شهوت پرستی مانع خودسازییکی از موانع بزرگ خودسازی که ناشی از هواس نفس است، میل افراطی به شهوت جنسی است. غریزه جنسی یکی از نیرومند ترین غرایز انسان است که اگر تعادل آن حفظ شود وسیله ای برای زندگی و پیشبرد اهداف مادی و معنوی می تواند باشد، اما در صورتی که به افراط کشیده شود، مانع بزرگی بر سر راه رشد انسانی است و آدمی را به وادی حیوانیت می کشاند.

شهوت در لغت به معنی خواهش و دلبستگی به چیزی است که می‌خواهی و اراده کرده‌ای، این خواهش و تمایل دو گونه است:
1- تمایل صادق: میل و خواهش صادق آن چیزی است که اگر برآورده نشود کار بدن بدون آن مختل می‌شود، مثل تمایل به طعام در موقع گرسنگی.
2- تمایل کاذب: تمایل و شهوت دروغین چیزی است که کار بدن بدون آن مختل نمی‌شود، مثل میل به غذای بهتر بعد از سیر شدن.( راغب اصفهانی؛ مفردات؛ ترجمه غلامرضا خسروی، تهران، مرتضوی، 1374، دوم، ج 2، ص 359.)در اصطلاح عرفانی و اخلاقی مراد از شهوت میل مفرط است، قدما سه شهوت را برجسته‌تر می دانستند: 1- شهوت طعام 2- شهوت کلام 3- شهوت نظر و میل مفرط جنسی (البته شهوت مال و نام نیز از انواع یا مصادیق برجسته شهوت است)( دایرة المعارف تشیع، تهران، شهید سعید محبی، 1383، اول، ج 10، ص 143.)
نقطه مقابل شهوت رانی، عفت است، عفت نیز همانند شهوت، مفهوم عام و خاص دارد، مفهوم عام آن خویشتن داری در برابر هرگونه تمایل افراطی نفسانی است و مفهوم خاص آن خویشتن داری در برابر تمایلات بی‌بندوبار جنسی است.
شهوترانی موجب سقوط فرد و جامعه است، در حالیکه عفت موجب رشد و پیشرفت و تکامل جوامع انسانی می‌شود، منشأ بسیاری از جنایات و انحرافات، طغیان غریزه جنسی و شهوت پرستی است، خونهای بسیاری در این راه ریخته شده و اموال فراوانی بر باد رفته و آبروی بسیاری از آبرومندان، ریخته شده است.
حرص شدید بر خوردن و آمیزش جنسی «شره» نام دارد که گاهی آن را به معنی مطلق پیروی از قوۀ شهویه در همه خواهشهای آن گرفته‌اند که شهوت شکم و شهوت جنسی اخص آن است. (نراقی، مهدی؛ علم اخلاق اسلامی (جامع السعادت) ترجمه جلال الدین مجتبوی بی‌جا، حکمت، 1366، دوم، ج 2، ص 15)
اعتدال شهوت جنسی و تمایل به جنس مخالف مقداری است که ضرری به بدن نرسد و نسل منقطع نشود و از جهت روانی انسان در آرامش قرار بگیرد.
در مورد مال و منال و جاه و مقام هم باید به حدی باشد که امورات انسان بگذرد و به تنگدستی و شفقت نیافتد، افراط و تفریط آن موجب هلاکت است. افراط در شهوت جنسی انسان را از طی کردن مسیر آخرت و توجه به امورات اخروی باز داشته، دین را زایل می کند و خوف خدا را در دل می‌زداید و اینجاست که انسان دست به هر کار حیوانی می‌زند. (خادم الذاکرین، اکبر؛ اخلاق اسلامی در نهج البلاغه، قم، مدرسة الامام علی بن ابی طالب (ع) 1382، چهارم، ج 1، ص 347 و345)

غریزه شهوت جنسی:
غریزه جنسى یکى از خواص طبیعى انسان است و انسانى که از نظر جسمى و روحى سالم باشد داراى چنین کششى مى باشد و این خود یکى از نعمت هاى خدادادى به بشر است. در نتیجه آن چه تا حدى مقدور است کنترل آن و استفاده صحیح و معقول از این میل است و این که انتظار داشته باشیم با رعایت نکات اخلاقى و عرفانى به کلى نسبت به این مسأله بى احساس شویم، انتظارى واقع بینانه نیست.
بدون تردید غریزه جنسی و غریزه خوردن و آشامیدن در انسان از قدرت فوق العاده ای برخوردارند و تأثیر فراوان آن ها در چرخه زندگی و نقش بنیادی و بسیاری قوی آنها در رفتار و افکار و فعالیت های فردی و اجتماعی آدمی، امری غیر قابل انکار است و شاید مبنای دو مکتب «فرویدیسم» و «مارکسیسم» حاصل نگرش افراطی این دو رویکرد به این غرایز باشد. مکتب فرویدیسم با مهم جلوه دادن بیش از حد غریزه جنسی و اصالت دادن به آن و مارکسیسم با اصالت دادن به نیازهای طبیعی و مادی مانند غذا و مسکن، بیش از یک قرن در عرصه حیات فکری بشر جولان دادند و در بیشتر عرصه های علمی تأثیرگذار بودند. این دو مکتب سایر نیازهای بشر را متفرع و شعاعی از این دو دسته نیاز می دانند البته هر دو تفکر بدلیل رویکرد افراط گونه خود به غرایز در حال حاضر منسوخ شدند و فاقد اعتبار علمی هستند اما واقعیت این است که قطع نظر از افراط و تفریط هایی که در زمینه غرایز جنسی و غیر جنسی شده است؛ باید اذعان کرد که نیازهای جنسی نقش فوق العاده ای در فعالیت های فردی و اجتماعی بویژه در زندگی مشترک و دوام آن دارد. اما این غریزه اگر رها شود، همچون موریانه که بی رحمانه بر درختان تناور هجوم می آورد و از درون آن ها را پوک و تهی می سازد، جسم و جان آدمی را به تحلیل برده و رفته رفته به ویرانی و سقوط می کشاند.

فواید وجود نیروی جنسی در انسان:
1. نیاز و لذت جنسی باعث می شود که انسان به همسرش احساس نیاز کند و همین موضوع باعث تحکیم بنیان خانواده و نزدیکی و عشق همسران به هم می شود.
2. ابقای نوع و حفظ آن که از طریق تولید نسل صورت می گیرد.
3. تربیت خانوادگی و اجتماعی که از طریق تشکیل خانواده و نیز نظام مدینه فاضله و تربیت نفوس ناقصه در این فضای اجتماعی (خانواده – جامعه) صورت می گیرد.
ولی باید توجه داشت که این قوه وقتی این سعادت ها را تامین می کند که از حدود اعتدال و موازین عقلیّه و الهیّه خارج نشود، زیرا که با خروج آن از حد خود و به طرف افراط و تفریط رفتن، علاوه بر آن که سعادت های مذکوره را تحصیل نمی کند، مایه شقاوت و بدبختى خود و دیگران نیز می شود. چه بسا با شهوت رانى چند روز یا چند ساعت، نظام یک خانواده محترم از هم گسسته شده، شرافت آنان نابود و طرح بدبختى و بیچارگى آنها تا ابد ریخته شود (خمینى، امام سید روح‌الله؛ شرح حدیث جنود عقل و جهل، پیشین، ص 279 و 280) و علاوه بر این عواقب اخروی و اجتماعی، انواعی از امراض جسمی نیز دامن گیر شهوت ران و نسل او می شود. (خمینى، امام سید روح‌الله؛ شرح حدیث جنود عقل و جهل، پیشین، ص 280)

آثار و عواقب شهوترانی:
1-محرومیت از سلامت جسم و جان:
تحریک مداوم جنسی، انسان را پیوسته در وضعیت هیجانی و ناآرام نگه می دارد و همین امر، بهداشت روانی او را تهدید می کند، زیرا تحریک ها و ارتباط های نامشروع، او را هر لحظه به گناهان خانمان سوز می کشاند وترس از رسوایی، هراس از قوانین کیفری و عذاب وجدان، جانش را چونان خوره می خورد و آشفتگی ها، استرس ها و ناراحتی های عصبی او را به اوج می رساند. امام علی(ع) می فرماید:
«کسی که شهوتش بر او غالب آید، روح و روانش سالم نمی ماند. (همان، ج5، ص236)
عفاف پیشگی، منشأ رهایی از همه این اضطراب هاست. علی(ع) در این باره نیز فرموده اند: «من غض طرفه، اراح قلبه» هر کس نگاهش را از نامحرم فرو بندد، قلبش آسوده می گردد. (مستدرک الوسایل، ج14، ص 271)
آزادی جنسی و بی بندوباری اخلاقی در حال حاضر ره آوردی جز به تباهی کشیده شدن نسل جوان و گسترش بیماری های مزمن و امراض مقاربتی، چون سفلیس، سوزاک و ایدز نداشته است. آمار وحشتناک مبتلایان به بیماری مرموز ایدز در دنیا گواه بر این مدعا است.
شهوترانی بیماری خیلی خطرناک و به تعبیر حدیث کشنده است. حضرت علی علیه السلام می فرماید: «الشَّهَوَاتُ سُمُومٌ قَاتِلاتٌ»[4]؛ شهوات سم های کشنده هستند. بعضی سم ها بی هوش می کنند. بعضی بی حال می کنند، بعضی سم ها را می شود با آن مبارزه کرد. شهوت پرست هم فکرش و هم جانش واقعاً مریض است.
2- محرومیت از خرد سالم و قوی:
هوس های شهوانی، نیروی خرد را تضعیف می کند و از فروغ عقل می کاهد، زیرا در تحریک جنسی و هیجان شهوت، تمرکز حواس بر هم می خورد و فرصت تفکر، تصمیم گیری و حسابرسی از انسان سلب می گردد، و در نتیجه افت تحصیلی و ضعف علمی و فرهنگی را برای دانش پژوهان به همراه می آورد.
امام علی(ع) می فرماید: «در کشاکش انگیزه های شهوت و غضب، عقل تیره و تار می شود و فروغ خود را از دست می دهد». (مستدرک الوسایل، ج2، ص 287)
در جای دیگر فرموده اند: «کسی که مالک شهوتش نباشد، مالک عقلش نخواهد بود.»
در وضعیت طغیان غریزه جنسی، چشم و گوش که دروازه های عقل و ابزارهای شناختند به درستی عمل نمی کنند و عقل که وظیفه تجزیه و تحلیل را به عهده دارد، ناکارآمد می گردد.
3- محرومیت از بصیرت:
قرآن کریم، یکی از آثار تقوا را بهره مندی از نیروی فرقان یا قدرت تمیز میان حق و باطل می داند.
«ان تتقواالله یجعل لکم فرقانا» اگر تقوای الهی داشته باشید، خداوند برای شما قدرت تمییز (حق از باطل) قرار می دهد. (انفال-29)
بعضی چیزها را با چشم سر باید دید و بعضی را با چشم دل. شعله های نور، دیدن را برای بصر (چشم) و نور باطن، دیدن را برای بصیرت ممکن می سازد. نبود تقوا و بی بندوباری جنسی، فقدان قوه بصیرت را در پی خواهد داشت.
امام علی(ع) می فرماید: «من رکب الهوی ادرک العمی» کسی که بر مرکب هوا و هوس سوار شود، کوری را دریابد.» (غرر الحکم و دررالکلم، ج6، ص 8352)
4- محرومیت از آزادی:
با زیاده خواهی جنسی، زمام انسان به دست شهوت می افتد و اسارت روح که بدترین اسارت ها است، شکل می گیرد. امام علی(ع) می فرماید: «بنده شهوت چنان اسیر است که هرگز روی آزادی را نخواهد دید.» (همان، ج4، ص 352)
همچنین آن حضرت در کلامی دیگر فرموده اند: «کسی که مغلوب شهوت خویش است، ذلت و خواری اش بیش از پرده زر خرید است.»(همان، ج6، ص 138)
5- محرومیت از خوش نامی:
یکی از ره آوردهای شهوت پرستی، رسوایی و بدنامی است. شهوت، آغازی شیرین و پایانی رسواگر و شوم دارد. تاریخ بشر سرشار از شرح زندگی کسانی است که در جامعه دارای مقام و موقعیت ممتاز بودند، ولی هنگامی که اسیر شهوت و هوای نفس شدند، رسوا شدند. امام علی(ع) می فرماید: «حلاوت شهوت امروز، با تلخی ننگ از میان می رود». (غررالحکم و دررالکلم، ج4، ص 252)
6- محرومیت از بهشت
یکی از پی آمدهای بد شهوت رانی، محرومیت از بهشت برین و تحصیل عذاب ابدی است. در روایتی آمده است: وقتی که خداوند متعال بهشت را آفریده فرمود: ای جبرئیل! برو و نظری به آن بیانداز. جبرئیل رفت و نگاه کرد، پس با خرسندی گفت: خداوندا! به عزتت سوگند هیچ کس نیست که ویژگی های آن را بشنود مگر اینکه مشتاق گشته، وارد آن شود. آن گاه خداوند بهشت را با انواع سختی ها آمیخته ساخت و به جبرئیل فرمود: برو نگاه کن. جبرئیل رفت و چون نگریست و گفت: خداوندا! به عزتت سوگند هیچ کس نیست که از وضع دوزخ مطلع گردد و وارد آن شود.
خداوند دوزخ را با انواع شهوت ها و لذت ها آمیخت و بار دیگر از جبرئیل خواست که به آن بنگرد. جبرئیل وقتی دوزخ را در این هیئت دید، با نگرانی گفت: خداوندا! به عزتت سوگند از آن بیم دارم که هیچ کس نماند، مگر آنکه وارد آن گردد. (مسند احمد، ج2، ص 354)
شهوت از منظر قرآن کریم:
شهوت پرستی در قرآن یازده مورد به صورت عام استفاده شده است و تنها دو مورد در معنی خاص آن (جنسی) به کار رفته، به صورت کلی در روایات اسلامی و کلمات علمای اخلاق نیز اغلب در مفهوم عام آن به کار می‌رود. (. اخلاق در قرآن، پیشین، ص 298.)
«زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ » (آل عمران/14 (ترجمه آیات از آیت‌الله مکارم شیرازی می‌باشد).)
«محبت امور مادی، از زنان و فرزندان و اموال هنگفت از طلا و نقره و اسبهای ممتاز و چهار پایان و زراعت، در نظر مردم جلو داده شده است (تا در پرتو آن آزمایش و تربیت شوند ولی) اینها (در صورتی که هدف نهایی آدم را تشکیل دهند) سرمایه زندگی پست (مادی) است و سرانجام نیک در زندگی نزد خداست »
غریزه جنسی از نیرومندترین غرائز انسان است و سرچشمه بسیاری از حوادث اجتماعی، طوفانهای ناشی از این غریزه بوده است، این آیه و آیات مشابه آن، هیچگاه علاقه معتدل نسبت به زن و فرزند و اموال و ثروت را نکوهش نمی‌کند زیرا؛ پیشبرد اهداف معنوی بدون وسایل مادی ممکن نیست به علاوه قانون شریعت هرگز بر ضد قانون خلقت نمی‌تواند باشد، آنچه مورد نکوهش است عشق و علاقه افراطی و به عبارت دیگر پرستش این موضوعات است. (مکارم شیرازی و همکاران؛ تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1368، بیست و یکم ج 2، ص 339)
«قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ…» (نور/ 30-20)
«به مؤمنان بگو چشمهای خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند و عفاف خود را حفظ کنند این برای آنان پاکیزه‌تر است. خداوند از آنچه انجام می‌دهند آگاه است و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و…»
«غض» در اصل یعنی نقصان از دیدن و صدا و آنچه در ظرفی است (خیره نگاه نکردن و صدای آرام و ملایم…) (مفردات راغب، پیشین، 1363، اول، ج 2، ص 934) یعنی انسان اگر با نامحرمی روبرو شد، چشم خود را پایین اندازد و از نگاه خود بکاهد و آن صحنه‌ای که دیدن آن ممنوع است از منطقۀ دید خود به کلی حذف کند. حفظ فروج (دامان) پوشانیدن آن است از نگاه دیگران، بنابراین چشم‌چرانی هم برای مردان و هم زن) حرام و ستر و پوشانیدن عورت نیز بر هر دو واجب است. (تفسیر نمونه، پیشین، 1368، هفتم، ج 14، ص 438-436) این قسمت از آیات در حقیقت به یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از تحریک شهوت پرداخته است و آن نگاه آلوده است.
اما پس از آنان، فرزندان ناشایسته ای روی کار آمدند که نماز را تباه کردند و از شهوات پیروی نمودند و به زودی (مجازات) گمراهی خود را خواهند دید!
مگر آنان که توبه کنند و ایمان بیاورند و کار شایسته انجام دهند; چنین کسانی داخل بهشت می شوند و کمترینستمی به آنان نخواهد شد.(سوره مریم،آیه ۵۹و۶۰)
_ خدا می خواهد شما را ببخشد (و از آلودگی پاک نماید)، اما آنها که پیرو شهواتند، می خواهند شما به کلی منحرف شوید.(سوره نساء،آیه ۲۷)
_ و لوط را فرستادیم، هنگامی که به قوم خود گفت: «شما عمل بسیار زشتی انجام می دهید که هیچ یک از مردم جهان پیش از شما آن را انجام نداده است.
آیا شما به سراغ مردان می روید و راه (تداوم نسل انسان) را قطع می کنید و در مجلستان اعمال ناپسند انجام می دهید؟! » اما پاسخ قومش جز این نبود که گفتند: اگر راست می گویی، عذاب الهی را برای ما بیاور!»(سوره عنکبوت، آیه ۲۸و۲۹)
_و هنگامی که رسولان ما (فرشتگان عذاب) به سراغ لوط آمدند، از آمدنشان ناراحت شد و قلبش پریشان گشت و گفت: «امروز روز سختی است!» (زیرا آنها را نشناخت و ترسید، قوم تبهکار مزاحم آنها شوند.)
قوم او (به قصد مزاحمت میهمانان) به سرعت سراغ او آمدند – و قبلا کارهای بد انجام می دادند – گفت:«ای قوم من! این ها دختران منند، برای شما پاکیزه ترند (با آنها ازدواج کنید و از زشتکاری چشم بپوشید!)، از خدا بترسید و مرا در مورد میهمانانم رسوا نسازید. آیا در میان شما یک مرد فهمیده و آگاه وجود ندارد؟!»
گفتند: «تو می دانی ما تمایلی به دختران تو نداریم و خوب می دانی ما چه می خواهیم!»
گفت: «(افسوس!) ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم، یا تکیه گاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود! (آن گاه می دانستم با با شما زشت سیرتان ددمنش چه کنم!)»
(فرشتگان عذاب)گفتند:«ای لوط! ما فرستادگان پروردگار توییم ; آنها هرگز دسترسی به تو پیدا نخواهند کرد! در دل شب، خانواده ات را (از این شهر) حرکت ده! و هیچ یک از شما پشت سرش را نگاه نکند، مگر همسرت که او هم به همان بلایی که آنها گرفتار می شوند، گرفتار خواهد شد! موعد آنها صبح است، آیا صبح نزدیک نیست؟!
و هنگامی که فرمان ما فرا رسید، آن (شهر و دیار) را زیر و رو کردیم و بارانی از سنگ (گلهای متحجر) متراکم بر روی هم، بر آنها نازل نمودیم.
(سنگ هایی که) نزد پروردگارت نشاندار بود و آن از (سایر) ستمگران دور نیست!(سوره هود،آیه ۷۷و۸۳)
_ قوم لوط انذارها (و هشدارهای پی در پی پیامبرشان) را تکذیب کردند.ما بر آنها تند بادی که ریگ ها را به حرکت در می آورد فرستادیم (و همه را هلاک کردیم)، جز خاندان لوط را که سحرگاهان نجاتشان دادیم!(سوره قمر،آیه ۳۳و۳۴)
_ (و به خاطر آورید) لوط را، هنگامی که به قوم خود گفت: «آیا عمل بسیار زشتی را انجام می دهید که هیچ یک از جهانیان، پیش از شما انجام نداده است؟!
آیا شما از روی شهوت به سراغ مردان می روید، نه زنان؟! شما گروه اسرافکار (و منحرفی) هستید»
ولی پاسخ قومش چیزی جز این نبود که گفتند: «این ها را از شهرتان بیرون کنید که این ها مردمی هستند که پاکدامنی را می طلبند (و با ما هم صدا نیستند!)
(چون کار به این جا رسید) ما او و خاندانش را رهایی بخشیدیم، جز همسرش که از بازماندگان (در شهر) بود.
و (سپس چنان) بارانی (از سنگ) بر آنها فرستادیم (که آنها را در هم کوبید و نابود ساخت.) پس بنگر که سرانجام کار مجرمان چه شد!(سوره اعراف،آیه ۸۰و۸۴)

شهوت رانی در روایات:
در روایات اسلامی نیز بحث گسترده‌ای درباره خطرهای این دو نوع از شهوت دیده می‌شود که در ادامه به برخی موارد اشاره می‌شود:
1- رسول خدا صلی الله علیه و اله می‌فرمایند: «ثلاث اخافهن بعدی علی امتی الضلاله بعد المعرفه و مضلات الفتن و شهوه البطن و الفرج، سه چیز است که از آنها بر امتم بعد از خودم می‌ترسم، گمراهی بعد از آگاهی و آزمایشهای گمراه کننده و شهوت شکم و شهوت جنسی». (اصول کافی،ج 2، ص 79)
منظور از گمراهی بعد از آگاهی، این است که انسان بر اثر وسوسه‌های منحرفان وایجاد شبهات گوناگون، راه راستی را که شناخته، رها کند و در راه انحراف در آید که این موضوع در هر زمان ـ مخصوصا در زمان ما- وجود داشته و دارد.
منظور از «مضلات فتن» امتحاناتی است که خداوند برای بندگانش پیش می‌آورد که‌گاهی انسان‌ها به خاطر پیروی هوای نفس از عهده آن بر نمی‌آیند، و منظور از «شهوت بطن و فرج» شکم پرستی و افراط در شهوت جنسی است.
مفهوم حدیث نشان می‌دهد، خطری که از ناحیه این سه امر، مردم را تهدید می‌کند، بسیار جدی است.
2- پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در جای دیگر می‌فرمایند: «اکثر ما تلج به امتی النار الا جوفان البطن و الفرج، بیشترین چیزی که سبب دوزخی شدن امت من می‌شود، دو چیز میان تهی است، شکم و فرج». (همان.)
3- امام باقر علیه السلام نیز در این رابطه می‌فرمایند: «اذا شبع البطن طغی، هنگامی که شکم پر شود، طغیان می‌کند.» (کافی، ج 6، ص 270، حدیث 10)
4- آن حضرت در جای دیگر می‌فرمایند: «ما من شی‌ء ابغض الی الله عز و جل من‌بطن مملوء، هیچ چیزی نزد خداوند، منفورتر از شکم پر(و بیش از اندازه خوردن) نیست». (همان، حدیث11)
5- امیر مومنان علی علیه السلام می‌فرمایند: «لا یفسد التقوی الا بغلبه الشهوه،تقوا وپرهیزکاری را چیزی جز غلبه شهوت از بین نمی‌برد». (شرح غررالحکم، رقم 10606)
6- حدیث دیگری از همان حضرت علیه السلام نقل شده است: «لا تجتمع الحکمه والشهوه، دانش و حکمت‌با شهوت پرستی جمع نمی‌شود». (غررالحکم، رقم 10573)
7- همان حضرت علیه السلام در جای دیگر فرموده‌اند: «ما رفع امرءا کهمته و لا وضعه کشهوته، هیچ چیز مانند همت، انسان را بالا نمی‌برد و هیچ چیز مانند شهوت، انسان را بر زمین نمی‌زند» . (همان، ج 6،ص 114،رقم 9707)
8- همچنین خدای متعال در حدیث قدسی می‌فرماید: ای عیسی! از هر شهوتی که تو را از من باز می دارد دوری کن. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: مواظب دنیا و فریفتگی به زنان باشید. زیرا اول فتنه بنی اسرائیل از ناحیه زنان بود. و فرمود: مضرترین فتنه برای مردان، زنان هستند.( نیشابوری مسلم بن حجاج؛ صحیح مسلم، دار المعرفه، بیروت، چاپ دوم، 1428ق، ص 1237)
9- امام علی(ع) شهوت‌رانی را روش ناپاکان و دربردارنده همه عیوب و اساس هر شر و سبب پستی انسان معرفی می فرمایند. (. آمدى عبدالواحد بن محمد تمیمى؛ غررالحکم و دررالکلم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم، 1366 ش، ص 296.) ایشان فرموده اند: هر کس عقلش کامل شود، شهوات را حقیر می شمرد. (. آمدى، پیشین، ص 52)
10- امام سجاد(ع)، زن دوستی را از سرشاخه های گناه کاری دانسته است(کلینى، الکافی، ج 2، ص 317)و امام کاظم(ع) فرمود: جهنم، به شهوات پیچیده شده است؛ (تحف العقول، (ترجمه حسن زاده صادق)، انتشارات آل علیّ علیه السلام، قم، چاپ اول، 1382ش، ص 390) یعنی غوطه‌وری در آن‌ها به باطنشان که جهنم است منتهی خواهد شد.

عوامل ایجاد و تقویت شهوت‌رانی:
بحث سبب شناسی این رذیله را می توان در دو محور سامان داد:
عوامل عام: همانطور که در حدیث بسیار ارزنده و راهبردی امام صادق (ع)، محبت دنیا را ریشه رذایل هفت گانه از جمله شهوت جنسی معرفی می فرمایند. (کلینى، الکافی؛ پیشین، ج 2، ص 131) همین‌طور که امام علی(ع) حرص را که یکی از شاخه های اصلی حب دنیا است را برافروزنده شهوت‌رانی می ‌دانند. (آمدى، پیشین، ص 296)
عوامل خاص: مرحوم نراقی، قوی ترین اسباب هیجان این شهوت را چهار چیز می داند:
1. تصوّر زنان.
2. نگاه کردن زنان: که در روایت نبوی(ص)، تیری مسموم از تیرهای شیطان معرفی شده است(مجلسى محمد باقر؛بحار الأنوار، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت، اول، 1410 ق، ج 1، ص 10)و روشن است که سموم آن، تمایلات آتشین شهوانی است.
3. سخن گفتن با زنان.
4. خلوت نمودن با زنان.
و می افزاید: از این چهار مورد، تأثیر نگاه و خلوت نمودن بیشتر است)( نراقى ملا احمد؛ معراج السعادة، پیشین، ‌ص 318) و چون نظر کردن انگیزنده شهوت است، در شریعت نگریستن زن و مرد به یکدیگر حرام شده و همچنین شنیدن سخنان یکدیگر، مگر به ضرورت و به مقدار حاجت. (نراقی ملامحمدمهدی؛ علم اخلاق اسلامى پیشین، ج 2، ص 19)
5. پرخوری نیز پس از آن چهار سبب، از اسباب بسیار مهم در تحریک شهوت از نظر روایات شریف و علمای اخلاق است. (؛ الأخلاق، (ترجمه‌ی جباران محمدرضا)، قم، انتشارات هجرت، 1378، چاپ چهارم، ص 216) زیرا بدون تردید شکمبارگى سرچشمه شهوت ها است.( راه روشن(ترجمه المحجة البیضاء)، ترجمه ی سید محمد صادق عارف، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوى، چاپ اول، 1372 هجرى شمسى، ج 5، ص 200)
6. ضعف ایمان، علت اصلى نادیده گرفتن فرمان هاى الهى است. اگر انسان،خدا راحاضر و ناظر بداند و دادگاه بزرگ الهى را در قیامت با چشمان قلب خویش مجسم نماید، هرگز حدود الهى را نمى شکند و از مرزها تجاوز نکرده و آلوده شهوات و مفاسداخلاقى نمى گردد.
این همان برهان الهى است که در بدترین شرایط زندگى حضرت یوسف علیه السلام به سراغش آمد و او را از آلودگى به فحشاء ـ که تمام زمینه هاى ارتکاب، موجود وموانعش مفقود بود ـ حفظ کرد.
اگر ایمان ضعیف گشته و توجه به مبدا و معاد کم گردد، زمینه طغیان شهوات کاملا فراهم مى شود که انسان در چنین شرایطى مثل حیوان درنده اى که از قفس خارج شده باشد و هیچ گونه مانعى در برابر خود نبیند، به همه جا حمله مى کند و اگر کسى دربرابرش ظاهر شود، مى درد.
در این رابطه در حدیث علوى آمده است:«من اشتاق الى الجنه سلا عن الشهوات،کسى که مشتاق به بهشت (و معتقد به آن) باشد، شهوات سرکش را به فراموشى مى سپارد(شرح فارسى غرر الحکم حدیث 8591. نهج البلاغه،کلمات قصار، حدیث 31 )
گاهى نیز انسان براى بهره گیرى از شهوات بدون قید و شرط، سد ایمان را در هم مى شکند تا در شهوت پرستى آزاد باشد، قرآن مجید مى فرماید: «بل یرید الانسان لیفجر امامه ـ یسئل ایان یوم القیامه (قیامت/ 5 و 6.)…بلکه انسان مى خواهد (آزاد باشد و بدون ترس ازدادگاه قیامت)در تمام عمر،گناه کند، (از این رو)مى پرسد: قیامت کى خواهد بود؟(سؤالى که نشانه انکار یا تردید است.
7- غفلت و بى خبرى از پیامدهاى شهوت پرستى،عامل دیگر آلودگى به این رذیله اخلاقى است، زیرا بیشتر رذایل اخلاقى، آثار سوء جسمانى و بهداشتى دارد، مثلا، شکم پرستى،انسان را به انواع بیمارى ها مبتلا مى سازد و یا افراط در شهوت جنسى، نیروو توان انسان را کاهش داده، اعصاب را در هم مى کوبد و عمر را کوتاه نموده و در نهایت سلامت جسمى و روحى انسان را مختل مى سازد.
8- معاشرت هاى نامناسب، دوستان ناباب، محیط هاى آلوده و فساد وسائل ارتباط جمعى یکى از عوامل دیگر آلودگى به شهوت پرستى است. اغلب انسان هاى ناباب، دوستان خود را به گناه سوق داده و آنها را غرق گناه مى سازند و راه هاى مختلف ارتکاب گناه را به آنها مى آموزند،به گونه اى که مى توان گفت:رایج ترین اسباب آلودگى به شهوت پرستى، معاشرت با انسان هاى گناهکار و آلوده است.
9- بد آموزى ناشى از وسائل ارتباط جمعى و محیط هاى آلوده نیز از عوامل مهم این آلودگى است. معاشرتهاى آلوده،نه تنها انسان را آلوده گناه و مفاسد اخلاقى مى کند، بلکه تا سر حد کفر نیز پیش مى برد.
قرآن مجید نیز درباره بعضى از دوزخیان مى گوید:« و یوم یعض الظالم على یدیه یقول یا لیتنى اتخذت مع الرسول سبیلا-یا ویلتى لیتنى لم اتخذ فلانا خلیلا-لقد اضلنى عن الذکر بعد اذ جائنى و کان الشیطان للانسان خذولا، (فرقان، 27،28)و به خاطر بیاور روزى که ظالم دست خویش را از شدت حسرت به دندان مى گزد و مى گوید:اى کاش!با رسول خدا صلى الله علیه و آله راهى برگزیده بودم.اى واى بر من!کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم! او مرا از ذکر خدا گمراه ساخت، بعد از آن که (یاد حق) به سراغ من آمده بود و شیطان همیشه خوار کننده انسان است.(او را گمراه مى سازد، سپس در بیراهه رهایش مى کند)
10- محیط هاى آلوده، پدران و مادران فاسد و منحرف، از دیگر عوامل مؤثر آلودگى به شهوت پرستى است که تاثیر مخرب آنها قابل انکار نیست. به همین دلیل، هنگامى که بیشتر افراد پاک وارد چنین محیط هایى شوند، دل و ایمان خود را از دست داده و آلوده شهوات و مفاسد اخلاقى مى شوند.

راه پیشگیری و درمان:
1. مراقب نگاه‌تان باشید.
اساساً هر گناهی از جمله گناه چشم که آن را چشم چرانی می نامند، ابتدا با هدف تداوم و تکرار از آدمی سر نمی زند بلکه به عنوان اولین و آخرین بار تلقی می شود. اما با سماجت و حیله گری ابلیس، این گناه به شکل یک عادت زشت و ناپسند در می آید و صفحات طلایی و نورانی کتاب زندگی افراد را کدر می کند و او را از معنویت دور می نماید.
نگاه آلوده در بیان روایات و احادیث به طور بسیار جدی و صریح مورد نکوهش قرار گرفته است.
امام صادق علیه السلام می فرمایند: “النَّظَرُ سهم من سهام ابلیس مسموم و کم من نَظرَة اَورَثَت حسرة طویلة ” نگاه آلوده؛ تیری است آلوده و زهرآگین که از چله کمان ابلیس رها شده و چه بسا نگاه هایی که حسرت و پشیمانی طولانی در پی داشته باشد.
اگر جوانی در تلفن همراه خود تصاویری که مورد رضای خدا نیست را ذخیره کرده، صرفاً به خاطر اینکه به نیازهای کاذب و لذّت های زودگذر خود پاسخ مثبت دهد، باید شجاعانه آثار آن را محو کند و راه نفوذ شیطان را مسدود نماید.
اگر به ماهواره و صفحات نامناسب اینترنت دسترسی دارد، بی ملاحظه و بدون درنگ باید از آن فاصله بگیرد و خود را از لوث گناه دور نگه دارد.
اگر در ارتباطات فامیلی و دوستانه و یا در فضای جامعه و روابط با نامحرمان است ،برای اسیر شدن در دام نگاه های بیمار، باید با قوت و شهامت بر روابط خود مدیریت کند و زمینه ی تسلط شیطان را بر خود و روابط فی ما بین خود و دیگران غیر ممکن سازد.
پیامبر گرامی اسلام می فرمایند: “… فَمَن تَرکَهاًَ حوفاً من الله اعطاهُ الله ایماناً یجِدُ حلاوَتََهُ فی قلبه”
هر کس از بیم خدا نگاه خود را از حرام نگه دارد، خدای متعال هم به او ایمانی خواهد داد که شیرینی آن را در قلب خود خواهد چشید.
2. برنامه‌ریزی برای کار مداوم:
جوانان و نوجوانان از نیروی سرشار و فوق‌العاده‌ای برخوردارند. این نیرو اگر در زمینه‌های دیگر مورد اساتفاده قرار نگیرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرایط سنی آن‌ها در قالب امور جنسی و شهوانی ظاهر خواهد شد. اگر جوانان و نوجوانان به کار مداوم عادت کنند و نیرو و توان خود رادر این زمینه به مصرف برسانند تا حدودی از انحرافات اخلاقی و شهوت و غریزه جنسی در آنان پیشگیری می‌شود. کارهای بدنی ( مثل ورزش ) موجب تعادل جسم و روان می‌شود. اگر نیک بنگریم افرادی که به کار مداوم مشغول هستند و نیرو و استعدادشان را در زمینه‌های مثبت و سالم به کار می‌اندازند، کم‌تر دچار انحرافات اخلاقی و بحران‌های روحی می‌شوند. کار موجب می‌شود نیرو و انرژی جوان قبل از آن که به چربی‌های اضافی تبدیل گردد و اختلالاتی در ساز و کار اندام‌های بدن ایجاد گردد، از طریق سوخت و ساز مفید و سالم به مصرف برسد.
3. تنظیم خواب:
تحقیقات نشان می‌دهد که بیش‌تر انحرافات به خصوص در زمینه مسایل جنسی از فکرهای ناسالم و خیال‌پردازی‌هایی که جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشی می‌شود. اگر جوان قبل از آن که به خواب برود، فکرش به خودش و یک سری مسایل و موضوعات مربوط به دوره جوانی، معطوف گردد، کم کم به انحرافات کشیده خواهد شد. بنابراین، یکی از روش‌های پیشگیری از انحرافات این است که برنامه خواب به صورت دقیق تنظیم شود و تا زمانی که خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نروید. وقتی به رختخواب بروید که کاملاً خسته و آماده خواب هستید. لازمه این کا این است که در طول روز مشغول فعالیت‌های مهم بوده و به اندازه کافی کار کرده باشد.
طبیعی است اگر جوان با خستگی به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانی را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود و چون افکار و اندیشه‌های شهوانی و تحریک‌آمیز معمولاً در این مواقع به سراغ جوان می‌آیند، تنظیم ساعات خواب برای جوان، ضرورت خاصی می‌یابد. یکی از روان شناسان در این باره می‌گوید: نیمه اول شب بیش از نیمه دوم آن به بدن نیرو می‌دهد بنابراین باید از آن به نحوی مفید استفاده شود. و صبحگاهان به محض اینکه از خواب بیدار شدید. بی‌درنگ از بستر برخیزید و توجه داشته باشید که بامدادان بیدار ماندن در بستر خواب، بسیار زیان‌بار است، جسم را سست و ناتوان می‌سازد و وسوسه‌های شوم در دل فرد ایجاد می‌شود.
4. دوری از محیط‌های آلوده و ناسالم:
یکی از علل و عوامل انحرافات جنسی و به طور کل انحرافات اخلاقی، محیط آلوده و محرک‌های شهوانی است. محیط از طریق وارد نمودن عناصر محرک در گرایش‌های انحرافی، منجر به طغیان غریزه جنسی در جوان می‌شود. مسایلی از قبیل بدحجابی، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخی از سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های خارجی و هم چنین استفاده نادرست از اینترنت در تحریک شهوت و غریزه جنسی جوان مؤثر است شاید برای برخی زا نوجوانان یادآوری و تذکر مسایل دینی و اخلاقی چیزی بیهوده و غیر ضروری تلقی شود، زیرا آن‌ها نه در فکر سلامت خویش هستند و نه مسایل اخلاقی و دینی را می‌پذیرند، اما برای شما که روحیه مذهبی قوی دارید و همین مسأله باعث شد تا نگران آینده‌تان باشید، گفتن این مسایل مهم و ضروری است. اگر واقعاً می‌‌خواهید از جوانی‌تان به خوبی استفاده کنید و در راه درست و سالم گام بردارید، سعی کنید از محیط‌های آلوده و دیدن عوامل تحریک کننده، جداً پرهیز نمایید.
5.استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت:
یکی از زمینه‌های پیدایش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفاده نادرست آن‌ها از اوقات فراغت است. اوقات فراغت طولانی و بی‌برنامه نوجوانان را عاصی و سرگردان می‌کند. آن‌ها به تدریج سرخورده و مأیوس می‌شوند و در نتیجه به دنیای درون خویش پناه می‌برند و در کنج خلومت و انزوا راهی برای مشغولیت خود می‌جویند.
5. پیشگیری از روابط ناسالم:
جوانان و نوجوانانی که روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بی‌بند و بار دوست و رفیق هستند، کم کم به انحرافات کشیده می‌شوند و تحت تأثیر امور شهوانی قرار می‌گیرند. نفوذپذیری جوانان از دوستان و همسالان بیش از سایر گروه‌ها است. در سنین بلوغ صحبت‌های آهسته و در گوشی بین نوجوانان بیش‌تر می‌شود و محور این گفتگوها، غالباً مسایل جنسی و امور شهوانی است که به صورت مخفیانه و به دور از انظار بزرگ‌ترها طرح می‌شود. برای پیشگیری از انحرافات اخلاقی سعی کنید از دوستی‌های آلوده و مشکوک جداً پرهیز نموده و با افراد سالم و مذهبی ارتباط برقرار نمایید.
6. پرورش تقوا و معنویت در وجود خویش:
همه آنچه بیان شد، به نحوی می‌توانند در پیشگیری از انحرافات اخلاقی و طغیان شهوت و غریزه جنسی نقش داشته باشند، اما آن چه بیش از همه ضروری است و به صورت زیربنایی در شخصیت و رفتار جوان مؤثر است. پرورش معنویت و تقویت ایمان و تقوای الهی است. ما در عصری زندگی می‌کنیم که جهان به شدت در مادیات فرو رفته و یک سره غرق در جاذبه‌های نفسانی و امور شهوانی گردیده است. در شرایط کنونی، خلأ عظیم و هولناکی از اخلاق و معنویت پدید آمده و تمامی مشکلات انسان‌ها نیز از همین جا ناشی شده است.
اگر با تقویت ایمان و نیروی اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقویت گردند، بدون شک بخشی از مشلکات آنان به ویژه در زمینه مسایل اخلاقی و شهوت و غریزه جنسی درمان می‌شود.
اگر نوجوان و جوان از ته دل باور نمود که تمام اعمال و رفتار او را خدا می‌بیند و بر اساس عملکرد افراد به آن‌ها پاداش می‌دهد و اساساً سعادت و خوشبختی انسان به دست خودش می‌باشد، در این صورت احتمال اینکه مرتکب گناه نشود بسیار زیاد است.‌
یقین داشته باشید، تا زمانی که نیروی ایمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقویت نگردد، هیچ ضمانتی از شهوت و انحرافات اخلاقی وجود ندارد. به خصوص در وضعیت کنونی که عوامل تحریک کننده بسیار زیاد است. بنابراین قبل از هر چیزی سعی کنید نیروی ایمان و تقوا را در وجود خویش بارور کنید. اگر فکر و ذهن شما متوجه خدا باشد و همیشه نماز خود را اول وقت انجام دهید، خداوند شما را یاری می‌کند تا از هر گناهی مصون بمانید و تحت تأثیر شهوت و غریزه جنسی قرار نگیرید. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر» به درستی که نماز انسان را از هر گونه آلودگی و عمل زشت و گناه دور نگه می‌دارد. نماز واقعی نه تنها والاترین عامل کنترک شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقی تلقی می‌شود، بلکه عامل تهاجمی علیه انحرافات و شهوت‌ها نیز محسوب می‌گردد.
7.نظر به پاداش الهی:
یکی دیگر از راههای کنترل غریزه جنسی و تعدیل آن، توجه به پاداش اخروی درباره کسانی است که با عفت پیشگی بر شهوات فائق آمده و دامن خود را از گناه پاک و منزه داشته‌اند. علی(ع) می‌فرماید: «فمن اشتاق الی الجنه سلاعن الشهوات. کسی که به بهشت علاقه داشت، خواهش‌های نفس و شهوات را فراموش کرد و از آنها چشم پوشید.» (نهج البلاغه، حکمت 30).
وقتی انسان مومن مشاهده می‌کند که توجه و عنایت به عفت به اندازه ای از منظر خدای متعال و پیشوایان دین حائز اهمیت است که آن را در زمره بهترین جهادها قرار داده اند. با انگیزه ای بالا درصدد دست یابی به این موقعیت ممتاز خواهد بود. امام باقر(ع) می‌فرماید: «برترین عبادت، عفت میل جنسی و شکمی است» (کافی، ج 2، ص 97).
در حدیثی در کتاب تحف العقول، ص 282 عفت بعد از معرفت الهی، به عنوان مهم ترین ارزش به حساب آمده است. بنابراین کسی که در سر، سودای کسب رضایت الهی را دارد و در آرزوی وصل یار به سر می‌برد، باید به هوا و هوس‌های زودگذر پشت پا زده به وعده‌های الهی چشم دوزد.
8. یاد مرگ:
عامل دیگری که در غلبه بر شهوت و کنترل و تعدیل غریزه جنسی نقش مهمی دارد، یاد مرگ و قیامت است. امام علی(ع) می فرماید: «ای بندگان خدا! برحذر باشید از مرگ و از سختی های آن. وقتی نفستان خواست شما را درباره شهوات به تباهی بکشاند زیاد به یاد مرگ باشید، زیرا برای موعظه، یاد مرگ کافی است.»
رسول خدا(ص) اصحاب خود را درباره مرگ بسیار سفارش می کرد و می فرمود: «زیاد مرگ را یاد کنید، زیرا یاد مرگ، شکننده لذات نفسانی و حایل میان تو و شهوات است. (بحارالانوار، ج2، ص287)
9. تسهیل و تسریع ازدواج:
علاوه بر آن که جوان سعی در کنترل شهوت و غریزه جنسی می‌کند، باید برای ازدواج که یگانه راه درست ارضای غریزه جنسی می‌باشد، نیز اقدام کند به این معنا که پسرها از 18 سالگی به بعد می‌توانند به فکر ازدواج باشند و اگر شرایط را مساعد می‌بینید، از همین سن مقدمات آن را فراهم کنند و دخترها هم چنان چه مورد مناسبی به خواستگاری آن‌ها آمد به دلایل نوعاً غیر موجه و پوچ مثل هنوز زود است، می‌خواهم درس بخوانم، داماد وضع مادی خوبی ندارد و… از ازدواج خودداری نکنند و والدین هم سنگ اندازی‌های غیز منطقی نداشته باشند.
امید است با رعایت این نکات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانید غریزه جنسی و حس شهوت را در خویش کنترل و مهار نمایید و زمانی که فرصت مناسب برای ازدواج فراهم گردید، به ازدواج اقدام کنید.

چند توصیه عملی:
1. از خلوت با نامحرم، سخن گفتن و شوخی کردن با آن‌ها جداً خودداری کنید.
2. از فکر کردن، تصور و تخیل جنس مخالف و مسایل جنسی خودداری کنید.
3. از نگاه کردن به تصاویر و فیلم‌های تحریک کننده و یا خواندن مطالب محرک یا شنیدن مطالب محرک و … جداً خودداری کنید.
4. از شوخی‌های جنسی و محرک پرهیز کنید.
5. در صورت شدت شهوت، خوردن مواد غذایی محرک با طبع گرم و دارای کالری زیاد مانند خشکبار ،خرما، پیاز، فلفل و… را به حداقل برسانید.
6. برای تعدیل نیروی جنسی خود حتماً ورزش و تحرک جسمانی و کار فیزیکی و بدنی را در زندگی روزمره خود لحاظ کنید.
7. دعا و توسل برای نگهداری ایمان و رفع مشکلات می‌تواند مفید باشد.
8.روزه گرفتن موجب کاهش نیروی جنسی می‌شود.
9.قبل از سیر شدن کامل از غذا دست بکشید.
10. سعی کنید در طول روز با وضو باشید و از نورانیت آن استفاده کنید.