نبرد با دشمن مهاجم بیرونی که تهاجم به وطن مألوف و تاراج آن را در سر دارد «جهاد اصغر» است و نبرد عقل و نفس امّاره شهوت گرا و غضب آلود «جهاد اوسط» است و نبرد قلب و عقل و جنگ حضور و حصول و دفاع شهود عَیْن در برابر فهم ذهن «جهاد اکبر» است، که هجرت کبرا را به همراه دارد.
«فن اخلاق» برای پرورش مجاهد نستوهِ جهاد اوسط است تا از کمند هوا برهد و از کمین هوس نجات یابد و به منطقه امن قسط و عدل برسد و «فنّ عرفان» برای پرورش سلحشورِ مقاومِ جهاد اکبر است تا از مرصاد علم حصولی برهد و از رصد برهان عقلی رهایی یابد و از محدوده تاریک مفهوم و باریک ذهن نجات پیدا کند و به منطقه ای که مساحت آن بیکران است بار یابد و از طعم شهود طرفی ببندد و از استشمام رایحه مصداق عینی متنعّم شود.
آیة الله جوادی آملی،حیات عارفانة امام علی(ع)