سفر لاوروف به تهران؛ روس‌ها قرار است چه چیزی به ایران بدهند؟!

بین الملل تابناک: سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز چهارشنبه در سفری از پیش اعلام شده به تهران آمد و بعد از دیدار با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان در شب چهارشنبه، امروز پنجشنبه با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.

طبق اطلاعات وزارت خارجه روسیه، انتظار می‌رود، موضوعات اصلی مذاکرات لاوروف و امیرعبداللهیان، چشم انداز احیای کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) درباره برنامه هسته‌ای ایران و روند اوضاع فعلی در اوکراین باشد. طرفین همچنین قصد دارند درباره وضعیت سوریه، افغانستان، منطقه قفقاز جنوبی، منطقه خلیج فارس و مسائل پیرامون دریای خزر تبادل نظر کنند.

وزارت خارجه روسیه پیش از سفر لاوروف یادآور شد: مقامات مسکو قصد دارند روابط دوجانبه سودمند با ایران را در راستای تامین منافع مشترک، تقویت ثبات منطقه‌ای و امنیت بین المللی گسترش دهند. طرف روسی چشم اندازهای خوبی برای تقویت روندهای مثبت فعلی در همه زمینه‌های همکاری‌ها بین روسیه و ایران می‌بیند.

لاوروف عصر روز گذشته، چهارشنبه به حضور ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران رسیده و با وی درباره مسائل مهم بین المللی گفت‌وگو کرد.

در همین رابطه، تابناک در گفت‌وگو با دکتر ” حمیدرضا عزیزی” پژوهشگر موسسه علم و سیاست آلمان به اهداف سفر لاوروف به تهران پرداخته است.

عزیزی در رابطه با سفر لاوروف به تهران گفت: مهمترین جنبه امنیتی سفر لاوروف نسبت به آخرین باری که مقامات ارشد دو کشور با یکدیگر دیدار کردند، شرایط متحول و متفاوت بین المللی است که هم ایران و هم روسیه در آن قرار دارند. از یک طرف فشار فزاینده بین المللی که بخصوص از طرف غرب، روسیه در آن قرار داشته از زمان آغاز حمله اش به اوکراین گزینه های مانور سیاست خارجه روسیه را محدود کرده است. از طرفی دیگر، وضعیت برجام به شرایطی رسیده که امیدها نسبت به احیای آن تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. شرایط، اوضاع و جایگاه بین‌المللی ایران و رفع تحریم‌ها و موارد مرتبط با برجام هم تحت تاثیر قرار گرفته است.

وی افزود: به همین دلیل  در این چارچوب یکسری صحبت ها مطرح می‌شود درباره اینکه دو کشور تا چه حد می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند که اثرات منفی تحریم‌ها را روز به روز کاهش دهند. من خیلی به اینکه روسیه بتواند کمک قابل توجهی به ایران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکره برجام بکند، خوشبین نیستم، به این دلیل که منابع اقتصادی روسیه به واسطه تحریم های شدید تحت فشار است. حتی پیش از آن هم روسيه در بهترین حالت، امکان این که بخواهد در ایران سرمایه‌گذاری انجام دهد، اوضاع زیرساختی ایران را بخواهد توسعه و اقتصاد را به نحو معناداری در ایران به شکل مثبت تغییر دهد که بتواند جایگزینی برای روابط نرمال اقتصادی با غرب شود را نداشته چه رسد به الان.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: به همین دلیل فکر می کنم وقتی بحث تحریم و همکاری در حوزه تحریم در روابط ایران و روسیه به میان می آید، بیشتر یک جاده یک طرفه است. روسیه به دنبال این است که از تجربیات ایران در حوزه رفع تحریم ها استفاده کند، چون به هر حال به عنوان کشوری که چهار دهه تحت تحریم بوده و گزینه‌های خیلی زیادی را برای خود ساخته، شناخته می شود. در مقابل، من نمی‌بینم که روسیه بتواند یک گزینه قابل قبولی را به ایران ارائه دهد. اینجا نیاز به یک بازیگر سوم است که هر دوی این‌ها تا حد زیادی روی آن حساب کنند و آن هم چین است. روسیه خود بیشتر نگاهش به چین بوده چه در زمینه فروش منابع انرژى چه در زمینه جذب سرمایه و …؛ اما مساله این است که همین اقدام روسیه، منابع ایران را به شکل منفی در بحث گرفتن جایگاه ایران در حوزه صادرات انرژی، فولاد و … تحت تاثیر قرار داده است. لذا خلاصه‌اش این است که خیلی امکان همکاری نزدیکی در بحث دور زدن تحریم‌ها به شکلی که بتواند به ایران کمک کند را نمی‌بینم و توافقات هم بیشتر از نوع توافقاتی خواهد بود که به مانند بسیاری از توافقاتی که تا الان امضا شده در سطح عمل خیلی قابلیت تحقق موفقیت آمیز را پیدا نمی‌کند.

وی در پایان گفت: نهایتا نکته‌ای که وجود دارد این است که شاید تاثیر عملی این سفر و همکاری های ایران و روسیه در اوضاع منطقه‌ای بیشتر خود را نشان دهد. از این نظر که در موارد یا پرونده هایی که ایران و روسیه هر دو با هم مشارکت دارند مانند سوریه و افغانستان، در این موارد روسیه با توجه به این که همچنان تمرکز سیاست خارجی و نظامی-امنیتی‌اش بر  اوکراین است، تا حدی همکاری بیشتری را از ایران نیاز دارد و به همین دلیل من فکر می‌کنم نتایج عملی‌اش را در مواردی مثل سوریه، افغانستان و حتی در آسیای مرکزی خواهیم دید. این گشایشی که در سطح سیاسی در روابط ایران و کشورهای آسیای مرکزی اتفاق افتاده را هم بی ربط به این رویکرد جدید روسیه نمی‌دانم؛ به این دلیل که آنجا منطقه‌ای است که حوزه نفوذ سنتی روسیه است و اگر روسیه مایل به همکاری با ایران نبود، ایران دشواری های بیشتری می‌داشت. حالا اینکه تا چه حد روابط ایران و آسیای مرکزی بتواند واقعا به نتیجه برسد بحث دیگری است. به نظر می‌رسد در حوزه‌هایی که حضور مشترک وجود دارد روسیه کمی تساهل بیشتری نسبت به حضور و نقش آفرینی ایران نشان دهد.