خانه » همه » مذهبی » جاهل -جاهل قاصر-جاهل مقصر

جاهل -جاهل قاصر-جاهل مقصر


جاهل -جاهل قاصر-جاهل مقصر

۱۳۹۷/۰۳/۲۱


۱۵۷۷ بازدید

سلام انسان در جوانی گناهانی انجام میداده وفکر می کرده گناه نیست واثار اخروی ان را نداند واز کسی هم نپرسیده باشد تکلیف چیست جاهل محسوب می شود سیستانی

باسلام واحترام حضورپرسشگرگرامی؛
فردی که از حکم شرعی و الهی خبر نداشته باشد دو گونه است :
الف- جاهل قاصر : به کسی گفته می شود که برای او امکان دسترسی به احکام الهی و آگاهی از انها وجود نداشته و در این مورد کوتاهی و سهل انگاری نکرده است . در فقه اسلامی نوعا جاهل قاصر را معاف دانسته و مشمول کیفر و مواخده نمی دانند .
ب- جاهل مقصر : کسی است که زمینه و اسباب یاد گیری احکام برای او فراهم بوده ولی او کوتاهی و مسامحه کرده و این احکام را یاد نگرفته است . در فقه اسلامی در اغلب موارد جاهل مقصر را مقصر و مستحق مواخده و کیفر دانسته و مانند فرد عالم و عامد با او رفتار می شود .
«جاهل قاصر» کسى است که در تحصیل علم کوتاهى نکرده است؛ یعنى، در شرایطى است که امکان دسترسى به حکم خدا براى او وجود ندارد و یا خود را جاهل نمى داند و احتمال بطلان اعمالش را نمى دهد. اما «جاهل مقصر» کسى است که در تحصیل علم کوتاهى کرده است؛ یعنى، امکان آموختن و یادگیرى معارف اسلامى و احکام الهى را داشته؛ ولى آنها را یاد نگرفته است. جاهل قاصر در برخى موارد مورد عقاب و عذاب خداوند قرار نمى گیرد؛ ولى جاهل مقصر بایسته و سزاوار آن است./ ( مصباح، فوائد الاصول، ج 2؛ خاتمة الکلام فى الجاهل العالم قبل الفصح؛ الثانى، کفایة الاصل خاتمه الاصول، صص 374ـ379؛ التنقیح فى شرح العروة الوثقى کتاب الاجتهاد والتقلید، مسأله 16، ص195ـ202)
جاهل قاصر یعنی کسی که نمی داند و برای ندانستنش عذر موجّه دارد. برخی ها نمی دانند چرا که قدرت فهمیدن را ندارند، مثل افراد عقب مانده ی ذهنی که خیلی از امور دینی را نمی توانند بفهمند. یا مثل افراد مبتلا به آلزایمر که هر چه را آموخته، فراموش نموده است و چیزی در حافظه اش باقی نمی ماند. برخی ها نمی دانند چرا که دسترسی به منابع لازم ندارند؛ مثلاً کسی در جزیره ای گیر افتاده و دسترسی به عالم یا کتاب یا اینترنت و امثال اینها ندارد تا احکام دینی را یاد بگیرد. برخی ها قدرت فهم دارند، دسترسی به منابع هم دارند ولی نسبت به مطلبی، جهل مطلق داشته اند تا جایی که اصلاً به فکرشان نرسیده که چنین مسأله ای هم وجود دارد؛ لذا دنبال یاد گرفتنش هم نرفته اند. اینها هم معذورند. مثلاً فرض کنید کسی هست که حقیقتاً دنبال یاد گرفتن احکام دینی خود است؛ ولی نمی دانسته که در اسلام، رو به قبله و پشت به قبله تخلّی نمودن، حرام است؛ و حتّی به فکرش هم نمی رسیده که در اسلام چنین مطلبی باشد؛ لذا بی آنکه در یاد گرفن احکامش کوتاهی کرده باشد، از این مسأله غافل مانده است . چنین کسی هم تا زمانی که در جهل است، گناهی مرتکب نشده؛ چرا که جاهل قاصر است. امّا اگر اجمالاً دانست که در اسلام مطالبی راجع به تخلّی و قبله هست، و نرفت تحقیق کند و یاد بگیرد، در این صورت دیگر عذرش موجّه نیست و جاهل مقصّر خواهد بود. یعنی همین جهل، خودش هم معصیت و جرم است.
حال باید شما وضعیت خود را ارزیابی کنید که گرفتار کدام نوع از جهل بوده اید ؛ آیا واقعا در شرایطی بوده اید که امکان آگاهی به گناه بودن آن اعمال برای شما مهیا نبوده و راهی برای آگاه شدن از حکم الهی نداشته اید و یا در یاد گیری و آگاهی کوتاهی و تقصیر کرده اید ؟
شاید با توجه به شرایط اطلاع رسانی در دنیای روز و مهیا بودن ابزار و اسباب متنوع و متعدد خبر رسانی گفتن این مطلب که شما جاهل قاصر بوده اید قدری دشوار باشد اما در هر صورت خود شما باید در این مورد قضاوت کنید .
– کسی ، اگر گناهی را مرتکب شود ؛ درحالیکه واقعا نمی دانسته که این کار، حرام است، و از روی جهل به گناه بودن ، مرتکب این عمل شده ؛ هرچند که اثر وضعی گناه ، دامن اورا می گیرد ، ولی حکم مرتکب قاصر را دارد وشخص قاصر، بارسنگینی ندارد و بعد از فهمیدن ، با استغفار ، عملش ، انشاالله بخشیده می شود.
– واگر کسی ، گناهی را مرتکب شود ، و می دانسته که این عمل حرام است ، قطعا گناه کرده وحکم مرتکب مقصر رادارد واثر وضعی وتکلیفی گناه ،هردو، اورا می گیرد ، هر چند که نمی دانسته چه عقوبتی در انتظارش است ، بسیاری از گناهان است که حکم ارتکاب آن را نمی دانیم ، ولی اجمالا می دانیم که این عمل حرام است ومبغوض خدا است وهمین مقدارعلم، برای انجام ندادن آن عمل از جانب ما کا فی است ، ودیگر عذری پذیرفته نیست .
دوست عزیز! خوشبختانه شما با بیداری و اگاهی از حرمت و زشتی آن اعمال گام اول را در ترک آن بر داشته اید و نور هدایت در دل شما تابیده است و این نقطه شروع مهم و اساسی در زندگی هر انسان خطا کاری است . در هر صورت وظیفه شرعی و فوری شما توبه کردن و دست کشیدن از آن گناهان وتصمیم جدی بر بازنگشتن به آن و عدم تکرار آن است .
موفق و مؤید باشید.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد