ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
دوست گرامی. توسل در لغت از ماده “وسل” به معنای وسیله قرار دادن آنچه که باعث تقرب و نزدیکی به دیگری شود، آمده است و معنای اصطلاحی آن که نزدیک به معنای لغوی است، یعنی انسان، اولیای الهی و اشخاص آبرومند درگاه خداوند را وسیله خود برای رسیدن به قرب الهی یا تأمین نیازها و خواسته ها قرار دهد.
از جمله ضرورت‌های سلوک این است که انسان براى رسیدن به قرب خداوند، به اسباب و واسطه هاى فیض او متوسل شود، این اسباب و واسطه‌ها، انسآن‌های کاملی هستند که خود به قرب الهی بار یافته و به این مقام رسیده اند که بتوانند اینک واسطه فیض حق به سایر بندگان و طالبان کمال باشند.
هدف زندگی و دین‌داری و سلوک، نزدیک شدن به خداوند است و برای این منظور ارتباط با انسان کامل معصوم و توسل به اهل بیت پیامبر (ع) و دوستی و محبت ایشان و همچنین قبول ولایت و پیروی از آنان و به خصوص، الگوگیری از ایشان، در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی و عبادی، شرط اساسی خودسازی و سلوک قرآنی است؛ به گونه‌ای که بدون آن وصول به مقامات انسانی و عرفانی میسر نیست.
در طول تاریخ کسانی که به قله‌های عرفان رسیده اند، همگی به مقام عصمت متوسل و از مقام ولایت ایشان برای کسب علم و عمل و مقامات معنوی مدد گرفته اند.
از دیدگاه فلسفی، عالم هستى بر اساس نظام اسباب و مسببات استوار شده و تمسّک به سبب ها و وسایل براى رسیدن به کمال، لازمه این نظام است، بنابراین آدمى براى تحصیل کمالات مادى و معنوى، به نیروهایی خارج از محدوده وجودى خویش، نیازمند است.
برهمین اساس قرآن کریم، انسان را در جهت کسب کمالات معنوى و قرب به درگاه الهى، امر به توسّل به اسباب تقرب کرده است: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ؛ اى مؤمنان پرواى الهى داشته باشید و به سوى او وسیله بجویید.
بنابراین همچنان که اصل دعا، وسیله کسب فیض از باری تعالی است و ما مى توانیم حاجات خود را به صورت مستقیم از خداوند بخواهیم؛ توسّل به اولیاى الهى در هنگام دعا نیز تمسک به اسباب فیض و وسایل قرب به خداوند است. شاعر پارسی گوی در این زمینه سروده:
هر که با مردان حق پیوست، عنوانی گرفت قطره چون واصل به دریا می‌شود، دریا شود.
بنابراین سالک باید از توسّل به ساحت مقربان درگاه الهی و ارتباط روحی با آنان غفلت نورزد. اماکن مرتبط با آن‌ها، به ویژه مرقد آن‌ها را زیارت کند و دائماً از آنان همت بطلبد. حافظ شیرین سخن گفته:
بر سر تربت ما چون گذری همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود
به خصوص توسّل به عنایت حجّت زنده هر عصر، در این زمینه بسیار کارگشا است، در زمان ما مهدی موعود حجت بن الحسن العسکری (عج) یاری رسان مومنین و اهل سلوک است و اعتنای تام و مدام به حضرت حجت که استاد خاصّ و قطب عالم امکان است، ضرورتی قطعی دارد.
تجلی ذاتی برای سالکان بیشتر در دو حال رخ می‌دهد که یک حالش، زمان توسّل به دامن این بزرگواران است و توسّل پیوسته به عنایت باب الله الواسع و ثار الله حضرت سید الشهداء (ع)، کیمیا است و مس وجود سالک را طلای ناب می‌کند.
در شرح حال سید‌‌هاشم حداد آمده که ایشان با یک زیارت خالصانه امام حسین (ع) به آن کمالات دست یافت و مرحوم قاضی، پس از زیارت حضرتش به مقامات عرفانی رسید. ایشان به یکی از شاگردان خود فرمود: برای رسیدن به مقامی که مطلوب من بود، وجب به وجب صحن مطهر امام حسین (ع)، شب تا صبح بیتوته کرده‌ام.
بی‌جهت نیست که امام صادق (ع) فرمودند: زیارت حضرت سید الشهدا (ع) بسیار توصیه شده است و ثواب آن برابر با زیارت خدا در عرش به حساب آمده است . در روایت آمده است پس از اینکه حضرت آدم (ع) از بهشت رانده شد، جبرائیل (ع) نحوه توسل به اهل بیت و امام حسین(ع) را به او آموخت و او چون نام آن حضرت را شنید، دلشکسته شد و جبرئیل با خواندن روضه مصائب آن حضرت را بازگو کرد و به همین وسیله، توبه حضرت آدم (ع) پذیرفته شد. این روایت در ذیل آیه؛ فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ؛ آمده است.
همچنین در روایت نبوى – مستند نزد شیعه و اهل سنت – آمده است: کل دعاء محجوب حتّى یُصلّى على محمد و آل محمد؛ هر دعایى محجوب است تا اینکه بر محمد و آل محمد درود فرستاده شود. بنابراین صلوات و درود بر پیامبر (ص) و اهل بیت و توجه به آنان، یکى از مهم ترین وسایل تقرب به خدا و بهره گیرى از فیوضات الهى است. مولوی می گوید:
هر که خواهد همنشینی با خدا او نشیند در کنار اولیاء.
در اواخر زیارت جامعه کبیره می خوانیم: یا وَلِىَّ اللَّهِ اِنَّ بَیْنى وَبیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذُنُوباً لا یَاْتى عَلَیْها اِلاّ رِضاکُمْ؛ ای ولی خدا بین من و خدا گناهانی است که بخشیده نمی شود مگر اینکه شما راضی باشید. پس، آنان حتی در قبولی توبه دخیل هستند. انسان کامل معصوم واسطه فیض خداوند به مردم در “قوس نزول” و وسیله ارتقای مقام و رشد انسان و قرب به خداوند در “قوس صعود” است.
ای عزیز، شرط بهره مندی عملی از توسل آن است که پیوسته به کسی که به او یقین داری از امامان معصوم (ع) یا امام زادگان معتبر دست توسل زنی و همواره به یاد او باشی و به زیارت او بروی و از ثواب عبادات خود به روح او نثار کنی و در نذر کردن و هدیه دادن و خرج کردن در مسیر اعتلای یاد و نام او دریغ نکنی و آنقدر بکوشی تا جانب آن بزرگوار و رضایت او را به خود جلب نمایی و بتوانی از برکات هدایت و ولایت تکوینی و اشراف روحانی او بهره ببری و به فیض دستگیری آن حضرت نایل شوی.
تمامی اولیای خدا از این روش بهره جسته اند که در زندگی نامه‌های آنان و کتاب‌های تراجم ثبت است. یکی از این موارد که مشهور عام و خاص است، شرفیابی امام خمینی (رض) در هنگامه ای خاص از شب ها به حرم امیر المومنین (ع) و زیارت آن حضرت با «زیارت جامعه کبیره» در تمام ایامی بوده است که در نجف اشرف حضور داشتند.
از جمله ضرورت‌های سلوک این است که انسان براى رسیدن به قرب خداوند، به اسباب و واسطه هاى فیض او متوسل شود، این اسباب و واسطه‌ها، انسآن‌های کاملی هستند که خود به قرب الهی بار یافته و به این مقام رسیده اند که بتوانند اینک واسطه فیض حق به سایر بندگان و طالبان کمال باشند.
هدف زندگی و دین‌داری و سلوک، نزدیک شدن به خداوند است و برای این منظور ارتباط با انسان کامل معصوم و توسل به اهل بیت پیامبر (ع) و دوستی و محبت ایشان و همچنین قبول ولایت و پیروی از آنان و به خصوص، الگوگیری از ایشان، در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی و عبادی، شرط اساسی خودسازی و سلوک قرآنی است؛ به گونه‌ای که بدون آن وصول به مقامات انسانی و عرفانی میسر نیست.
در طول تاریخ کسانی که به قله‌های عرفان رسیده اند، همگی به مقام عصمت متوسل و از مقام ولایت ایشان برای کسب علم و عمل و مقامات معنوی مدد گرفته اند.
از دیدگاه فلسفی، عالم هستى بر اساس نظام اسباب و مسببات استوار شده و تمسّک به سبب ها و وسایل براى رسیدن به کمال، لازمه این نظام است، بنابراین آدمى براى تحصیل کمالات مادى و معنوى، به نیروهایی خارج از محدوده وجودى خویش، نیازمند است.
برهمین اساس قرآن کریم، انسان را در جهت کسب کمالات معنوى و قرب به درگاه الهى، امر به توسّل به اسباب تقرب کرده است: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ؛ اى مؤمنان پرواى الهى داشته باشید و به سوى او وسیله بجویید.
بنابراین همچنان که اصل دعا، وسیله کسب فیض از باری تعالی است و ما مى توانیم حاجات خود را به صورت مستقیم از خداوند بخواهیم؛ توسّل به اولیاى الهى در هنگام دعا نیز تمسک به اسباب فیض و وسایل قرب به خداوند است. شاعر پارسی گوی در این زمینه سروده:
هر که با مردان حق پیوست، عنوانی گرفت قطره چون واصل به دریا می‌شود، دریا شود.
بنابراین سالک باید از توسّل به ساحت مقربان درگاه الهی و ارتباط روحی با آنان غفلت نورزد. اماکن مرتبط با آن‌ها، به ویژه مرقد آن‌ها را زیارت کند و دائماً از آنان همت بطلبد. حافظ شیرین سخن گفته:
بر سر تربت ما چون گذری همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود
به خصوص توسّل به عنایت حجّت زنده هر عصر، در این زمینه بسیار کارگشا است، در زمان ما مهدی موعود حجت بن الحسن العسکری (عج) یاری رسان مومنین و اهل سلوک است و اعتنای تام و مدام به حضرت حجت که استاد خاصّ و قطب عالم امکان است، ضرورتی قطعی دارد.
تجلی ذاتی برای سالکان بیشتر در دو حال رخ می‌دهد که یک حالش، زمان توسّل به دامن این بزرگواران است و توسّل پیوسته به عنایت باب الله الواسع و ثار الله حضرت سید الشهداء (ع)، کیمیا است و مس وجود سالک را طلای ناب می‌کند.
در شرح حال سید‌‌هاشم حداد آمده که ایشان با یک زیارت خالصانه امام حسین (ع) به آن کمالات دست یافت و مرحوم قاضی، پس از زیارت حضرتش به مقامات عرفانی رسید. ایشان به یکی از شاگردان خود فرمود: برای رسیدن به مقامی که مطلوب من بود، وجب به وجب صحن مطهر امام حسین (ع)، شب تا صبح بیتوته کرده‌ام.
بی‌جهت نیست که امام صادق (ع) فرمودند: زیارت حضرت سید الشهدا (ع) بسیار توصیه شده است و ثواب آن برابر با زیارت خدا در عرش به حساب آمده است . در روایت آمده است پس از اینکه حضرت آدم (ع) از بهشت رانده شد، جبرائیل (ع) نحوه توسل به اهل بیت و امام حسین(ع) را به او آموخت و او چون نام آن حضرت را شنید، دلشکسته شد و جبرئیل با خواندن روضه مصائب آن حضرت را بازگو کرد و به همین وسیله، توبه حضرت آدم (ع) پذیرفته شد. این روایت در ذیل آیه؛ فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ؛ آمده است.
همچنین در روایت نبوى – مستند نزد شیعه و اهل سنت – آمده است: کل دعاء محجوب حتّى یُصلّى على محمد و آل محمد؛ هر دعایى محجوب است تا اینکه بر محمد و آل محمد درود فرستاده شود. بنابراین صلوات و درود بر پیامبر (ص) و اهل بیت و توجه به آنان، یکى از مهم ترین وسایل تقرب به خدا و بهره گیرى از فیوضات الهى است. مولوی می گوید:
هر که خواهد همنشینی با خدا او نشیند در کنار اولیاء.
در اواخر زیارت جامعه کبیره می خوانیم: یا وَلِىَّ اللَّهِ اِنَّ بَیْنى وَبیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذُنُوباً لا یَاْتى عَلَیْها اِلاّ رِضاکُمْ؛ ای ولی خدا بین من و خدا گناهانی است که بخشیده نمی شود مگر اینکه شما راضی باشید. پس، آنان حتی در قبولی توبه دخیل هستند. انسان کامل معصوم واسطه فیض خداوند به مردم در “قوس نزول” و وسیله ارتقای مقام و رشد انسان و قرب به خداوند در “قوس صعود” است.
ای عزیز، شرط بهره مندی عملی از توسل آن است که پیوسته به کسی که به او یقین داری از امامان معصوم (ع) یا امام زادگان معتبر دست توسل زنی و همواره به یاد او باشی و به زیارت او بروی و از ثواب عبادات خود به روح او نثار کنی و در نذر کردن و هدیه دادن و خرج کردن در مسیر اعتلای یاد و نام او دریغ نکنی و آنقدر بکوشی تا جانب آن بزرگوار و رضایت او را به خود جلب نمایی و بتوانی از برکات هدایت و ولایت تکوینی و اشراف روحانی او بهره ببری و به فیض دستگیری آن حضرت نایل شوی.
تمامی اولیای خدا از این روش بهره جسته اند که در زندگی نامه‌های آنان و کتاب‌های تراجم ثبت است. یکی از این موارد که مشهور عام و خاص است، شرفیابی امام خمینی (رض) در هنگامه ای خاص از شب ها به حرم امیر المومنین (ع) و زیارت آن حضرت با «زیارت جامعه کبیره» در تمام ایامی بوده است که در نجف اشرف حضور داشتند.
