یکم. این حدیث مربوط به جایى است که انسان براى عزیز از دست رفته اش خودزنى و گریبان چاک کند آن هم در حالى که معترض به قضاى الهى باشد و حرف هایى بزند و نوحه هایى گوید که موجب خشم خداوند است. اما گریه بر امام حسین(علیه‌السلام) و عزادارى بر آن حضرت، از افضل قربات است و از مصادیق تعظیم شعائر الهى و اعلام وفادارى نسبت به بزرگان مکتب و پیشوایان دینى است و فلسفه هاى متعددى دارد که در پاسخ به پرسش هاى پیشین مطرح شد.

دوم. گریبان چاک کردن نیز در مواردى استثنا شده است و اشکال ندارد؛ مانند گریبان چاک کردن در فوت پدر، مادر، برادر، چنان که حضرت موسى(علیه‌السلام) در فراق هارون و امام حسن عسکرى(علیه‌السلام) در فراق امام هادى(علیه‌السلام) گریبان چاک کرده اند.[ وسائل الشیعه، ج 22، ص 402 و ج 3، ص 274.]

بنابراین گریه و نوحه و عزادارى و گریبان چاک کردن در ماتم ائمه علیهم السلام خصوصا امام حسین(علیه‌السلام) که پدر معنوى امت اسلامى مى باشند ـ اشکال ندارد؛ بلکه موجب سعادت انسان و قرب به خداى سبحان است.

گریه و نوحه اى که در روایات مورد مذمت قرار گرفته، نوحه اى است که با

عدم رضایت خداوند همراه باشد و این همان شیوه اى است که در جاهلیت مرسوم بود و روایت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) «لیس منا من ضرب الخدود و شق الجیوب و دعا بدعوة الجاهلیة» ناظر به این نوع عزادارى است.

اما عزادارى امام حسین(علیه‌السلام) مقوله اى جدا است و روایات ما نیز به این امر تشویق مى کند؛ چون در متن این عزادارى، بقاى اسلام و تزلزل حکومت فاسدان و ظالمان نهفته است و ثمرات معنوى و اجتماعى زیادى به همراه دارد.

بخش پنجم

اخلاق و عرفان

کاظم مصطفایى