باسلام واحترام حضور پرسشگرگرامی؛
قهرکردن باوالدین از مصادیق بی احترامی به والدین است، که بنا بر روایات بی احترامی به والدین و ناسپاسی آنها از جمله گناهانی ست که درهمین دنیا موجب کیفر می شود، موجب کم شدن رزق وروزی، و ذلت و خواری شخص، قهرو غضب الهی،پذیرفته نشدن نماز، کم شدن عمر و سختی سکرات موت می شود.
اسلام از نظر حقوقى حساب ویژه اى براى پدر و مادر بازکرده همان گونه که در جنبه هاى عاطفى نیز حساب جداگانه اى براى آنها در نظر گرفته است لذا در روایات آمده که اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خیر و برکت و سعادت فرزند مى شود اگر در حق فرزندان خود دعا کنند خداوند به این دعا توجه خاصى مى نماید کما این که اگر والدین از فرزندان ناراضى باشند و آنها نفرین کنند ممکن است، خداوند بر چنین فرزندانى که موجب ناراحتى والدین شوند قهر و غضب نماید .در روایات آمده «نیکى کردن به والدین بزرگترین فریضه است» و یا اینکه مى فرماید «بهشت زیر پاى مادران است» این همه آیه و روایت که در این زمینه وارد شده حاکى از اهمیتى است که خداوند براى والدین قائل شده است و اینها بدون حکمت نیست چه اینکه اینها در مقابل زحماتى که والدین براى فرزندان متحمل مى شوند ناچیز است آنها از لحظه انعقاد نطفه تا هنگام تولد و همچنین بعد از تولد دوران شیرخوارگى و بعد کودکى مشکلاتى بسیار زیادى را متحمل شده اند بنابراین خداوند نیز در مقابل زحمات آنها حقوق ویژه ای را براى آنها قائل شده است. از این رو باید در هر شرایطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات دربرخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند البته توجه به این نکته لازم است که خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى که انجام مى دهند مورد سؤال قرار مى دهد و والدین نیز باید پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشند بنابراین در همه حال ما وظیفه داریم به والدین خود احترام بگذاریم حتى اگر آنها به ما بى احترامى کنند فقط اگر آنها بخواهند ما را به کار حرامى وادار کنند یا از انجام تکلیف واجبى باز بدارند، اطاعت از آنها جایز نیست چه اینکه اطاعت خداوند بر هر کس دیگر حتى والدین نیز مقدم است.
*احترام به پدر و مادر بدون شرط اما اطاعت از آنه با شرط: همه آیاتی که خداوند متعال در آنها دستور به احسان و نیکی به پدر و مادر را می دهد، و آن را بخشی از اطاعت خود معرفی می کند، مطلق است و در مورد نیکی و احترام کردن به آنان هیچ قیدی نزده، تنها قیدی که این نوع آیات دارد، در مساله اطاعت از آنان است نه احترام یعنی احترام به پدر ومادر هیچ شرطی ندارد ولی اطاعت از آنهادر شرک منوع است به عبارت دیگر با اینهمه سخن از احترام به پدر و مادر که به میان آمد منظور، احترام به آنان است که بایدمطلق باشد ولی اطاعت از آنها مطلق نیست در قرآن مجید می خوانیم: «ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، و اگر آن دو (مشرک باشند و) تلاش کنند که برای من همتائی قائل شوی که به آن علم نداری، از آنها پیروی مکن! …»
«و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم; مادرش او را با ناتوانی روی ناتوانی حمل کرد (به هنگام بارداری هر روز رنج و ناراحتی تازه ای را متحمل می شد)، و دوران شیرخوارگی او در دو سال پایان می یابد، (آری به او توصیه کردیم) که برای من و برای پدر و مادرت شکر بجا آور که بازگشت (همه شما) به سوی من است!»
«و هرگاه آن دو تلاش کنند که تو چیزی را همتای من قرار دهی، که از آن آگاهی نداری (بلکه می دانی باطل است)، از ایشان اطاعت مکن، ولی با آن دو، در دنیا به طرز شایسته ای رفتار کن … .».
همچنین امام باقر علیه السلام می فرماید: «خداوند در سه چیز عمومیت قائل است: حفظ امانت برای همه، اعم از اینکه طرف خوب باشد یا بد . وفاداری به عهد، خواه طرف پیمان، خوب باشد یا بد . نیکی و احسان به پدر و مادر چه خوب باشند یا بد».
مادر چون زحمت بیشتری متحمل می شود طبیعی است که حقش هم بیشتر باشدبارداری با مشکلات، وضع حمل، شیر دهی، بی خوابی ها … شخصی نزد رسول (ص) آمد و گفت من أحق الناس بحسن صحابتی؟چه کسی به نیکرفتاری برمن اولی تر است؟فرمود امک مادرت باز شخص سوالش را تکرار کرد تا سه بار بازجواب امک بود بعد از بار سوم یعنی بار چهارم فرمود: ابوک (پدرت)
امام موسی کاظم (ع):نارضایتى پدر و مادر، کمىِ روزى را به دنبال دارد و آدمى را به ذلّت مى کشاند.
دو چیز را خداوند در این جهان کیفر می دهد: تعدی ، و ناسپاسی پدر و مادر.
اگر پدر و مادری از فرزندانشان راضی باشند، موجب خیر و برکت و سعادت فرزند می شود و اگر آنان در حق فرزندان خود دعا کنند، خداوند به این دعا، توجه خاصی می نماید. همچنین اگر پدر و مادر، از فرزندان خود ناراضی باشند و آنها را نفرین کنند، ممکن است خداوند بر چنین فرزندانی – که موجب ناراحتی پدر و مادر می شوند – قهر و غضب نماید؛
*وجوب پرهیز از آزار پدر و مادر :خداوند در قرآن کریم نیکی به پدر و مادر را وظیفه ای واجب معرفی فرموده است، وظیفه ای که پس از «توحید در پرستش» ذکر شده است: پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر (خود) احسان کنید، اگر یکی از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگی رسیدند به آنها (حتی) «اف» مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنی شایسته بگوی.
مطابق این آیه نیکی به پدر و مادر امری واجب و کوچکترین بی احترامی به آنان ممنوع است. و این گواه اهمیت حقوق والدین است. اهانت و بی احترامی نسبت به والدین به هیچ روی پذیرفته نیست، حتی کوچکترین رفتار یا گفتاری که موجب آزار آنان باشد بر طبق این آیه ممنوع است. امام رضا ـ علیه السّلام ـ فرمودند:اگر لفظی کوتاهتر و سبک تر از «اف» وجود داشت، خداوند آن را در آیه ذکر می فرمود.
و در روایت دیگری آمده است که مقصود از «اف»، کمترین آزار است و اگر کلمه ای وجود داشت که بر آزاری کوچکتر دلالت می کرد، خداوند از آن نهی می فرمود. روایات بسیاری در نهی از آزار پدر و مادر آمده است. امام باقر ـ علیه السّلام ـ از پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه ـ نقل فرمودند: از آزار پدر و مادر بپرهیزید، زیرا بوی بهشت از هزار سال فاصله احساس می شود، ولی آزاردهنده پدر و مادر آن را نمی یابد.
آزار والدین حتی اگر آنان ظالم باشند جایز نیست. امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: کسی که به پدر و مادرش به حالت دشمنی و تنفر نگاه کند خداوند نمازش را نمی پذیرد.
*آثار نیکى به پدر و مادر: نیکى به پدر و مادر آثار زیادى دارد از جمله:
۱- نیکى متقابل فرزندان:امام صادق (ع) مى فرمایند: «برّوا ءابائکم یبرّکم ابناءکم»، یعنى به پدر ومادرتان نیکى کنید تا فرزندانتان به شما نیکى کنند.
۲- طول عمر: پیامبر(ص) فرمودند: «من بَرّ الوالدین زاد اللَّه فى عمره» :نیکی به پدر ومادر باعث طول عمر می شود.
۳- آسانى سکرات موت: پیامبر(ص) فرمودند: «من احب أن یخفف اللَّه عنه سکرات الموت فلیکن بوالدیه باراً»، یعنى هر کس دوست دارد خداوند سکرات موت را براى او آسان گرداند پس به پدر و مادرش نیکى کند .
موفق ومؤید باشید.