توصیه امام صادق(ع) برای شناخت صاحب الزمان(عج)

شناخت ولی خدا و امام عصرعجل الله تعالی فرجه تنها راه نجات و رستگاری است که با درخواست از خداوند و مجاهده علمی و عملی امکان پذیر است.

آیت الله جوادی آملی در این باره چنین می نویسند:

غیبت امام زمان (عج) همواره مسئله ای مهم و معتبر و اصیل بوده است، به گونه ای که همه معصومان علیهم السلام از نبی مکرم اسلام صل الله علیه وآله تا امام عسکری علیه السلام بارها به وجود مبارک ایشان و ویژگی هایشان اشاره فرموده اند. روایات مجامع روایی شیعه و غیرشیعه در این باره نه از حد استفاضه بلکه از تواتر متعارف نیز فزون تر است.

محمد بن عثمان عمری می گوید: «از پدرم شنیدم که در خدمت امام حسن عسکری علیه السلام بودم که پدرم پرسید: این سخن حق است که پیامبر صل الله علیه وآله فرموده اند: «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة»؟ فرمودند: «آری این سخن درست است. و هیچ تردیدی در آن نیست، همان طور که شکی در روز بودن این روز روشن نیست، ان هذا حق کما ان النهار حق»؛ سپس پدرم فرمودند: «پس از این که شما رحلت کردید، امام بعد از شما کیست؟ امام عسکری علیه السلام به نام مبارک حضرت ولی عصر (عج) اشاره کرد و آنگاه فرمودند: «او غیبتی طولانی دارد که در آن عده ای سرگردان، گروهی هلاک و دسته ای دچار تردید می شوند؛ اما ان له غیبة یحار فیها الجاهلون و یهلک فیها المبطلون و …»

بر این اساس غیبت ولی عصر سلام الله علیه برای بسیاری دشوار می آید و شکوک و شبهات، اذهان بسیاری را مسموم می کند و عده ای می گویند که چگونه می شود انسانی بیش از هزار سال زنده بماند و گروهی سخن می رانند که از کجا معلوم است که بیاید و کسان دیگر شبهات دیگر ساده تر یا پیچیده تر را در اذهان می پرورند و آن را می پراکنند.

از سویی دیگر زمان ظهور وجود مبارک بقیة الله الاعظم معلوم نیست گرچه ما باید همواره منتظر ظهور خجسته حضرتشان باشیم و امکان دارد خدای نخواسته غیبت ایشان طولانی شود، و تردیدها، شکوک و شبهه ها نیز افزایش یابد. چه کنیم تا به این تردیدها در ابعاد فردی یا اجتماعی مبتلا نشویم؟ درباره مسایل و مباحث دینی، به ویژه چالش های فرا روی حکومت اسلامی نظیر مبحث ولایت فقیه، به دام قرائت های مختلف گرفتار نیاییم؟ در باتلاق شبهات فرو نرویم و با شناخت اصیل امام و امامت مشکلات موجود در این زمان را باز شناخته و بگشاییم؟

شناخت ولی خدا و امام عصر عجل الله تعالی فرجه تنها راه نجات و رستگاری است که با درخواست از ذات اقدس خداوند و مجاهده علمی و عملی شدنی است.

وعده نجات از جهالت و رهایی از ظلمت گمراهی، دل انسان های بصیر را از دیرباز به خود مشغول داشته است به همین سبب بعضی شاگردان خاص اهل بیت علیهم السلام برای یافتن طریق هدایت سوالاتی درباره معرفت آخرین حجت الهی در محضر ایشان مطرح کرده اند.

چنان که جناب زراره می گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمودند: «قائم ما پیش از قیام خود غیبتی طولانی خواهد داشت.» عرض کردم: چرا؟ فرمودند: «اگر ظاهر باشد او را می کشند؛» سپس فرمودند: «ای زراره! اوست که انتظارش را می کشند و مردم در ولادتش شک می کنند؛ برخی می گویند پدرش از دنیا رفته و فرزندی از خود به جای نگذارده است؛ بعضی می گویند در شکم مادرش است؛ گروهی گویند غائب است، دسته ای گویند به دنیا نیامده و عده ای دیگر گویند دو سال قبل از وفات پدرش به دنیا آمد! همان موعود منتظر است؛ ولی خدای والا می خواهد تا شیعیان را بیازماید و در این آزمایش دشوار باطل گرایان دچار تردید می شوند.»

زراره (که گویا از چنین فضای پرشبهه ای هراسناک گردید و به فکر چاره افتاده) گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: فدایتان شوم اگر من در آن زمان بودم چه کنم؟ آن حضرت(ع) فرمودند: «اگر آن زمان را ادراک کردی، پیوسته دل به این دعا مشغول دار: اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک؛ اللهم عرفنی رسولک، فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک؛ اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی.»

دعا تنها مجموعه ای از الفاظ برای خواندن و درخواست کردن نیست، بلکه معارف عمیق و درس های ارزشمندی در دعای معصومان علیهم السلام نهفته است که فهم آن ها و تامل در آموزه هایشان آثار ارزشمند علمی و عملی به بار می آورد، چنان که زراره در پی آن است که با این درس گرانقدر مشکل خویش را بگشاید.

برای شناخت مقام والای امامت و شخصیت منحصر به فرد امام عصر علیه السلام راه های فراوانی هست؛ بررسی دعاها و زیارت هایی که از خود امام عصر(عج) رسیده و یا فرموده امامان دیگر درباره آن حضرت(عج) است از بهترین این راه ها است.

همانگونه که تامل در عبارات نهج البلاغه، سخنان حضرت سیدالشهداء علیه السلام از آغاز تا پایان حادثه کربلا، معارف بلند صحیفه سجادیه گویای برنامه های امیرالمومنین امام علی، امام حسین و امام سجاد علیهم السلام اند و از ایجاد حوزه های علمی و برگزاری مناظرات علمی برنامه صادقین علیهما السلام استنباط می شود از ادعیه ماثور یا مرتبط با امام عصر علیه السلام نیز، برنامه های ایشان فهمیده می شود؛ زیرا وقتی امامی دعا می کند علاوه بر مقتضایات دعا، ویژگی های امامت و وظیفه امام در برابر امت و چگونگی پیوند امام با امت و تاثیر ملکی و ملکوتی امام را تشریح می کند.

بر این پایه کسی که می خواهد وجود مبارک حضرت ولی عصر علیه السلام را بشناسد، بهتر است زیارت ها و دعاهای مرتبط با آن حضرت(عج) را به دقت بررسی کند تا به حریم معرفت آن امام همام بار یابد.