تهمت یعنی ،سخنی فردی بگوید برعلیه فردی دیگر بدون اثبات .

امام صادق‌می‌فرماید: تهمت زدن به بی‌گناه از کوه‌های عظیم نیز سنگین‌تر است‌.

درقرآن کریم و روایات به دوری از آن نهی شده است . بسیاری از انسانها بدون دلیل خاصی تهمتی میزنند بدون آنکه قادر به اثبات آن باشند .

وقتی فردی در مقابل فرد دیگر سئوالی ازخود فرد می پرسد یا موضوع نامعلومی میخواهد توسط خود شخص اثبات شود این به معنای تهمت نیست .

تهمت یعنی حرفی که اولا انسان درمیان جمع بزند و دوما دلیل کافی برای اثبات آن نداشته باشد.

پس نباید فکر کرد که کسی نمیتواند از کسی سئوالی بپرسد چون این تهمت نامیده میشود. اتفاقا بهترین راه کشف مجهولات درباره یک فرد اینست که از خود فرد پرسیده شودهمراه با ایجاد فضای امن و پنهان از دید دیگران . در روایات هم به این تاکید شده است که نباید به شنیده های مردم اکتفا کرد چون به نظر امام علی بین حق و باطل چهار انگشت فاصله است.

الف)دربرابر شنیدن یک تهمت باید چکار کرد؟

بهترین کار اینست که با توجه به این ضرب المثل عمل شودکه نباید یکطرفه به دادگاه رفت.

عبدالرحمن بن غنم از رسول الله روایت نقل می کند که : نبی اکرم ارشاد فرمودند بهترین بندگان خدا کسانی هستند که بادیدن آنها ، الله تعالی، به یاد بیاید . و بدّترین انسان ها کسانی هستند که جاسوسی می کنند و کسانی که دو نفر را از هم جدا می کنند و کسانی که تلاش می کنند تا مسلمانی را به گناه یا پریشانی مبتلا بکنند .

ب) تهمت چرا زده میشود؟

1)بعضی ها بخاطر جهالت به کسی تهمت میزنند و آنرا بیان میکنند بدون آنکه اثبات شده باشد.

2) بعضی ها عمدا به کسی تهمت میزنند بدون اینکه اثبات کنند واین بیشتر کار حسود است .

حضرت علی «علیه السلام» روایت می کند: هر آن شخصی که مرد یا زن مسلمانی را بنا بر فقر وتنگدستی اش ذلیل وحقیر بداند خداوند اورادر روز قیامت در اجتماع جمیع خلایق ذلیل ورسوا می گرداند . هر شخصی که مرد یا زن مسلمانی را مورد تهمت قرار می دهد و او را به آن چنان عیبی منسوب می کند که در او نیست در روز قیامت او را تا آن وقت بر تپّه ای از شعله های آتش می ایستانند که آن شخص خودش آنرا تکذیب کند .

در قرآن هم به شدت در برابر تهمت موضع گیری شده است :

سوره النور/آیه23: کسانی که به افراد با ایمان نسبت زنا داده‌اند در دنیا و آخرت ملعون خواهند بود و به عذاب سخت معذب خواهند شد.

ج) چکار شود تا جلوی تهمت گرفته شود؟

دربیشتر مواقع نمیتوان جلوی دهن مردم را بست یا به قولی بهتر: جلوی دروازه را میشه بست اما جلوی دهن مردم را نه!

بهترین راه اینست که خود فرد نسبت به رفتارهایی که میکند حساس باشد تا سوء تفاهم برای کسی بوجود نیاید یا اگر کسی عمدا خواست تهمتی بزند نتواند یک رفتار خاص را برای ادعای خودبیان کند. فرد نباید محیط سوءظن برای خودش ایجاد کند.

امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ فرمود: کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید کسی را که به او بد گمان می‌شود ملامت و نکوهش کند.

امام صادق(ع):کسی که به موضعی از مواضع تهمت برود و متهم شود نباید جز خودش را ملامت کند. و نیز امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ در وصیت به فرزندش امام مجتبی ـ علیه السلام ـ فرمود: از محل تهمت بر حذر باش و دوری کن، همچنین از مجلسی که به آن گمان بد برده می‌شود.

عذاب اخروی تهمت زدن ناروا:

ابو الدرداء می فرماید رسول الله فرمودند: کسی که برای بدنام کردن مسلمانی حرفی می زند خرابی را بیان می کند که در آن مسلمان وجود ندارد الله تعالی او را در آتش زندان می کند تا زمانی که حرف خود را ثابت نماید .

درآخر این نکته قابل تامل است که: کسی که تهمت میزند بر بیگناهی آثار آن در همین دنیا هم خواهد دید .

امام صادق: هر گاه مؤمنی برادر مؤمن خویش را متهم سازد و به او تهمت بزند ایمان از قلب او محو می‌شود همچنانکه نمک در آب ذوب می‌گردد.

کسانی که تهمت میزند باید بدانند که ، با انگشت در منزل کسی را به ناحق نرنند تا با مشت به ناحق در خانه آنها زده نشود. دنیا دار مکافات است وبسیاری از گناهان در همین دنیا جواب داده میشود مخصوصا تهمت زدن وقتی آبروی مسلمانی به خطر بیفتد .

یک تهمت میتواند یک مسلمان را خراب یا زندگیهایی را فرو بپاشد ، پس همه باید سعی کنند که اولا درمورد کسی بی خودی وبدون مدرکی قاطع صحبت نکنند ، دوماً صحبت کردن در مورد آن شخص از نگاه دیگران که برای فرد تعریف کرده اند نباشد، سوماً نباید همه چیز را همه جا گفت .

هشتاد ضربه شلاق مجازات قوانین اسلامی، وجبران خسارت ناشی ازآن، تهمت ناروا است ولی نباید مجازات دنیویی واخروی پروردگار را درمورد فرد تهمت زننده فراموش کرد. خیلی از افراد بودند که بخاطر یک تهمت به بدبختی همیشگی در دنیا مبتلا شدند. خیلی از افراد بواسطه تهمتی ،بوسیله انسانها به دادگاهی کشیده نمیشوند ولی نباید فراموش کرد که دادگاه عدل الهی هم آنها را رها خواهد کرد. هرشخص مسئول کارهای خویش است و خداوند ذکر میکند که تمام جوارح شما در روز قیامت به سخن می آیند و شهادت میدهند.

داستان حضرت یوسف در قرآن بهترین گواهی دهنده به اینست که شخص بیگناه و تهمت زده شده ای حتی اگر هیچکس پشتیبان او نباشد ، خداوند از او حمایت خواهد کرد وعاقبت تهمت زنندگان رسوایی خواهد بود.

داستان حضرت موسی و متهم کردن او به جادو کردن هم یکی ا ز داستانهاییست که منجر به رسوایی تهمت زنندگان شده است.

داستان حضرت مریم وتهمت زدن به او که حتما زنا کرده تا بچه دار شده، نمونه ای دیگر است که با به صحبت در آمدن حضرت عیسی در گهواره تهمت زنندگان رسوا شدند.

امید است همه درمورد اعمالشان حساسیت منطقی داشته باشند تا مورد تهمت قرار نگیرند و همه به این معنی دست یابیم که سخنی که هیچ دلیلی بر صحت آن نداریم و فقط با توجه به شنیده های خویش است نگوییم تا موجب ویرانی شخصیتی یا ویرانی یک زندگی نشویم.