همة حضرات ائمه(علیهم السلام) عالم به احکام و دارای مقام امامت و فضایل دیگر بوده اند. ولی این که مذهب شیعه را مذهب جعفری می گویند و امام صادق (ع) را رییس مذهب شیعه می‌نامند برای این است که تا زمان حضرت امام صادق(ع) به علت تسلّط سیاستمداران و زمامداران ستمگر، فرصت نشر علوم و معارف اسلام و تربیت شاگردان، آن طور که برای ایشان فراهم شد فراهم نگردید. بنابراین ایشان از موقعیّت و فرصت، حداکثر استفاده را نمود، علوم و معارف اسلام را تعلیم و تدریس فرمودند و شاگردان بزرگی تربیت کردند که هر یک از علمای بزرگ اسلام به شمار می روند. از آن موقع شیعه و پیروان آن حضرت را جعفری گفتند و بعد هم این لقب بر شیعه باقی ماند و امامان بعد هم آن را منع نفرمودند، چرا که غرض همه ترویج دین و هدایت مردم بود. همه راستگو بودند و همه مردم را به یک راه ـ که یگانه راه راست است ـ هدایت فرمودند.همه امامان شیعه برای اسلام و خلق خدا خدمت کردند.در این راه زحمات طاقت فرسایی را متحمل شدند. زحمات در قالب های مختلف، مانند قیام، صلح، سکوت و فعالیت های سیاسی و فرهنگی ظهور نمود.علت اینکه به مذهب ما “مذهب جعفری “گفته می شود، این نیست که امامان دیگر برای اسلام خدمت نکرده اند،بلکه سبب نامیده شدن آن است که دوره زندگی امام صادق(ع) مصادف بود با اواخر حکومت امویان و اوایل خلافت عباسیان. به سبب درگیری ها و اختلافاتی که میان این دو خاندان به وجود آمده بود، فرصت خوبی برای فعالیت­های فرهنگی پدید آمد که امام صادق(ع) از آن بهره گرفت. شیعه را توسعه داد.امام با تشکیل حلقات درس و تبیین معارف و مبانی تشیع، به نشر و تبلیغ اسلام پرداخت . روایات بسیار زیادی را بیان فرمود. به همین جهت حیات مجددی در کالبد شیعه دمیده شد . معارف و احکام شیعه بیش از هر زمانی مطرح گردید. نظم و ترتیب خاص و ارزنده ای به شیعه داده شد. بدین جهت این مذهب را به امام جعفر صادق منسوب می نمایند. زیرا علاوه بر تحکیم مبانی آن، عمده احادیث این مذهب- نسبت به امامان دیگر – از این امام بزرگوار نقل شده است.در مجلس درس ایشان هزاران تن شرکت می کردند. برخی از آنان مانند ابوحنفیه، مالک بن انس، جابر بن حیان و زرارة بن اعین، از ارکان و بزرگان اهل سنت و شیعه به شمار می آمدند.(1) مرحوم جعفرشهیدی می نویسد:” آن که در اخبار فقه شیعه تتبع کند ،خواهد دید روایت هاى رسیده از امام صادق (ع) در مسائل مختلف فقهى و کلامى مجموعه اى گسترده و متنوع است .براى همین است که مذهب شیعه را مذهب جعفرى خوانده اند. گشایشى که در آغاز دهه سوم سده دوم هجرى پدید آمد، موجب شد مردم آزادانه تر به امام صادق (ع) روى آورند . گشودن مشکلات فقهى و غیر فقهى را از او بخواهند. … دانشمندان از هیچ یک از اهل بیت رسول خدا به مقدار آنچه از ابوعبدالله روایت دارند ،نقل نکرده اند. هیچ یک از آنان متعلمان و شاگردانى به اندازه شاگردان او نداشته اند. روایات هیچ یک از آنان برابر با روایت هاى رسیده از او نیست. اصحاب حدیث نام راویان از او را چهار هزار تن نوشته اند. نشانه آشکار امامت او خردها را حیران مى کند و زبان مخالفان را از طعن لال مى‌سازد.” (2)پی نوشت ها :
1.محمدجواد مشکور ، تاریخ شیعه و فرقه های اسلام تا قرن چهارم، بی نام، ص 106 – 105؛مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، قم، موسسه امام صادق (ع)،1379ش ،چاب یازدهم، ص359
2. جعفر شهیدى، زندگانى امام صادق، ص61؛
رسول جعفریان، حیات فکری وسیاسی امامان شیعه، قم ، انتشارات انصاریان، 1384ش ، چاپ هشتم، ص 345.