى سالم و بانشاط با مشکلات جدى مواجه خواهند شد نکته اى که توجه به آن ضرورى است اهمیت شوهر دارى، تربیت فرزندان و گرم نگه داشتن کانون خانواده است امروزه متأسفانه تبلیغات مسموم موجب کم اهمیت جلوه دادن فعالیت زنان در خانه است در حالیکه زیر بناى یک جامعه سالم و کارآمد خانواده است اگر خانوده ها از استحکام خوبى برخوردار باشند و فرزندان که محصولات خانواده هستند در زمینه هاى گوناگون تربیت شوند و از رشد و بالندگى خوبى برخوردار باشند آنگاه جامعه با مشکلات کمترى مواجه خواهد شد و انجام چنین مسوءولیت بزرگى بیشتر بر عهده زنان مى باشد چه اینکه از زمان انعقاد نطفه تا هنگام تولد و بعد از تولد تا دو سالگى کودک به صورت صد در صد وابسته به مادر مى باشد و نقش پدر بسیار کم است البته با بزرگ تر شدن کودک نقش پدر نیز بیشتر خواهد شد ولى هیچ گاه تا دوران بلوغ سهم پدر به اندازه مادر نمى باشد و این حاکى از اهمیت نقش مادر در تربیت فرزند مى باشد و این کار دشوار بیشتر از هر کس از عهده مادر بر مى آید و راستى چه کارى از تربیت انسانها که شریفترین مخلوقات آفرینش هستند بالاتر است در واقع این مادر است که پایه هاى اولیه رشد، تربیت و هدایت کودک در دامن خود فراهم مى کند و اهمیت خانواده به عنوان اولین جایگاه تربیتى انسان بر تمام مراکز علمى و تربیتى دیگر از قبیل پیش دبستان، مدرسه و دانشگاه بیشتر است و خانواده نسبت به این مراکز علمى و تربیتى تقدم زمانى و دینى دارد یعنى هم زمانا مقدم است و هم رتبى آن مقدم مى باشد. بنابراین هیچ کارى نباید این مسوءولیت مهم را تحت الشعاع قرار دهد البته اگر زن و شوهر با یکدیگر همکارى کنند و براى اداره زندگى مشترک خود برنامه ریزى صحیحى داشته باشند زنان علاوه بر انجام امور خانه دارى مى توانند در فعالیت هاى فرهنگى، علمى، سیاسى و اجتماعى خارج از خانه نیز مشارکت داشته باشند و حضور در اینگونه فعالیت ها منافاتى با امور زندگى و همسردارى و تربیت فرزندان ندارد و انجام این مهم مستلزم چند امر مهم مى باشد: 1- همکارى زن و شوهر با یکدیگر 2- نوع کار خارج از خانه باید با توانایى و ابعاد شخصیتى زن متناسب باشد. 3- محیط کار و محل کار و همکاران باید به گونه اى باشد ک زن بتواند حجاب، عفاف و حریم خود را به خوبى حفظ کند و اگر انجام کار در خارج از خانه مستلزم رعایت نکردن موازین شرعى و اخلاقى شود چنین کارى براى زنان مفید و مناسب نیست. 4- زنان وقتى کار خارج از خانه به خود اختصاص مى دهد نباید به حدى باشد که بیشتر وقت و انرژى زن را از بین ببرد و باعث ناتوانى او در انجام وطایف داخل خانه شود. با رعایت نکات فوق انجام فعالیت در خارج از خانه براى زنان نه تنها اشکالى ندارد بلکه باعث کسب تجارب بیشتر و فواید ارزشمندى است.
همچنین دراین ارتباط مقام معظم رهبری در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی (14/10/1390)مسئله اشتغال زنان در جامعه را، امری قابل قبول و بدون اشکال خواندند اما تأکید کردند: در این زمینه باید دو شرط اساسی را کاملاً رعایت کرد نخست: اینکه اشتغال، کار اساسی زن در خانه و خانواده و مسئولیت مهم همسری و مادری را تحت الشعاع قرار ندهد و دوم اینکه مسئله محرم و نامحرم بخوبی رعایت شود.
ایشان پیرامون اشتغال بانوان فرمودند:از جمله‌ی مسائلی که مطرح میشود، مسئله‌ی اشتغال بانوان است. اشتغال بانوان از جمله‌ی چیزهائی است که ما با آن موافقیم. بنده با انواع مشارکتهای اجتماعی موافقم؛ حالا چه از نوع اشتغال اقتصادی باشد، چه از نوع اشتغالات سیاسی و اجتماعی و فعالیتهای خیرخواهانه و از این قبیل باشد؛ اینها هم خوب است. زنها نصف جامعه‌اند و خیلی خوب است که اگر ما بتوانیم از این نیمِ جامعه در زمینه‌ی اینگونه مسائل استفاده کنیم؛ منتها دو سه تا اصل را باید ندیده نگرفت. یک اصل این است که این کار اساسی را – که کارِ خانه و خانواده و همسر و کدبانوئی و مادری است – تحت‌الشعاع قرار ندهد. میشود هم. به نظرم میرسد مواردی داشتیم که خانمهائی اینطور عمل میکردند. البته یک قدری به آنها سخت میگذرد؛ هم درس خواندند، هم درس دادند، هم خانه‌داری کردند، بچه آوردند، بزرگ کردند، تربیت کردند. پس ما با آن اشتغال و مشارکتی کاملاً موافق هستیم که به این قضیه‌ی اصلی ضربه و صدمه نزند؛ چون این جایگزین ندارد. شما اگر بچه‌ی خودتان را در خانه تربیت نکردید، یا اگر بچه نیاوردید، یا اگر تارهای فوق‌العاده ظریف عواطف او را – که از نخهای ابریشم ظریف‌تر است – با سرانگشتان خودتان باز نکردید تا دچار عقده‌ی [عاطفی] نشود، هیچ کس دیگر نمیتواند این کار را بکند؛ نه پدرش، و نه به طریق اولی دیگران؛ فقط کار مادر است. این کارها، کار مادر است؛ اما آن شغلی که شما بیرون دارید، اگر شما نکردید، ده نفر دیگر آنجا ایستاده‌اند و آن کار را انجام خواهند داد. بنابراین اولویت با این کاری است که بدیل ندارد؛ تعیّن با این است.
دومین مسئله، مسئله‌ی محرم و نامحرم است. مسئله‌ی محرم و نامحرم در اسلام جدی است. البته بخش عمده‌ای از این قضیه‌ی محرم و نامحرم باز برمیگردد به خانواده. یعنی چشم پاک و دل بیوسوسه و ریب برای هر یک از زوجین موجب میشود که محیط خانواده از طرف او تقویت و گرم شود؛ مثل یک کانون گرمابخشی، محیط را گرم میکند. اگر آن طرف مقابل هم همین چشم پاک و دل خالی از وسوسه را داشت، طبعاً این دوجانبه خواهد شد و محیط میشود محیط کانون خانوادگىِ گرم و بامحبت. اگر چنانچه نه، چشم خائن، دست خائن، زبان دو وجه، دل بیمحبت و بیاعتقاد به همسر و همسری وجود داشت، ولو ظاهرسازیهائی هم باشد، محیط خانواده سرد میشود.( بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی:http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=18453)
باید در این زمینه گفت که توجه و نگرانی مقام رهبری در مورد اشتغال زنان و رعایت این دو شرط ، کاملا بجا و منطقی و مطابق با موازین شرعی و به مصلحت زنان و جامعه است و بدون شک بهترین و والاترین منزلت و مقام و مناسبترین مسئولیت برای زنان خانه داری و تربیت نسل آینده است ؛ مسئولیتی که با جسم و روح ظریف و لطیف زنان تناسب دارد و این زنان هستند که می توانند با احساسات و عواطف سرشار خود، کانون خانواده را گرم و مستحکم سازند وبه خانواده و جامعه، آرامش و امید و نشاط بدهند و بدین وسیله بزرگترین مسئولست اجتماعی خود را نیز انجام دهند؛ زیرا این فرزندان صالح و تربیت شده مادران هستند که اداره جامعه را در آینده بعهده می گیرند و مردان نیز در چنین کانونی با دلگرمی واشتیاق و انگیزه بالاتری به وظایف اجتماعی خویش میپردازند. امام امت ره فرمودند: از دامن زن است که مرد به معراج میرود. رسول گرامی اسلام فرمودند: بالاترین جهاد زنان، خوب شوهر داری کردن است و حضرت زهرا سلام الله علیها بعنوان بهترین الگوی زنان ما از اینکه نبی مکرم اسلام کارهای داخل منزل را به او واگذار کردند، بسیار خوشحال و خرسند شدند. از سوی دیگر اسلام، تامین مخارج زندگی و نفقه زن را به عهده مرد گذاشته است تا آنان با خیال راحت به وظیفه مهم و خطیر تدبیر منزل و تربیت نسل آینده بپردازند و قطعا سالمترین و بهترین و مناسب ترین مسئولیت و وظیفه زنان که با روح و جسم لطیف و ظریف و پر احساس آنها تناسب دارد، امور منزل و شوهر داری و تربیت نسل آینده است – وظیفه ای که طبق فرمایش مقام معظم رهبری بی بدیل است وهیچکس جز زنان و بانوان محترمه نمیتواند آن ها را انجام دهد. در حالی که شغلهای اجتماعی را دیگران هم میتوانند انجام دهند و هیچ وقت روی زمین نمیماند. البته واضح است که با توجه به ضرورت های اجتماعی ، پذیرش وانجام کارهای و مسئولیتهای اجتماعی متناسب با زنان و در محیط زنانه مانند مدارس دخترانه و یا بیمارستان های زنان و مانند آن، منحصرا باید در اختیار بانوان قرار گیرد اما متاسفانه واقعیات جامعه ما بگونه دیگری است. امروزه با کمال تاسف مشاهده می شود که یک رقابتی سخت بین زنان و دختران تحصیل کرده برای بدست آوردن هر گونه شغل و کاری که آن ها را به نحوی مشغول سازد، در گرفته است و بسیاری از آنان برای چشم و هم چشمی و رقابت و عقب نماندن از دیگران به هر شغل و کار اجتماعی با هر در آمد ناچیزی تن میدهند و آن را برای خود یک ارزش و کمال محسوب می کنند و از وظیفه و رسالت اصلی خوبش غافلند. امروزه بسیاری از زنان در بسیاری ادارات و سازمان ها و مراکز دولتی وخصوصی، از کارمند بانک و پست و مجری برنامه های تلوزیون گرفته تا فروشندگی و کارگری وحتی رانندگی تاکسی و اتوبوس !، به کار گرفته شده اند و برخی از کارهای غیر مرتبط و غیر ضروری و مشاغل و کارهای اجتماعی که در حیطه و مسئولیت مردان است وهیچ سنخیتی با جسم و روح زنان ندارد، بدست زنان افتاده است. این روند رو به رشد برای بسیاری از مردان و زنان آگاه و خیرخواه ،مشکوک و سوال بر انگیز است که چرا زنان و دختران ما بجای توجه به مسئولیت و رسالت اصلی خود ــ که همان همسری و ما دری و مربی جامعه بودن است ــ به دنبال شغل و کارهای خارج از منزل می باشند ؟ چرا پیدا کردن شغل و کار نه تنها برای زنان تحصیل کرده یک دغدغه و نگرانی شده بلکه بعنوان یک ارزش و کمال برای آنان محسوب می شود ؟و ازدواج و همسری و مادری، کم رنگ و بی ارزش و در مراتب بعد قرار گرفته است ؟ چرا صدا و سیمای ما در فیلم ها و سریال های خود، زنان شاغل و بد حجاب را به عنوان افرادی با فرهنگ و شخصیت معرفی میکند و زنان خانه دار و یا محجبه را افرادی عقب افتاده و منفی جلوه میدهد و چرا بسیاری از مجریان برنامه ها و اخبار را از زنان انتخاب می کند؟ چرا بسیاری از آگهی های استخدام ، بدنبال استخدام خانمها و زنان می باشند؟ و چرا ؟؟؟ به نظر میرسد که جامعه اسلامی ما نیز تا حدودی متاثر از جوامع غربی شده است ودشمنان بدنبال ترویج تفکر باطل و ظالمانه فمینیستی ،در جامعه ما هستند و از سوی دیگر عده ای از غربزده ها برای عقب نماندن از جوامع دیگر و تامین خواست سازمانهای باصطلاح دفاع از حقوق زنانبه چنین اقداماتی دست می زنند. هم چنین زنان بدلیل قانع بودن به حقوقی کم و ناچیزو حرف شنوی و دقت در کار، بیشتر از مردان،مورد توجه صاحبان کار و مشاغل هستند که بنظر میرسد این اقدام،نوعی استثمار و بیگاری و ظلم به مقام و منزلت زن می باشد. اما باید دانست که تفکر منحط فمینیستی از نظر عقل و فطرت و شرع مقدس، باطل و مردود شده است وطبق فرمایش مقام معظم رهبری بالاترین ظلم و اهانت به مقام و منزلت زنان میباشد و استفاده ابزاری از زنان در جامعه،از نظر عقل و شرع ، باطل و محکوم است. بر این اساس میتوان گفت که پذیرش و انجام کارهای غیر مرتبط و شغل های اجتماعی غیر ضروری از سوی بانوان خصوصا در محیط مردانه به هیچ وجه به صلاح خود زنان و جامعه نیست زیرا این گونه کارها نه تنها زنان را از وظیفه اصلی خود ــ یعنی خانه داری و شوهرداری و تربیت فرزند ـــ باز می دارد ؛ بلکه زمینه فساد و گناه و ارتباطهای نامشروع را فراهم میکند و از سوی دیگر اشغال این گونه کارها توسط زنان، باعث بیکار شدن تعدادی از مردان و پسران جوان جویای کار می شود. بدون شک یکی از عوامل مهم افزایش فساد و گناه و روابط نامشروع در جامعه وافزایش آمار طلاق و مشکلات خانوادگی، حضور غیرضروری زنان در کارها و مشاغل اجتماعی غیرمرتبط وغیر لازم است. امید است که مسئولین فرهنگی جامعه همانند رهبری معظم انقلاب متوجه این خطر و انحراف باشند خطری که بیم آن می رود که در آینده به یک بحران فرهنگی و اجتماعی تبدیل شود و با تبعیت از فرامین و منویات مقام معظم رهبری در این زمینه و فرهنگ سازی و تبیین مقام و منزلت والای زن ،آنان را در جایگاهی قرار دهند که خداوند آن ها را قرار داده است و بدین وسیله موجبات رشد و تعالی آنان را فراهم ساخته و جامعه را در مسیر صحیح خود قرار دهند .