استاد حوزه و دانشگاه در گفت و گو با شبستان:

صلوات شعبانیه عصاره تشیع و مدرسه مهدویت است

صلوات شعبانیه با قید «اوجبت حقوقهم و فرضت طاعتهم..» اثبات می کند که اولوالامری که در قرآن ذکر شده است همان اهل بیت پیامبرصل الله علیه وآله هستند که امروز مصداق تام آن بر حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه مطابقت می کند.

حجت الاسلام جواد اکبری مطلق، مدیر گروه معارف دانشگاه پیام نور خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در تشریح برخی فرازهای صلوات شعبانیه تصریح کرد: صلوات مخصوص ماه شعبان را اگر با این نگاه، بررسی کنیم که تمام فرازهای آن همراه با صلوات بر پیامبر صل الله علیه و آله است و همه ی این توصیفات به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) ایشان داده می شود، پس می توان چنین نتیجه گرفت که هر فراز از این صلوات خاص ماه شعبان، به نوعی با اهل بیت علیهم السلام و به شکل خاص با امام زمان عجل الله تعالی فرجه ارتباط پیدا می کند.

وی افزود: علی رغم این که در حال حاضر اهل بیت علیهم السلام حیات ظاهری ندارند. اما رسول خدا صل الله علیه وآله فرمودند: «مرده ی ما نیز مانند زنده ی ماست» هرچند که ما به هر حال این حیات را درک نمی کنیم. اما بخش ها و فرازهایی از صلوات شعبانیه به نحو خاص به امام زمان (عج) مربوط است. به عنوان مثال فرازی که در آن می فرماید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ …خدایا! بر محمّد و مخاندان محمد درود فرست، درخت نبوت، و جایگاه رسالت، و محل آمد و شد فرشتگان …».

مسئول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه پیام نور خراسان در بیان این ارتباط گفت: «مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ » که به عنوان محل رفت و آمد فرشتگان معنا شده است، غیر از امام زمان علیه السلام درباره چه کسی می تواند مصداق داشته باشد؟ وقتی این فراز را در کنار روایاتی قرار دهیم که ازعرضه ی اعمال شیعیان به محضر امام عصرعجل الله تعالی فرجه حکایت می کنند، قطع و یقین به این نتیجه می رسیم که مصداق اتم این مسئله در حال حاضر حضرت صاحب الزمان علیه السلام هستند.

حجت الاسلام اکبری در شرح فراز دیگری از صلوات خاص ماه شعبان بیان کرد: این صلوات بر اساس متن و نص صلوات، برای اهل بیت وحی است. اما بحثی که در این رابطه وجود دارد این است که آیا پس از رسول خدا صل الله علیه وآله «وحی» قطع شد یا نشد؟ شیعه معتقد است که وحی پس از پیامبر اسلام قطع نشده است. بزرگان ما دوگونه وحی را ترسیم می کنند؛ «وحی تشریعی» و «وحی غیر تشریعی».

مدیر گروه معارف دانشگاه پیام نور خراسان ادامه داد: «وحی تشریعی» یعنی نوعی از وحی که بخواهد برای ما شریعتی را تشریع کند و دینی برای انسان ها بیاورد. این نوع وحی با رحلت پیامبرصل الله علیه وآله قطع شد و پس از اسلام، شریعتی برای بشر آورده نمی شود. اما «وحی غیرتشریعی» همچنان ادامه دارد و لذا رسول خدا صل الله علیه وآله از اهل بیت (ع) خود به عنوان «اهل بیت وحی» یاد می کنند. بنابراین، در زمان ما نیز برای امام این عصر (عج)، «وحی» نازل می شود. اما «وحی تشریعی» نیست و شریعتی جدید ارائه نمی شود.

حجت الاسلام اکبری در توضیح فراز دیگری از صلوات شعبانیه تصریح کرد: این فراز به صراحت به امام زمان (عج) اشاره دارد؛« الَّذِینَ أَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ…؛ آن پاکان و نیکان و خوبان، که حقوقشان را بر همه واجب کردى، پیروى و ولایت شان را بر همگان فرض نمودى…» این مسئله یکی از مسایل مهم و اساسی است که بحث حقوق واجب امام (ع) را بیان کرده و تاکید می کند که متابعت و پیروی از امامان و اهل بیت (ع)‌واجب است. همچنین، به موضوع ولایت آنها بر مومنین تاکید دارد. بنابراین، طبق این فراز برخی حقوق از جانب ائمه معصومین علیهم السلام و اهل بیت رسول خدا صل الله علیه وآله بر ما واجب است که باید تحت هر شرایطی رعایت شود.

وی یادآورشد: برخی از واژه ها و فرازهای این صلوات نیز در رابطه با حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه مصداق پیدا می کند اما شاید چندان صریح نباشد مانند واژه « مَعْدِنِ الْعِلْمِ» یا این فراز از صلوات: « یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَهَا وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ… هر کس به آنها توسّل جوید ایمنى یابد و هر کس ایشان را رها کند غرق شود، پیش افتاده از آنها از دین خارج است، آن کس که از ایشان عقب ماند نابود می شود و هر کس همراه آنان باشد ملحق به حق است…»

حجت الاسلام اکبری با تاکید بر وجوب متابعت از اهل بیت (ع)‌ ابراز کرد: در این صلوات مبارکه ماه شعبان نیز متابعت از اهل بیت (ع) به عنوان یک فریضه و واجب یاد شده است. و علاوه بر مسئله متابعت به بحث ولایت نیز می پردازد. اما وقتی این سه محور را مطرح می کنیم یعنی موضوع «حقوق امام»، «اطاعت از امام» و «ولایت امام» یک سوال مطرح می شود که امروز و در زمان کنونی اگر بخواهیم در رابطه با پذیرش ولایت امام سخن بگوییم، چگونه باید این ولایت را مطرح کرد؟ به عبارت دیگر پذیرش یا عدم پذیرش ولایت چگونه مصداق پیدا می کند؟

این محقق مهدوی در بخش دیگر سخنان خود تاکید کرد: وقتی در این صلوات شریف از «ولایت» صحبت می شود حاکی از آن است که مسئله «ولایت» قطع نشده است و پس از پیامبرصل الله علیه وآله کسانی بوده و (هستند) که واجب الاطاعه اند و اطاعت از آنها واجب است. بنابراین امروز نیز با وجود این که امام و رهبر جامعه در غیبت است، اما باز ولایت ایشان قطع نشده و واجب الاطاعه هستند. هر چند که در دسترس ما نباشند. بنابراین، ما امروز وظیفه داریم که ضمن اطاعت از امام معصوم (عج) زمان خود، حقوق ایشان را نیز رعایت کنیم.

وی در ادامه با طرح این سوال که چگونه می شود امامی در دسترس نباشد و در میان مردم حضور نداشته باشد، اما «ولایت» او بر مردم و وجوب «رعایت حقوق» ایشان از طرف مرم مصداق پیدا کند؟ گفت: این موضوع از دو حال خارج نیست. به عبارت دیگر حضرت حجت علیه السلام یا برای دوران عدم حضور خود در جامعه برنامه ای داشته اند و دارند برای این که ولایت ایشان مصداق پیدا کند، و یا این که هیچ برنامه ای در کار نیست.

مدیر گروه معارف دانشگاه پیام نور خراسان خاطرنشان کرد: وجه دوم که کاملا مردود است اما اگر وجه اول را بپذیریم بنابراین ما باید مصداق این ولایت در زمان غیبت را بیابیم. این یک بحث جدی است. و لذا این فراز از صلوات شعبانیه را می توان تفسیری از آیه مبارکه «اطیعواالله واطیعوا الرسول و اولوالامر منکم؛ اطاعت کنید از خدا و پیامبر (ص) و اولوالامر دانست.

وی در پایان یادآور شد: صلوات شعبانیه با قید «اوجبت حقوقهم و فرضت طاعتهم..» اثبات می کند که اولوالامری که در قرآن ذکر شده است همان اهل بیت پیامبرصل الله علیه وآله هستند که امروز مصداق تام آن بر حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه مطابقت می کند