بوسه بر صورت سفیدبرفی، یک سواستفاده جنسی بوده؟

برترین‌ها: اگر کارتون‌های مشهوری چون «سیندرلا» و یا «سفید برفی» را با الگوهای اخلاقی امروز بسنجیم، کارتون‌های قابل تحملی هستند؟ آیا اگر مثلا بوسه‌ی پایانی بر صورت سفیدبرفی را با معیارهای فمینیستی بسنجیم، این یک سواستفاده جنسی بوده است؟ این مطلب با نگاهی تازه، کارتون‌های معروف و مشهور را زیر ذره‌بین برده، از خواندنش پشیمان نمی‌شوید.

 

 

چندی پیش در پی بالا گرفتن اعتراض‌ها به نژادپرستی در آمریکا یک سرویس آنلاین پخش فیلم و سریال، فیلم کلاسیک و پرآوازه «بربادرفته» را از فهرست پخش خود حذف کرده است. اچ‌بی‌او مکس درباره‌ی این اتفاق توضیح داد که این اثر کلاسیک سینمای آمریکا که حدود ۸۰ سال پیش ساخته شده «محصول زمان خود بوده» و «تعصبات نژادی و قومی» را به تصویر کشیده که «هم در آن زمان اشتباه بوده و هم الان.».

 

 

اما این بار بحث سانسور بوسه پایانی «سفید‌برفی» است، گفته می‌شود که این بوسه بدون تایید «سفید‌برفی» صورت گرفته و نوعی سواستفاده جنسی محسوب می‌شود. این اتفاق معترضان وا داشت تا با طنز، مخالفت خود را ابراز و راه‌حل پیشنهاد دهند.

 

 

فارغ از اینکه این نگرش درست است یا نه، اما آیا باید به دوره‌ای که یک اثر هنری و ادبی در آن خلق شده، بی‌تفاوت بود؟دیزنی به عنوان یکی از قدرتمندترین شرکت‌های صنعت سرگرمی قادر است با داستان‌های خود مخاطبان را جذب کند بسیاری از آثار دیزنی بر مبنای افسانه‌ها، اسطوره‌ها و قصه‌های پریان ساخته شده است، اما اگر به مفاهیمی که پشت داستان‌ها و شخصیت‌هایی قهرمانان دیزنی نگاه کنیم متوجه می‌شویم که کلیشه‌های جنسی و نژادپرستانه در فیلم‌های دیزنی رایج هستند. دیزنی به نحوی این کلیشه‌ها را به تصویر می‌کشد که برای اغلب مخاطبان و به خصوص کودکان که بخش عمده‌ی آن‌ها را تشکیل می‌دهند، چندان واضح نباشد.

 

 

کایرا نایتلی بازیگر مطرح هالیوود فاش کرده دیدن برخی از فیلم‌های کلاسیک دیزنی در خانه‌اش ممنوع است؛ چون او مخالف پیام‌هایی است که می‌تواند به دخترش منتقل شود. بازیگر ۳۳ ساله در برنامه «الن شو» گفته دخترش مجاز به تماشای سیندرلایی نیست که در سال ۱۹۵۰ منتشر شد، چون سیندرلا منتظر یک مرد ثروتمند است تا نجاتش دهد.نایتلی گفته است: «نه! افراد باید خودشان را نجات دهند!» او اضافه کرده: ««پری دریایی کوچک» یکی از فیلم‌هایی است که من کاملاً بابتش اذیت می‌شوم، زیرا واقعاً فیلم را دوست دارم، اما «پری دریایی کوچک» هم ممنوع است.»

 

 

قطعا بازنمایی زن در انیمیشن‌های دیزنی با تعریف‌های فمنیسمی امروز و خواسته‌های بسیاری از زنان در عصر مدرن به طور کامل تطابق ندارند؛ با این حال شمایل زنانه‌ای که در قالب پرنسس‌ها در انیمیشن‌های کلاسیک دیزنی بازنمایی شده‌اند حتی با توجه به شرایط غالب فرهنگی و اجتماعی در زمان جنگ جهانی دوم، به اندازه کافی پیشرو و متفکرانه بوده‌اند.  

 

بگذارید از همان اول شروع کنیم. «سفید برفی و هفت کوتوله» اولین انیمیشنی است که دیزنی ساخت و پس از آن این شاهدخت سیاه مو در قلب هواداران بسیاری جا باز کرد. «سفیدبرفی» از یک افسانه آلمانی گرفته شده که در مجموعه داستان‌های برادران گریم به چاپ رسیده است. جیکوب و ویلم آلمانی این مجموعه را در سال ۱۸۱۲ گرد آوردند.

 

 

یک نامادری شیطان صفت دستور قتل سفید برفی را صادر می‌کند به این دلیل که از او زیباتر است، ولی بجای آن «سفیدبرفی» از خانه هفت کوتوله سردرمی‌آورد. اما در داستان نامادری جای او را پیدا می‌کند و در لباس یک پیرزن به او سیبی مسموم می‌خوراند که به نظر می‌رسد موجب کشته شدن شاهدخت می‌شود. در فیلم یک شاهزاده خوش‌تیپ «سفیدبرفی» را پیدا می‌کند و نجات می‎‌دهد. «سفید برفی و هفت کوتوله» که در پیچ و تاب‌های داستانش به کندوکاو مضامین اخلاقی مانند حسادت و خودشیفتگی می‌پردازد و به کودکان می‌آموزد زیبایی صرفا در ظاهر خلاصه نمی‌شود.

 

«سیندرلا» دیزنی داستان دختر فقیری را تصویر می‌کند که با موش‌ها و پرنده‌ها آواز می‌خواند و با کمک یک فرشته دوست‌داشتنی، دست آخر با شاهزاده ازدواج می‌کند. در داستان اصلی خبری از فرشته نیست. «سیندرلا» دختری ستم‌دیده است، ولی در نهایت پاداش خوب بودنش را می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد اختلاف طبقاتی‌ای که مردم را به دو دسته اشرافی و رعیت تقسیم کرده‌اند جلوی تلاشش برای رسیدن به یک زندگی بهتر را بگیرد. این داستان یک پدیده جهانی است که بچه‌ها را به خوبی کردن تشویق می‌کند.

 

 

«آلیس در سرزمین عجایب» داستان خیالی سفر دختری به نام آلیس را تعریف می‌کند که به دنبال خرگوش سفیدی به سوراخی در زمین می‌رود و در آنجا با ماجرا‌های عجیبی روبه‌رو می‌شود. در «آلیس در سرزمین عجایب» آلیس دختری است که برخلاف عرف و انتظارات اطرافیانش عمل می‌کند، در قید و بند خواسته‌های دخترانه معمول نیست، فراتر می‌اندیشد و در نهایت به یک ناجی و قهرمان تبدیل می‌شود.

 

 

داستان «زیبای خفته» دیزنی را کمتر کسی است که نشنیده باشد: شاهدختی که با لمس دوک نخ‌ریسی به خوابی عمیق فرو می‌رود و با بوسه شاهزاده‌ای بیدار می‌شود. داستان اصلی، یک افسانه قرن هفدهمی ایتالیایی، شروعی مشابهی دارد  اما اصلا ادامه داستان چیزی نیست که بتوان برای بچه‌ها تعریف کرد؛ «زیبای خفته» شاید از معدود مواردی باشد که پرنسس کم اثر و در حد یک شخصیت فرعی است. در بازخوانی جدید این داستان «مالیفیسنت» را به عنوان یک قهرمان می‌بینیم.

 

 

«پری دریایی کوچولو» نیز یکی دیگر از شخصیت‌های محبوب هواداران دیزنی است. داستان در مورد یک پری دریایی نوجوان و خوش صدا است. او شاهزاده جذابی را روی یک کشتی می‌بیند و عاشقش می‌شود. «پری دریایی» برای رسیدن به شاهزاده از یک جادوگر کمک می‌گیرد تا تبدیل به انسان شود. در «پری دریایی کوچولو» دختری است که محدودیت‌های پدرش را دور می‌زند و شاهزاده را از مرگ نجات می‌دهد.

 

 

«دیو و دلبر» برگرفته از داستان دیو و دلبر اثر ژنی ماری لی پرنس دی بیومونت است داستان یک زن است شاهزاده‌ای جوان را نفرین و تبدیل به یک دیو زشت می‌کند. در «دیو و دلبر» بل دختری روشنفکر و مستقل است که برای نجات دادن پدرش تنهایی به سمت هیولا می‌رود و در نهایت انسانیت هیولا را به او برمی‌گرداند.