انواع اختلالات روانی ۲۰۲۱

افرادی که در جامعه زندگی می کنند به دلایل مختلفی مانند ژنتیک، تاثیر محیط و عوامل خانوادگی به بیماری های روانی دچار می شوند.

دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) شامل شماری از مهم ترین دسته های اختلالات توصیف شده می باشد و همه اختلالات روانی در آن وجود ندارد، آخرین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی DMS-5 در ماه مه سال ۲۰۱۳ منتشر شده است، DSM یکی از پر کاربردترین سیستم های طبقه بندی اختلالات روانی می باشد و در آن بیماری های روانی بر اساس معیار های تشخیصی استاندارد ارائه شده است.

اختلالات تکوین عصبی از جمله مواردی است که در زمان نوزادی، کودکی و بزرگسالی قابل تشخیص است و این اختلالات روانی شامل موارد زیر می شود :

کم توانی ذهنی

این اختلال قبلا به عنوان عقب ماندگی ذهنی شناخته می شد و گاهی اوقات آن را به عنوان اختلال تکوینی ذهنی از آن یاد می شود، این اختلال رشد قبل از سن ۱۸ سالگی در فرد آغاز می شود و به صورت نقص عملکرد های ذهنی و رفتار های متناسب با آن ها مشخص می شود.

محدودیت هایی که در عملکرد ذهنی به وجود می آید در بسیاری از اوقات با انجام تست ضریب هوشی مشخص می شود و اگر ضریب هوشی پایین تر از ۷۰ درصد باشد نشانگر محدودیت است، مواردی که تست می شود شامل رفتار های انطباقی مهارت های عملی و روزمره، خود مراقبتی، تعامل اجتماعی و مهارت های زندگی می باشد.

این اختلال با نقایص دائمی تعامل و ارتباطات اجتماعی در جنبه های مختلف زندگی و همچنین الگو های رفتارهای محدود و تکراری مشخص می شود، DMS بیانگر این است که علائم اختلال طیف اوتیسم باید در دوره های اولیه رشد وجود داشته باشد و این علائم در جنبه های مختلف زندگی از جمله عملکرد اجتماعی و شغلی اختلال قابل توجهی ایجاد می کند.

ADHD با بروز دائمی بیش فعالی – تکانشگری و یا کم توجهی که با انجام کارها در تداخل می باشد، خود را در دو یا چند موقعیت مختلف مانند خانه، محل کار، مدرسه و موقعیت های اجتماعی نشان می دهد، بر اساس اظهاراتی که در DSM-5 بیان شده است چند مورد از این علائم باید قبل از ۱۲ سالگی وجود د اشته باشد.

این علائم و نشانه ها تاثیر منفی بر روی فعالیت های اجتماعی، شغلی و دانشگاهی دارند.

اختلال دو قطبی و اختلالات روانی

با تغییر در خلق و خو و همچنین تغییر در فعالیت و سطح انرژی می توان اختلال دو قطبی را تشخیص داد، این اختلال اغلب شامل تغییرات احساسی بین حالت های سرخوشی و دوره های افسردگی می شود.

حالت های سرخوشی به صورت شیدایی( مانیا) و نیمه شیدایی ( هیپومانیا) تشخیص داده شده و اعلام می شود.

شیدایی

حالت شیدایی به صورت سرخوشی، خوشحالی و تحریک پذیری و افزایش فعالیت و انرژی خود را نشان می دهد، در بعضی اوقات دوره های شیدایی با احساس پریشانی، تحریک پذیری و اعتماد به نفس بیش از اندازه خودش را نشان می دهد و افرادی که تحت دوره های شیدایی قرار می گیرند مستعد انجام فعالیت هایی هستند که احتمال دارد عواقب منفی طولانی مدتی مانند قمار بازی و ولخرجی داشته باشد.

دوره های افسردگی با افسردگی و بد اخلاقی همراه می باشد و با عدم علاقه به انجام کارها قابل تشخیص می باشند و احتمال دارد فرد احساس گناه، خستگی و عصبانیت کند.

افرادی که به اختلال دو قطبی مبتلا می شوند در طول دوره افسردگی ممکن است علاقه خود را نسبت به انجام فعالیت هایی که دوست دارند و لذت می برند از دست بدهند و مشکلاتی در زمینه خواب برای آن ها به وجود آمده و به خودکشی فکر می کنند.

تاخیر کلی رشد

تشخیص تاخیر رشد در مورد ناتوانایی های رشدی کودکان زیر ۵ سال صدق می کند، این تاخیر ها بیشتر در زمینه های مهارت های شناختی، عملکرد اجتماعی، گفتاری، زبانی و حرکتی می باشد.

این موضوع عموما به عنوان تشخیص موقت برای کودکانی که هنوز خردسال اند مطرح می شود و آزمون های IQ  آن ها استاندارد می باشد.

زمانی که کودکان به سن و سالی رسیدند که قادر به انجام تست هوش استاندارد باشند ناتوانی ذهنی آن ها می تواند به خوبی تشخیص داده شود.

اختلالات روانی و اختلالات ارتباطی مواردی است که توانایی عملکرد، درک یا تشخیص زبان و گفتار را تحت تاثیر قرار می دهند، DSM-5 چهار نوع مختلف از اختلالات ارتباطی را مشخص می کند که این اختلالات عبارت اند از : اختلال زبان، اختلال صدای گفتار، اختلال فصاحت گفتار ( لکنت زبان) و اختلال ارتباط اجتماعی ( عملی).

هر دو این دوره های شیدایی و افسردگی برای افرادی که این نشانه ها را تجربه می کند و هم چنین برای خانواده، دوستان و سایر نزدیکان که شاهد حالت های و رفتار های روحی آن ها هستند، ترسناک می باشد.

خوشبختانه روش های درمانی موثری وجود دارد که شامل دارو درمانی و روان درمانی می باشد و می تواند به بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی کمک کند تا بیماری خود را کنترل کنند.

در مقایسه با نسخه قبلی DSM، نسخه جدید DSM-5 معیارهای دوره های شیدایی و نیمه شیدایی را شامل افزایش تمرکز بر تغییرات سطوح انرژی و فعالیت و همچنین تغییرات خلق و خو می داند.

اختلالات روانی و اضطرابی مواردی است که همراه با ترس بیش از حد و مداوم، نگرانی، اضطراب و اختلالات روانی و رفتاری و مرتبط با آن ها تشخیص داده می شوند، ترس یک نوع واکنش احساسی به تهدید می باشد، چه آن تهدید واقعی باشد و چه به تصور و خیالی. همچنین اضطراب واکنش به پیش بینی تهدیدی است که احتمال دارد در آینده اتفاق بیفتد. اختلالات اضطرابی انواع متفاوتی دارند و عبارت اند از :

این اختلال با نگرانی های بیش از حد در مورد وقایع و اتفاقات گذشته مشخص می شود، در حالی که بعضی از استرس ها و نگرانی ها یک امر عادی و معمولی و شایع در زندگی می باشد، GAD یا اختلال اضطراب فراگیر، نگرانی است که بسیار زیاد می باشد و سلامت و عملکرد فرد را با اختلالاتی رو به رو می کند.

ترس زیاد از قرار گیری مکان های شلوغ آگورافوبیا نام دارد و افرادی که این اختلال را تجربه می کنند در بسیاری از اوقات می ترسند و در مکان هایی که امکان فرار دشوار و سخت می باشد، حضور پیدا کنند و هنگام حضور در مکان های شلوغ دچار وحشت زدگی یا حمله پانیک می شوند.

به خاطر ترس به وجود آمده فردی که مبتلا به آگورافوبیا می باشد از موقعیت های مختلف که ممکن است حمله پانیک برای او اتفاق بیفتد دوری می کند در برخی از موارد این رفتار اجتنابی احتمال دارد به حدی برسد که فرد جرأت بیرون رفتن از خانه را نداشته باشد و از خانه خارج نشود.

نوعی از اختلالات روانی که بسیار شایع است اختلال اضطراب اجتماعی نام دارد که فرد دچار ترس غیر منطقی از مورد اشاره یا قضاوت گرفتن می شود، اضطراب و استرسی که به خاطر این اختلال به وجود می آید باعث می شود تا بر زندگی فرد تاثیرات منفی بگذارد و هنگام حضور در مدرسه، محل کار و سایر اماکن اجتماعی با مشکلاتی رو به رو شود.

این ترس ها شامل ترس از یک شی یا موقعیت خاص می باشد مثلا ممکن است فرد ترس از عنکبوت، ترس از مار و یا ترس از ارتفاع را داشته باشد.

فوبیای خاص شامل چهار نوع اصلی می شوند که عبارت اند از :

حوادث طبیعی ( رعد و برق، گرد و باد)

پزشکی ( اقدامات پزشکی، دندانپزشکی، تجهیزات پزشکی)

حیوانات (سگ ها، مارها و حشرات)

موقعیت ها ( فضاهای کوچک، خانه خالی، رانندگی)

زمانی که افراد این موقعیت ها را تجربه می کنند و با این موضوعات مواجه می شوند احتمال دارد دچار حالت تهوع، لرزش، افزایش ضربان قلب و حتی ترس از مرگ شوند و آن را تجربه کنند.

این اختلالات روانی به صورت حملات هراس انگیزی که به طور ناگهانی به وجود می آید تشخیص داده می شود در حالی که هیچ دلیلی برای بروز این اختلالات وجود ندارد، به  همین دلیل افرادی که به این اختلال عصبی دچار می شوند اغلب دچار اضطراب و نگرانی درمورد احتمال بروز حمله پانیک به سر می برند.

افرادی که به این اختلال دچار می شوند از قرار گرفتن در موقعیت ها و وضعیت هایی که حملات در گذشته رخ داده است و یا احتمال دارد در آینده وقایعی اتفاق بیفتد دوری می کنند، این اختلالات باعث می شود تا مشکلات و اختلالات بسیاری در زندگی فرد به وجود آید و انجام کار های روزمره را برای او دشوار سازد.

اختلال اضطراب جدایی نوعی از اختلال اضطراب می باشد که شامل ترس یا اضطراب بیش از حد ناشی از جدا شدن از شخصیت های دلبسته (مورد علاقه) به وجود می آید، بیشتر افراد با ایده اضطراب جدایی آشنا می باشند و این ترس به جدا شدن کودکان از پدر و مادرشان بر می گردد، با این تفاسیر بچه های بزرگ تر و بزرگسالان می توانند آن را تجربه کنند.

زمانی که شدت علائم زیاد شود و باعث بروز اختلال در فعالیت های طبیعی شود برای تشخیص ابتلا به اختلال اضطراب جدایی مورد استفاده قرار می گیرد، این نشانه ها شامل مواردی مانند ترس شدید از دور بودن از شخصیت مراقب و دلبسته می باشد.

فردی که به این اختلال مبتلا می شود احتمال دارد به خاطر این که از شخصیت وابسته دور نماند از خانه خارج نمی شود یا نسبت به مدرسه و ازدواج کردن اجتناب می کند.

بر اساس نظر سنجی که در آرشیو روانپزشکی عمومی منتشر شده است، تخمین زده شده که حدود ۱۸ درصد از بزرگسالان آمریکایی حداقل از یک نوع اختلال اضطراب رنج می برند.

اختلالات مربوط به استرس

زمانی که فرد در معرض یک واقعه استرس زا و آسیب زا قرار می گیرد گرفتار ضربه روحی می شود و اختلالات ناشی از عوامل استرس زا برای او به وجود می آید، که اختلالات موجود در این گروه عبارت اند از :

اختلال استرس حاد

اختلال استرس حاد بعد از مواجهه با حادثه اختلال استرس حاد با وجود اضطراب شدید نشان داده می شود، فجایع طبیعی، جنگ، تصادف و شاهد مرگ بودن نمونه هایی از حوادث ناگوار می باشد.

زمانی که فرد به این اختلال دچار می شود علائمی گسستی مانند حس تغییر واقعیت، ناتوانی در به خاطر آوردن جنبه های مهم رویداد، فلاشبک ( گذشته نمایی) های واضح به طوری که گویی این رویداد در حال تکرار می باشد را تجربه می کند و علائم دیگر ممکن است شامل مواردی همچون کاهش حساسیت عاطفی، یادآوری خاطرات دردناک، و بروز مشکل در تجربه احساسات مثبت باشد.

زمانی که تغییر ناگهانی مانند طلاق، از دست دادن شغل، پایان یافتن یک رابطه صمیمانه، یک تغییر، یا برخی از آسیب ها و نارسایی ها به وجود می آید فرد به صورت ناخودآگاه واکنش هایی از خود نشان می دهد که به آن ها اختلالات سازگاری می گویند.

اختلالات روانشناختی بر روی کودکان و بزرگسالان به وجود می آید و با علائمی مانند اضطراب، تحریک پذیری، حالت افسردگی، نگرانی، ناامیدی و احساس انزوا از خودش نشان می دهد.

فرد بعد از رویارویی با مرگ واقعی یا تهدید آمیز دچار آسیب جدی یا خشونت جنسی می شود که به آن اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD می گویند، علائم و نشانه های PTSD شامل دوره های عود یا تجربه مجدد این اتفاقات و رویداد ها، اجتناب از مواردی که موجب یادآوری این رویداد ها شده و احساس بروز حمله و داشتن افکار منفی هستند.

فردی که مبتلا به PTSD می باشد احتمال دارد بعد از اتفاق و رویدادها با علائمی مانند کابوس ها، فلش بک ها، عصبانیت های شدید، مشکل در تمرکز، پاسخ های تکانشی شدید و مشکلاتی در به یاد آوردن جنبه های این رویداد در فرد به وجود آید.

زمانی که کودک نتواند در سال های اول کودکی خود با مراقب بزرگسال خود رابطه و دلبستگی سالمی را ایجاد کند اختلال دلبستگی واکنشی در او به وجود می آید. علائم و نشانه های این اختلال عبارت اند از فاصله گرفتن از مراقبین بزرگسال و اختلالات اجتماعی و عاطفی که به خاطر الگو های مراقبت و بی توجهی نادرست می باشد.

اختلالات روانی و گسستگی نوعی از اختلالات روانشناختی می باشند که باعث گسست یا وقفه در جنبه های آگاهی، از جمله هویت و حافظه می شود و مشکلاتی را برای فرد به وجود می آورد.

اختلال روانی جنسیتی

آمنزیای گسسته ( فراموشی تجزیه ای )

در این اختلال فرد ممکن است به صورت موقت حافظه خود را از دست بدهد که نتیجه گسستگی می باشد، در بسیاری از موارد احتمال دارد شخص به خاطر آسیب های روانی  برای دوره های کوتاه مدت یا سال های طولانی حافظه خود را از دست بدهد و به طور موقتی حافظه نداشته باشد.

فراموشی تجزیه ای فراتر از فراموشی ساده می باشد در این فراموشی احتمال دارد شخص جزئیاتی از وقایع را به خاطر داشته باشد یا مدت زمان مشخصی جزئیات دیگری را به خاطر نیاورد.

اختلال هویت تجزیه ای که تحت عنوان اختلال شخصیت چندگانه شناخته می شود، شامل وجود دو یا چند شخصیت یا هویت متفاوت می باشد و هر کدام از این شخصیت ها روش ارتباط و تعامل با محیط خاص خود را دارند و افرادی که به این اختلال مبتلا هستند تغییراتی در رفتار، حافظه، ادراک، پاسخ عاطفی و آگاهی دارند.

اختلال شخص زدایی – واقعیت زدایی به صورتی می باشد که فرد حس بیرون بودن از بدن خود را تجربه می کند که به آن شخص زدایی می گویند و جدا شدن از واقعیت را واقعیت زدایی می گویند، افرادی که به این اختلال دچار می شوند، حس غیر واقعی بودن و عدم ارتباط غیر ارادی از خاطرات، احساسات و آگاهی خود را دارند.

۶٫اختلالات روان تنی

اختلالات روان تنی پیش از این با عنوان اختلالات سوماتوفرم شناخته می شد و در حال حاضر آن را به عنوان علائم جسمی و اختلالات مرتبط می شناسند، اختلالات روان تنی گروهی از اختلالات روانشناختی می باشد که در آن علائم جسمی واضحی که احتمال دارد دلیل جسمی قابل مشخصی نداشته باشد را در بر می گیرد.

در مقایسه با روش های پیشین توصیف این اختلالات که مبتنی بر فقدان توضیح پزشکی برای علائم فیزیکی بودند، تشخیص فعلی بر افکار، احساسات و رفتار های غیر طبیعی که در پاسخ به نشانه ها و علائم رخ می دهند، تاکید می کند.

اختلال علائم جسمانی

اختلال علائم جسمانی شامل درگیری های ذهنی با علائم فیزیکی می باشد که باعث می شود انجام فعالیت های طبیعی و معمولی دشوار شود، این درگیری های ذهنی با توجه به علائم منجر به پریشانی عاطفی و مشکل در کنار آمدن با زندگی روزمره می شود.

نکته ای که اهمیت دارد این است که علائم جسمی نشانگر تشدید درد جسمی خستگی یا سایر علائم و نشانه ها در فرد نمی باشند و در این شرایط علائم جسمی آنقدر واقعی نیست که بتواند زندگی فرد را دچار اختلال کند.

اختلال اضطراب بیماری

زمانی که فرد دچار وضعیت پزشکی غیر قابل تشخیص شده باشد نگرانی بیش از حد در او به وجود می آید که به عنوان اختلال اضطراب بیماری شناخته می شود، افرادی که به این اختلال مبتلا می شوند از اختلال روانی رنج می برند و در مورد عملکرد و حس بدنشان نگرانی های بسیاری دارندش، آن ها باور دارند که به بیماری جدی مبتلا هستند و یا به آن مبتلا خواهند شد و در صورتی که جواب تست های پزشکی منفی شود به آن اطمینان ندارند.

درگیر های ذهنی اضطراب و پریشانی قابل ملاحظه ای را به همراه خواهد داشت و برای رهایی فرد از اختلال اضطراب اقداماتی مانند انجام آزمایشات پزشکی- درمانی و دور شدن از موقعیت های در بردارنده خطر برای سلامتی همراه می باشد.

اختلال تبدیلی

اختلال تبدیلی به معنای تجربه علائم حرکتی و حسی می باشد به طوری که این علائم توجیه عصبی یا پزشکی متناسبی ندارد، در بسیاری از موارد این اختلال آسیب جسمی واقعی را به وجود می آورد و استرس و اضطراب به همراه خواهد داشت که منجر به واکنش روانی و عاطفی می شود و در آن هنگام اختلال تبدیلی به وجود می آید.

اختلال ساختگی

اختلال ساختگی قبلا در دسته مختص به خود قرار دارد اما امروزه در گروه علائم جسمی و اختلالات مرتبط به DSM-5 قرار می گیرد، اختلال ساختگی زمانی روی می دهد که فرد به طور عمدی علائم بیماری شبیه سازی را ایجاد می کند و یا نسبت به آن اغراق می کند.

یکی از اشکالات این بیماری، سندروم مونشهاوزن می باشد که فرد برای جلب توجه دیگران خود را بیمار می کند.

اختلالات روانی 

اختلالات تغذیه با نگرانی های وسواسی در مورد وزن و الگوهای مخرب تغذیه ای که تاثیر منفی بر سلامت روح و جسم فرد می گذارد خود را نشان می دهد، در این مقاله در مورد علائم و نشانه های خوردن صحبت شده است. اختلالات تغذیه و غذایی که قبلا برای تشخیص در دوران کودکی و نوزادی مورد استفاده قرار می گرفته است در انواع اختلالات تغذیه ای DSM-5.8 قرار می گیرند که شامل موارد زیر می باشد:

بی اشتهایی عصبی

زمانی که شخص غذای محدودی را مصرف کند وزن او کاهش می یابد و مبتلا به اختلال بی اشتهایی عصبی می شود، افرادی که به این اختلال دچار می شوند نگران افزایش وزن خود می باشند، ترس دارند و آن ها تصوری اشتباه از ظاهر و رفتار خود دارند.

پر اشتهایی عصبی

پر اشتهایی عصبی شامل مصرف بیش از حد و سپس انجام اقدامات شدید برای جبران این زیاده روی می باشد این رفتار های جبرانی شامل تحریک عمدی استفراغ، سوء مصرف ملین و یا داروهای دیورتیک و ورزش بیش از اندازه می باشد.

در اختلال نشخوار فرد با بالاآوردن مواد غذایی که قبلا جویده یا بلع شده است به منظور بیرون ریختن یا بلع مجدد تشخیص داده می شود، بیشتر مبتلایان به این اختلال کودکان و بزرگسالان می باشند که دچار تاخیر رشد و ناتوانی ذهنی شده اند.

مشکلات دیگری که احتمال دارد به دلیل این اختلال وجود آید شامل پوسیدگی دندان، زخم مری و سوء تغذیه شود.

افرادی که به اختلال پایکا دچار می شوند تمایل به مصرف مواد غذایی مانند خاک، رنگ و صابون دارند این اختلال عمدتا کودکان و افرادی که دارای ناتوانی رشدی هستند را تحت تاثیر قرار می دهند.

اختلال پر خوری افراطی اولین بار در DSM-5 مطرح شده است و شامل دوره هایی مانند پرخوری می باشد که در آن فرد در بسیاری از ساعت ها درگیر خوردن می باشد و حجم بسیاری زیادی از مواد غذایی را مصرف می کند، با این حال افراد در زمان پرخوری هیچ کنترلی بر خوردن ندارند و در بسیاری از اوقات این اختلال احساساتی مانند خوشبختی یا اضطراب، خستگی یا دنبال کردن وقایع استرس زا را تحریک می کند.

اختلالات خواب شامل وقفه هایی در الگوهای خواب می شود که منجر به پریشانی و تاثیر بر عملکرد در روز می شود. از جمله اختلالات خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نارکولپسی ( حمله ی خواب)

نارکولپسی شرایطی است که فرد نیاز غیرقابل کنترلی به خواب احساس می کنند، افرادی که به نارکوپسی مبتلا هستند احتمال دارد در خواب به طور ناگهانی توان عضلانی خود را از دست بدهند.

اختلال بی خوابی به معنی ناتوان بودن فرد در خوابیدن به میزان کافی می باشد، اگرچه بسیاری از افراد مشکلات و اختلالات خواب را تجربه کرده اند، زمانی که فرد با بی خوابی و پریشانی یا اختلال قابل توجهی رو به رو می شود دچار اختلال خواب شده است.

اختلال پر خوابی با خواب آلودگی بیش از حد شناسایی می شود، در حالی که فرد خواب کافی دارد و استراحت لازم را انجام می دهد، افرادی که به این اختلال دچار هستند ممکن است در زمان های نامناسبی مانند زمان کار و مدرسه بخوابند.

اختلالات خواب مربوط به تنفس مواردی است که باعث ناهنجاری های تنفسی مانند آپنه خواب می شود و احتمال دارد این اختلال در طول خواب روی دهد، مشکلات تنفسی می تواند منجر به وقفه های منحصر در خواب شود و مشکلات دیگری از جمله بی خوابی و خواب آلودگی در روز را در پی داشته باشد.

پاراسومنیا بیانگر اختلالات مربوط به رفتار های غیر طبیعی می باشد که در زمان خواب به وجود می آید، این اختلالات شامل مواردی مانند راه رفتن در خواب، ترس از خواب، صحبت کردن در خواب و خوردن در خواب می باشد.

سندروم پاهای بی قرار

سندروم پاهای بی قرار یک وضعیت عصبی می باشد که شامل احساسات ناخوشایند در پاها شده و برای تسکین این احساسات حرکت پاها تمایل زیادی به حرکت غیر قابل کنترل دارد و نمی توان حرکت آن را کنترل کرد، افرادی که به این سندروم مبتلا هستند احتمال دارد در پاهای خود احساس تیر کشیدن، خزیدن و سوزش داشته باشند که اگر حرکت های اضافی صورت گیرد احتمال دارد با خواب تداخل پیدا کند.

اختلالات خواب که ناشی از اختلالات روانی می باشد از DSM-5 حذف شده است، علاوه بر این در آخرین نسخه DSM تاکید بیشتری بر روی شرایط بروز همزمان هر یک از اختلالات در خواب و بیداری شده است.

بر اساس اظهارات APA این تغییر بر این امر تاکید دارد فردی که دارای اختلال خواب می باشد علاوه بر هر گونه اختلال روانی و پزشکی مستلزم توجه بالینی مستقل است، علاوه بر این بر اثرات و تاثیرات دو طرفه و متقابل بین اختلالات خواب، اختلالات پزشکی و روانی به طور همزمان تاکید می کند.

اختلالات کنترل تکانه ای، مواردی می باشد که فرد در کنترل احساسات و رفتار های خود را ناتوان است و این امر باعث آسیب رساندن به خود و دیگران می شود، این مشکلات همراه با کنترل عاطفی و رفتاری، اقدامات منجر به نقض حقوق دیگران مانند از بین بردن اموال یا تجاوز فیزیکی و یا مواردی که با هنجار های اجتماعی، افراد صاحب قدرت و قوانین مغایرت دارند، مشخص می شوند.

بسیاری از اختلالات کنترل تکانه ای شامل موارد زیر می باشد :

کلپتومنیا به معنی ناتوانی در کنترل تمایل برای دزدی می باشد و افرادی که به کلپتومانیا مبتلا هستند در بسیاری اوقات چیز هایی را می دزدند که به آن نیازی ندارند و یا هیچ گونه ارزش مالی برای آن ها ندارد.

افرادی که به این اختلال دچار می شوند قبل از ارتکاب به سرقت، با تنش های فزاینده ای رو به رو می شوند و پس از انجام دزدی احساس رهایی و رضایت می نمایند.

پاپرومانیا به معنی شیفتگی به آتش می باشد در این حالت فرد تمایل به آتش افروزی دارد و خود و دیگران را به خطر می اندازد. افرادی که به این اختلال دچار می شوند بیش از یک بار آتش سوزی به راه انداخته اند و بعد از آتش سوزی با تنش و تحریک های عاطفی بسیاری رو به رو می شوند.

زمانی که فرد به طور ناگهانی دچار عصبانیت و خشونت می شود و وضعیت خشونت آن فراتر از وضعیت پیش آمده شده می باشد که به آن اختلال انفجاری متناوب می گویند، افرادی که به این اختلال دچار هستند احتمال دارد در واکنش به ناراحتی های روزمره یا نا امیدی ها با انفجار خشم و عصبانیت رو به رو شوند.

اختلال سلوک شرایطی است که در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال دیده می شود. در این شرایط فرد مرتبا معیار های اجتماعی و حقوق دیگران را که نقض می کند،کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند نسبت به حیوانات خشن هستند و اموال را نابود کرده و دزدی می کنند، آن ها افراد را فریب می دهند و قوانین و مقررات را نقض می کنند.

این رفتار های نامناسب باعث به وجود آمدن مشکلات قابل توجهی در فعالیت های تحصیلی، شغلی و اجتماعی کودک می شود.

اختلال نافرمانی قبل از سن ۱۸ سالگی آغاز می شود و به صورت مبارزه طلبی، تحریک پذیری، عصبانیت، پرخاشگری و کینه جویی خودش را نشان می دهد، با وجود این بسیاری از کودکان رفتار های ناخوشایندی از خود نشان می دهند اما کودکانی که به اختلال نافرمانی مقابله جویانه مبتلا هستند تقریبا در تمامی مواقع نسبت به درخواسته های بزرگسالان اجتناب می کنند و رفتار هایی را انجام می دهند که به صورت عمدی باعث آزار و اذیت دیگران می شوند.

۱۰٫اختلالات افسردگی

اختلالات روانی و افسردگی نوعی از اختلال خلقی می باشد و وضعیت های متعددی را در بر می گیرد و در همه این وضعیت ها فرد حالت هایی مانند غم، پوچی، تحریک پذیر همراه با علائم جسمی و شناختی را تجربه می کند، این اختلالات از نظر طول دوره، زمان یا علت احتمالی از یکدیگر متمایز می باشند.

این نوع اختلال مربوط به دوران کودکی می باشد که با عصبانیت و تحریک پذیری شدیدی خود را نشان می دهد، کودکانی که به این اختلال دچار هستند طغیان های مکرر و شدیدی از خود به نمایش می گذارند.

در این اختلال علاقه فرد به کار کاهش می یابد و دچار حالت های افسردگی می شود، فردی که به این اختلال مبتلا است تاثیرات منفی قابل توجهی بر نحوه عملکرد فرد می گذارد.

این نوع اختلال باعث افسردگی مداوم و مزمن می شود و علاوه بر دیگر علائم افسردگی ضمن این که خفیف است ماندگاری بیشتری دارد، برای تشخیص این اختلال نیازمند حس افسردگی در بیشتر روزها و به مدت حداقل دو سال می باشد.

زمانی که علائم و نشانه ها منطبق با معیار های تشخیصی اختلال افسردگی دیگری نیستند این نوع اختلال افسردگی نامشخص، تشخیص داده می شود و مشکلاتی در زندگی و عملکرد فرد به وجود می آورد.

این وضعیت نوعی سندروم پیش از قاعدگی (PMS) می باشد که فرد حالت هایی مانند افسردگی، تحریک پذیری و اضطراب قابل توجهی را یک یا دو هفته قبل از شروع قاعدگی تجربه می کند و معمولا این علائم چند روز بعد از عادت ماهانه خانم از بین می روند.

این شرایط زمانی به وجود می آید که فرد هنگام مصرف الکل و مواد مخدر دیگر یا ترک یک ماده، دچار علائم و نشانه های افسردگی می شود و اختلال افسردگی را تجربه می کند.

این وضعیت زمانی به وجود می آید که شرح حال بیمار نشان دهنده علائم افسردگی باشد و احتمال داشته باشد که به دلیل وضعیت پزشکی ایجاد شده باشد، شرایط پزشکی که باعث افسردگی شده و یا در ایجاد افسردگی نقش داشته است شامل دیابت، سکته مغزی، بیماری پارکینسون، بیماری خود ایمنی، وضعیت های همراه با درد مزمن، سرطان، عفونت ها و HIV  و AIDS هستند.

اختلالات افسردگی همراه با احساساتی مانند غم و اندوه و بی حوصلگی می باشد که بر روی نحوه عملکرد فرد به صورت پایدار و شدید تاثیر می گذارند، علائم و نشانه های این اختلالات شامل مشکل در احساس علاقه و انگیزه، بی علاقگی نسبت به فعالیت های لذت بخش گذشته، اختلال در خواب و تمرکز ضعیف می باشد.

معیار های تشخیصی که مربوط به بیماری های خاص می شود متفاوت می باشد و برای اختلال افسردگی ماژور و تشخیص آن فرد باید در دوره دو هفته پنج مورد یا شمار بیشتری از علائم را تجربه کند.

یکی از علائم شامل خلق و خوی افسرده یا بی علاقگی نسبت به موارد لذت بخش گذشته می شود و مشکلات دیگری که به دلیل این اختلال به وجود می آید شامل پوسیدگی دندان، زخم مری و سوء تغذیه می باشد.

خلق و خوی افسرده در بیشتر یا تمام روز ها

کاهش علاقه یا بی علاقگی نسبت به فعالیت های لذت بخش گذشته

کاهش یا افزایش قابل توجه وزن، یا کاهش و افزایش اشتها و صرف مواد غذایی

اختلالات خواب شامل بی خوابی یا هایپر سومنی

احساس کاهش فعالیت بدنی یا بی قراری

کمبود انرژی یا خستگی که بیشتر یا تمام روز به طول می انجامد

احساس گناه و بی ارزشی

مشکل در تمرکز کردن و فکر کردن

درگیری ذهنی نسبت به مرگ یا افکار خودکشی

درمان اختلالات افسردگی در بسیاری از موارد شامل ترکیبی از روان درمانی و دارو ها می شود.

اختلالاتی که به مواد مرتبط می شود شامل مصرف و سوء مصرف مواد مختلف مانند کوکائین، متامفتامین، تریاک و الکل می باشد، این اختلالات احتمال دارد بیماری های ناشی از مواد مانند مسمومیت، ترک، بروز جنون، اضطراب و هذیان باشد. این اختلالات انواع مختلفی دارد و از آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اختلالات ناشی از الکل که شامل مصرف موادی مانند الکل می باشد، الکل یکی از پر مصرف ترین ماده در ایالات متحده به شمار می آید.

اختلالات ناشی از مصرف حشیش، علائمی و نشانه هایی مانند استعمال بیش از حد، احساس ناتوانی در قطع مصرف دارو و ادامه دادن مصرف با وجود عوارض جانبی در زندگی فرد ایجاد می کند.

اختلالات مصرف استنشاقی شامل استنشاق دود موادی مانند رنگ و حلال می باشد و این اختلال مانند سایر اختلالات مربوط به مواد، فرد مصرف کننده نسبت به ماده ولع بسیاری دارد و همین دلیل کنترل و توقف مصرف مواد برای او دشوار خواهد بود.

اختلال مصرف مواد محرک شامل استفاده از محرک هایی مانند متامفتامین، آمفتامین و کوکائین می باشد.

اختلال در مصرف دخانیات با علائمی مانند مصرف بیش از حد دخانیات، مشکل در قطع یا ترک آن ها، هوس و متحمل شدن عواقب جانبی اجتماعی به دلیل مصرف دخانیات ایجاد می شود.

بر اساس طبقه بندی که در DSM- 5  صورت گرفته است اختلال قمار در این طبقه بندی قرار می گیرد، بر اساس اظهارات انجمن روان پزشکی آمریکا، این تغییرات نشانگر شواهد مداوم مبتنی بر برخی از رفتارها مانند قمار، سیستم مغز را شبیه به مصرف مواد مخدر فعال کرده است. علائم و اختلالات قمار بازی تا حدی شبیه به اختلالات مصرف مواد مخدر می باشد.

۱۲٫اختلالات عصب شناختی

اختلالات عصب شناختی خودش را با وجود نقص در عملکرد شناختی نشان می دهد و این اختلالات شامل افرادی که از ابتدای تولد یا اوایل زندگی دارای اختلال شناختی هستند نمی شود، انواع اختلالات شناختی عبارت اند از :

دلیریوم اختلالی می باشد که آن را به عنوان حالت پریشانی حاد می شناسند، این اختلال در مدت زمان کوتاهی، به طور معمول در چند ساعت یا چند روز نشان داده می شود و این اختلال در توجه و آگاهی خودش را نشان می دهد.

کاهش شناخت اکتسابی در یک یا چند زمینه از جمله حافظه، توجه، زبان، یادگیری و ادراک به عنوان اولین ویژگی اختلالات عصب شناختی ماژور و مینور می باشد و هم چنین اختلالات شناختی به دلیل وضعیت های پزشکی مانند آلزایمر، عفونت HIV، بیماری پارکینسون، مصرف مواد و داروها، بیماری های عروقی و سایر موارد به وجود می آید.

اسکیزوفرنی نوعی بیماری روانی مزمن می باشد که تفکر، احساس و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، این اختلال یک نوع بیماری دراز مدت و پیچیده می باشد.

بر اساس معیار هایی که در DSM-5 ذکر شده است برای تشخیص اسکیزوفرنی نیاز به دو یا چند علامت برای مدت زمان حداقل یک ماه می باشد.

یکی از علائم اسکیزوفرنی حتما باید یکی از موارد زیر باشد:

هذیان : عقایدی که با واقعیت در تضاد است.

توخا : دیدن یا شنیدن موارد و چیز هایی که واقعی نیست.

کلام آشفته : کلمات و سخنانی که از قواعد زبانی پیروی نمی کند و احتمال دارد بی معنی و بی مفهوم باشد.

علائم و نشانه های ثانویه اسکیزوفرنی می تواند موارد زیر باشد:

رفتار کاملا نامنظم و جنون آمیز: که شامل تفکر آشفته و انجام رفتار و حرکات عجیب و غریب می شود.

علائم منفی : ناتوان بودن در آغاز و شروع برنامه ها، صحبت، ابراز احساسات و یا احساس لذت

تشخیص این اختلال مستلزم بروز اختلالاتی در عملکرد اجتماعی و شغلی فرد به مدت حداقل ۶ ماه می باشد، شروع اسکیزوفرنی معمولا در اواخر دوره نوجوانی و یا اوایل دهه ۲۰ می باشد و معمولا در مردان نسبت به زنان زودتر بروز پیدا می کند.

علائم اولیه بیماری احتمال دارد قبل از تشخیص رخ دهد و شامل مواردی مانند انگیزه ضعیف، ارتباط گیری همراه با دشواری و عملکرد ضعیف در مدرسه می باشد.

بر اساس گفته سازمان ملی بهداشت روان، چندین عامل در ایجاد اسکیزوفرنی اثر می گذارند که عبارت اند از ژنتیک، شیمی مغز، عوامل محیطی و مصرف مواد

برای اسکیزوفرنی روش درمانی صددرصدی وجود ندارد اما با استفاده از روش هایی می توان تا حدودی علائم بیماری را کنترل کرد، روش های درمانی به طور معمول شامل داروهای ضد روانپریشی، روان درمانی، خود مدیریتی، آموزش و پشتیبانی اجتماعی می شود.

اختلالات وسواسی – جبری و اختلالات مربوط با آن دسته ای از بیماری های روانی می شود که شامل موارد زیر می باشد:

اختلال خود زشت انگاری

اختلال احتکار

اختلال کندن پوست

اختلال وسواس – جبری و اختلالات مرتبط ناشی از مواد و دارو

اختلال وسواسی – جبری و اختلالات مرتبط ناشی از وضعیت های پزشکی دیگر

هر کدام از بیماری هایی که در این طبقه بندی قرار گیرد معیار های تشخیصی خاص خودش را دارد.

اختلال وسواسی – جبری بیانگر این می باشد که برای تشخیص اختلال وسواسی – جبری فرد باید معیار هایی مانند وسواس، اجبار و یا هر دو را تجربه کند.

وسواس:

وسواس به عنوان تکانه ها، افکار و فشار های مکرر و مداومی تعریف می شوند که باعث به وجود آمدن پریشانی و اضطراب در فرد می شود.

اجبار :

رفتار های تکراری و مداوم که فرد احساس می کند باید آن ها را انجام دهد و این اقدامات برای کاهش اضطراب و یا جلوگیری از به وجود آمدن وقایع ناگوار انجام می شود.

برای تشخیص وسواس و اجبار این اختلال باید در دراز مدت اتفاق بیفتد و نیم ساعت یا بیشتر به طول انجامد و باعث اضطراب و پریشانی و اختلال عملکرد در فرد شود و نباید این اختلال را به سایر وضعیت های پزشکی یا مصرف مواد مخدر مربوط دانست و با سایر اختلالات روانپزشکی مانند اختلال اضطراب عمومی شرح داده شود.

برای درمان OCD به طور معمول از روش های ترکیبی درمان ها و دارو ها استفاده می کنند از جمله درمان هایی که متداول می باشد درمان شناختی – رفتاری (CBT) یا نوعی CBT  می باشد که به عنوان مواجهه و پیشگیری از پاسخ های علمی (ERP) شناخته می شود.

همچنین برای کنترل علائم از داروهای ضد افسردگی مانند کلومیپرامین یا فلوکستین استفاده می کنند.

اختلالات شخصیتی به صورت الگوی پایدار افکار، احساسات و رفتار های ناهنجار باعث بروز اختلال جدی در روابط و دیگر حوزه های زندگی می باشد. اختلال شخصیتی انواع مختلفی دارند و عبارت اند از:

اختلال شخصیت ضد اجتماعی با بی توجهی دیرینه نسبت به قوانین، هنجار های اجتماعی و حقوق دیگران تشخیص داده می شود، افرادی که به این اختلال مبتلا هستند معمولا علائم و نشانه های آن ها در زمان کودکی نشان داده می شود و آن ها در حالی که در احساس همدلی با دیگران مشکل دارند اما نسبت به رفتار های مخرب خود احساس و ابراز پشیمانی نمی کنند.

اختلال شخصیت اجتنابی شامل مواری مانند مهار اجتماعی شدید و حساسیت به رد شدن می باشد، این احساس نا امنی باعث بروز مشکلات اساسی در زندگی و عملکرد روزانه فرد می شود.

فردی که دچار اختلال شخصیت مرزی می شود علائمی مانند بی ثباتی عاطفی، روابط بین فردی ناپایدار و شدید، ناپایداری شخصیت و رفتار های تکانشی را تجربه می کند.

اختلال شخصیت وابسته شامل الگوی مزمن ترس از جدایی و نیاز مفرط به مراقبت و نگهداری دارد، افرادی که به این اختلال دچار هستند درگیر رفتار هایی می شوند که در راستای اقدامات مراقبتی نسبت به سایرین نقش بسیاری دارد.

اختلال شخصیت نمایشی با الگوی عاطفی شدید و رفتار های هدفمند همراه می باشد، افرادی که به اختلال دچار می شوند در موقعیت های که در مرکز توجه قرار ندارند احساس ناراحتی می کنند، آن ها به سرعت احساسات خود را تغییر می دهند و احتمال دارد در رفتار های نامناسب اجتماعی که برای جلب توجه دیگران طراحی شده است درگیر شوند.

افرادی که دچار شخصیت خود شیفتگی می شوند الگوهای پایداری مانند خود بزرگ پنداری، خود خواهی و فقدان حس همدلی را تجربه می کنند و آن ها نسبت به سایرین به خود اهمیت بیشتری می دهند و شخصیتی خود شیفته دارند.

اختلال شخصیت وسواسی – جبری یک الگوی فراگیری از مشغولیت های فکری نسبت به نظم، کمال گرایی، انعطاف ناپذیری وکنترل ذهنی و میان فردی می باشد، شرایط این اختلال شخصیت وسواسی با اختلال وسواس فکری (OCD) متمایز می باشد.

افرادی که به اختلال شخصیت پارانوئید دچار می شوند نسبت به دیگران، حتی خانواده، دوستان و همسر بی اعتماد هستند، افرادی که به این اختلال دچار می شوند حتی در صورت نداشتن هیچ مدرک و توجیهی نسبت به دیگران بدبین و منفی نگر هستند.

افرادی که به این اختلال دچار هستند تمایل دارند تا از روابط اجتماعی دور باشند آن ها بیشتر به زندگی درونی خود تمایل دارند و در بسیاری از موارد نسبت به روابط بی تفاوت می باشند، آن ها عموما افرادی بی احساس و بی عاطفه تلقی  می شوند و روحیه آن ها سرد و بی روح به نظر می رسد.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال با ویژگی های گفتار، رفتار، ظاهر و تفکر غیر عادی ( عجیب و غریب) نشان داده می شود افرادی که به این اختلال دچار می شوند عقاید منحصر به فرد یا تفکر سحر آمیزی دارند و آن ها در بر قراری ارتباط با مشکلاتی رو به رو می شوند.

و در آخر

بر اساس گفته روانشناسان و روانپزشکان اختلالات و مشکلات روانشناختی می تواند منجر به اختلال در فعالیت های روزمره، ارتباطات، کار، مدرسه و سایر حوزه های مهم شود. و در صورتی که فرد بیماری خود را تشخیص دهد و درمان مناسب را انجام دهد می تواند از علائم و نشانه های بیماری رهایی یابد و راه و روش های مقابله موثر را پیدا کند.

منبع: مرکز مشاوره مشاورانه