پدید آمدن روز دراثر پدید آمدن خورشید بوده است و پدید آمدن شب در اثر چرخش زمین و ناپدید شدن خورشید از قسمتی از زمین که روز بوده است شکل می گیرد یعنی چنین است که روز، از بودن خورشید در قسمتی از زمین و شب از نبود خورشید در همان قسمت از زمین است و چنین به نظر می رسد که خلقت خورشید مساوی با خلقت روز شده است و ثانیا چنین است که همه خلقت به اراده خالق ودر« یک آن» ویا کمتر از« آن» خلق شده باشد ! پس سخن از این که کدام اول خلق شده احتمالا سؤال نادرستی باشد چون همه خلقت باهم خلق شده و از آیات قرآنی نیز اولیت و بعدیت رانمی توان برداشت کرد ! توجه کنید: در سوره زمر آیه 5 : بر گرفته از تفسیر نمونه، ج 19، ص: 377
(خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ).و زمین را به حق آفرید” حق بودن آنها دلیل بر این است که هدفى بزرگ در کار بوده که آن چیزى جز تکامل موجودات، و در پیشاپیش آنها انسان، و سپس منتهى شدن به رستاخیز نیست.
بعد از بیان این آفرینش بزرگ به گوشه اى از تدبیر عجیب و تغییرات حساب شده و نظامات شگرف حاکم بر آنها اشاره کرده، مى گوید: (یُکَوِّرُ اللَّیْلَ عَلَى النَّهارِ وَ یُکَوِّرُ النَّهارَ عَلَى اللَّیْلِ).” او شب را بر روز مى پیچد و روز را بر شب”
چه تعبیر جالبى؟ اگر انسانى بیرون کره زمین ایستاده باشد و به منظره حرکت وضعى زمین به دور خودش و پیدایش شب و روز بر گرد آن نگاه کند، مى بیند که گویى به طور مرتب از یک سو نوار سیاه رنگ شب بر روشنایى روز پیچیده مى شود و از سوى دیگر نوار سفید رنگ روز بر سیاهى شب، و با توجه به اینکه” یکور” از ماده” تکویر” به معنى پیچیدن است و مخصوصا ارباب لغت پیچیدن عمامه و دستار را به دور سر نمونه اى از آن مى شمارند، نکته لطیفى که در این تعبیر قرآنى، نهفته است روشن مى شود، هر چند بسیارى از مفسران بر اثر عدم توجه به این نکته مطالب دیگرى ذکر کرده اند که چندان مناسب با مفهوم” تکویر” نیست، نکته این است که زمین کروى است و به دور خود گردش مى کند، و بر اثر این گردش، نوار سیاه شب، و نوار سفید روز، دائما گرد آن مى گردند، گویى از یک سو نوار سفید بر سیاه و از سوى دیگر نوار سیاه بر سفید پیچیده مى شود.
به هر حال قرآن مجید در مورد نظام” نور” و” ظلمت” و پیدایش شب و روز تعبیرات گوناگونى دارد که هر کدام به نکته اى اشاره مى کند و از زاویه خاصى به آن مى نگرد:
گاه مى گوید: یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ: ” شب را در روز تدریجا وارد مى کند، و روز را در شب” (فاطر- 13). در اینجا سخن از ورود مخفیانه و بى سر و صداى شب در روز و روز در شب است.
و گاه مى گوید: یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ:” خداوند پرده هاى ظلمانى شب را بر روز مى پوشاند” (اعراف- 54) و در اینجا شب به پرده اى ظلمانى تشبیه شده که گویى بر روشنایى روز مى افتد و آن را پنهان مى سازد.
و در آیات مورد بحث سخن از” تکویر” و پیچیده شدن این دو بر یکدیگر است که آن نیز نکته اى دارد که در بالا به آن اشاره شد.