پرسشگر گرامی؛ یک ازدواج موفق دائر بر مدار یک سلسله معیارهای اصلی و فرعی و همچنین یک سلسله آگاهی ها، قبل و بعد از ازدواج می باشد. اگر انسان بر اساس آگاهی های صحیح آن معیارها را در فردی احراز کرد آنگاه باید اقدام به خواستگاری کند و مراحل بعدی را به تدریج انجام دهد تا ازدواج محقق شود. معمولاً یکی از مشکلاتی که در مقابل انتخاب آگاهانه وجود دارد، عشق و علاقه زود هنگام است؛ چه اینکه علاقه و عشق مفرط موجب می شود انسان نتواند بر اساس شناخت معیارهای صحیح، همسر خود را انتخاب کند. البته خود علاقه یکی از چیزهائی است که برای اقدام اولیه لازم است و الا هیچگاه انگیزه ای ایجاد نمی شود و اقدامی هم صورت نمی گیرد اما این علاقه نباید در حدی باشد که موجب نادیده گرفتن معیارهای مهم انتخاب همسر شود. حال باید دید این علاقه شما نسبت به آن فرد چه نوع علاقه ای است. آیا از نوع اول است یعنی دل شما را ربوده است و شما صرفا بر اساس همان علاقه به هیچ چیز فکر نمی‌کنید مگر رسیدن به او؛ اگر علاقه فرد از نوع اول باشد، قدرت انتخاب صحیح را از او خواهد گرفت. چنانکه اهل معرفت گفته اند: «حب الشیء یعمی و یصم» یعنی علاقه و عشق به چیزی موجب کوری و کری انسان می شود. در این صورت باید با اینگونه علاقه های افراطی مقابله کرد تا تعدیل شود یا بطور کلی از بین برود.

همانطور که می دانید ازدواج یکی از مسائل مهم زندگی هر انسانی است زیرا در همه ابعاد زندگی تأثیر دارد و ازدواج موفق می‌تواند باعث پیشرفت انسان در زمینه های مختلف شود، کما اینکه اگر ازدواج، ناموفق باشد مشکلات زیادی را برای انسان به وجود می آورد و مانع رشد و ترقی می شود؛ بنابراین باید با این امر مهم، سنجیده برخورد کرد و از هر گونه شتابزدگی ، یک جانبه گرایی، ظاهر بینی و سطحی نگری اجتناب کرد. راه صحیح ازدواج در فرهنگ اسلامی و عرف ما، این است که اول با افراد مجرب و بزرگتر و صاحب خرد مشورت شود و اگر فردی مد نظر است قبل از اینکه به صورت مستقیم با خود او مطرح شود با خانواده مطرح گردد که آیا چنین فردی برای ازدواج مناسب هست یا نه. در گام دوم، اگر با مشورت و تحقیق به این نتیجه رسیدید که فرد مورد نظر، فرد مناسبی است، آنگاه از طریق خانواده (پدر، مادر، برادرها یا خواهران یا هر فرد دیگری که مورد تأیید خانواده است) به صورت رسمی، دختر مورد نظر را از خانواده اش خواستگاری کنید.

بنابراین :

– اولاً، در خواسته خود مبنی بر ازدواج با کسی، عاقلانه، منطقی و هوشمندانه عمل کنید و جلوی احساسات و عواطف برخاسته از شور جوانی و هیجان جنسی را بگیرید.

– ثانیاً، از مطرح کردن موضوع با خانواده خود خجالت نکشید و در این امر مهم و بسیار حیانی، آنان را وارد میدان کنید.

– ثالثاً، از خواستگاری شخصی از دختر مورد نظر بپرهیزید، چون او بدون دخالت دادن خانواده اش، از دادن جواب به شما ناتوان است و گاه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.

برای آن که بتوانید در انتخاب همسر، عاقلانه و منطقی برخورد کنید و همسری که در خور و مناسب شماست انتخاب کنید، در ادامه لازم می دانیم شما را ابتدا با معیارهای کلی انتخاب همسر و سپس راههای احراز آن معیارها آشنا کنیم :

*** ملاک‌های کلی انتخاب همسر عبارتند از:

1. تدین و دین دار بودن فرد. زیرا انسانی که دین ندارد هیچ ندارد. انسان بی دین در حقیقت مرده متحرک است و کسی که پای بند به دین (که اصلی ترین مسأله زندگی است) نباشد هیچ تضمینی وجود ندارد که پای بند به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک باشد. انسان دیندار هرگز نمی تواند با همسر بی دین کنار بیاید و با هم زندگی سعادتمندانه ای داشته باشند.

2. اخلاق نیک داشتن. که منظور داشتن صفات و خلق و خوهای پسندیده در نظر عقل و شرع است. در واقع اخلاق و دین دو ملاک و معیار اصل در ازدواج و انتخاب همسر است .

اگر بخواهیم نمونه هایی از اخلاق خوب و بد را اشاره کنیم می توان موارد زیر را ذکر کرد :

الف. خوش زبانی و بدزبانی، زبان ترجمان و بیانگر احوال درون است و زبان دریچه ای است از محتویات درون فرد؛ زبان انسان آینده‌ دل اوست.

ب. بزرگواری و حسادت.

ج. خوش خلقی و کج خلقی.

د. حق پذیری و لجاجت.

3. شرافت و اصالت خانوادگی. که منظور نجابت و پاکی خانواده است. زیرا ازدواج دختر و پسر تنها پیوند و ترکیب دو فرد نیست بلکه پیوند دو خانواده است و نمی توان گفت من می خواهم با خود این فرد ازدواج کنم و کاری به خانواده و فامیلش ندارم؛ زیرا این فرد شاخه ای است از این خانواده و از ریشه های همان درخت خانواده تغذیه کرده است و صفات اخلاقی، روحی، عقلی و جسمی آن خانواده از راه وراثت و محیط و عادات به این فرد منتقل شده است .

4. عقل. در واقع همان نور افکنی است که جاده زندگی را روشن می کند و باید زن و شوهر برای اداره ی زندگی و تربیت فرزندان از نیروی عقل و فهم مجهز برخوردار باشند و رشد عقلی کافی پیدا کرده باشند همان طور که ائمه اطهار علیهم السلام ما را از ازدواج با افراد احمق و کم عقل نهی فرموده اند.

5. تناسب، همتایی و کفو همدیگر بودن. که از حساس ترین نکاتی است که باید در انتخاب همسر مورد توجه قرار گیرد همتایی و تناسب از نظر و جنبه های مختلف مثل :

الف. تدین و میزان پای بندی به دستورات شرع.

ب. همتایی و هماهنگی فرهنگی و فکری.

ج. همتایی اخلاقی و پای بندی به آداب اخلاقی.

د. کفو همدیگر بودن از نظر تحصیلات علمی.

ه. تناسب در زیبایی.

و. تناسب سنی.

ز. تناسب مالی و سطح اقتصادی و …

*** برای کسب اطلاع راجع به وجود یا عدم این ملاک‌ها در طرف مقابل، راه‌های زیر وجود دارد :

1- تحقیق و بررسی از خانواده طرف و چگونگی روابط خانوادگی و فامیلی. چون هر فردی تحت تأثیر محیط خانواده به دنیا آمده و رشد کرده است و از آن فضای فرهنگی و اجتماعی تأثیر پذیر بوده و هست.

2- تحقیق و شناسایی دوستان و نزدیکان و رفقای صمیمی در محل زندگی و سکونت، محل درس و محل کار.

3- گفتگوی مستقیم (ولی تحت نظارت خانواده های دو طرف) با یکدیگر و اطلاع یافتن از نقطه نظرات همدیگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آینده می تواند در زندگی مشترک طرفین تأثیرگذار باشد و کسب اطلاع از میزان اهتمام طرف مقابل نسبت به ملاک ها و معیارهای معرفی شده.

*** جهت آگاهی بیشتر نسبت به موضوعات بیان شده، مطالعه کتاب های ذیل مفید خواهد بود :

1. جوانان و انتخاب همسر، على اکبر مظاهرى.

2. انتخاب همسر، ابراهیم امینى.

نویسنده : مجتبی حیدری