انواع ظلم در قرآنقرآن کریم در حدود ۲۹۰ آیه در مورد پیکار با ستم و ستمکاری و دفاع از ستمدیدگان با صراحت قاطعانه بیان فرموده است، اما وجوهی را که قرآن در باب ظلم بیان کرده می‌توان در چند وجه خلاصه کرد: [۷]← ‌ظلم به معنای شرک«(آری) آنها که ایمان آوردند و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنی تنها از آن آنهاست و آنها هدایت‌یافتگانند.» [۸]← گناهی که آلوده به شرک نباشد«هر کس از حدود الهی تجاوز کند به خویشتن ستم کرده؛ تو نمی‌دانی…» [۹]← به معنی کشتار ناحق
چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:
«و کسی را که خداوند خونش را حرام شمرده، نکشید،‌ جز حقّ. و آن‌کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه ( و حق قصاص) قرار دادیم؛ اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است.» [۱۰]← زیان زدن و بی انصافی
و ابر را سایبان شما کردیم و من و سلوی بر شما فرو فرستادیم، از پاکیزه های آنچه روزیتان کرده‌ایم بخورید، و بر ما ستم نکردند، بلکه بر خویش ستم می‌کردند. [۱۱]و ما بر آن ها ستم نکردیم بلکه خودشان ستمکار بودند. [۱۲]← انکار آیات قرآن و دزدی
هر‌که اعمال وزن شده اش سبک آید، آنان کسانی هستند که به خودشان زیان زده اند، چرا که به آیات ما ستم می‌کردند. [۱۳]گفتند: سزایش آن‌است که هر که جام در بار وی یافت شد او خودش سزای آن است. ما ستمکاران را این‌گونه کیفر می دهیم. [۱۴]مصادیق ظلم در آیات
خداوند متعال در آیات قرآن کریم، هشتاد و یک گروه را ظالم و ستمگر نامیده است. این افراد و گروه‌ها عبارتند از:
۱- کسانی که زنانشان را نگه می‌دارند تا آنها را اذیت کنند. [۱۵]۲- گروهی از قوم گوساله پرست حضرت موسی (علیه‌السّلام) (یهود) [۱۶]۳- گروهی از قوم موسی، که سخن خدا را تغییر دادند [۱۷]۴- مشرکان [۱۸]۵- کفران نعمت‌کنندگان [۱۹]۶- متجاوزین از حدود الهی [۲۰]۷- کفار [۲۱]۸- قوم ثمود [۲۲]۹- یاری‌کنندگان ظالمان [۲۳]۱۰- خورندگان مال یتیم با زور و کلک [۲۴]۱۱-کسانی که به خدا دروغ می‌بندند [۲۵]۱۲-تکذیب‌کنندگان پیامبران الهی [۲۶]۱۳- کسانی که از غیرخدا و پیامبر و احکام اسلامی داوری می‌طلبند [۲۷]۱۴-تهمت‌زنندگان به پیامبران الهی [۲۸]۱۵- قوم نوح [۲۹]۱۶- انکارکنندگان آیات الهی [۳۰]۱۷- مسخره‌کنندگان و لقب زشت‌دهندگان به مومنان [۳۱]۱۸- دوستان ستمگران [۳۲]۱۹- کسانی‌که مرتد می‌شوند [۳۳]۲۰- بدکاران [۳۴]۲۱- قاتلان [۳۵]۲۲- کسانی‌که زیرسلطه یهودیان و مسیحیان می‌روند [۳۶]۲۳- کسانی‌که عیسی را پسرخدا می‌دانند [۳۷]۲۴- تجاوزکنندگان از حق و دستورات الهی [۳۸]۲۵- شهادت دهندگان و قسم خوردگان دروغ [۳۹]۲۶- تکذیب‌کنندگان پیامبراسلام و آیات الهی [۴۰]۲۷- طردکنندگان مومنان [۴۱]۲۸- منافقین [۴۲]۲۹- درخواست‌کنندگان عذاب الهی [۴۳]۳۰- ایرادگیرندگان به آیات الهی [۴۴]۳۱- ترک‌کنندگان امر به معروف و نهی از منکر، [۴۵] (طبق روایات)
۳۲- گمراه‌کنندگان مردم [۴۶]۳۳- فسادکنندگان در زمین [۴۷]۳۴- نزدیک‌شدگان به درخت ممنوعه در بهشت [۴۸]۳۵- گناهکاران [۴۹]۳۶- دوزخیان [۵۰]۳۷- گوساله‌پرستان بنی‌اسرائیل [۵۱]۳۸- فرعونیان و کفار قریش [۵۲]۳۹- کسانی‌که افراد نابرابر را با هم برابر می‌کنند [۵۳]۴۰- منافقان و پیروانشان [۵۴]۴۱- کسانی‌که مبنای کارهایشان باطل است [۵۵]۴۲- کسانی‌که بر اساس علم و آگاهی به تکذیب یا تایید نمی‌پردازند [۵۶]۴۳- کسانی‌که به خدا دروغ می‌بندند [۵۷]۴۴- کسانی‌که حرف باطل می‌زنند [۵۸]۴۵- پرداخت‌کنندگان خمس و زکات [۵۹]۴۶- همجنس بازان [۶۰]۴۷- دزدان [۶۱]۴۸- مخالفان پیامبران [۶۲]۴۹- پیروان شیطان [۶۳]۵۰- پیروان مکتب غیرالهی [۶۴]۵۱- قوم شعیب [۶۵]۵۲- لجاجت‌کنندگان در برابر حق [۶۶]۵۳- کارگزاران طاغوت [۶۷]۵۴- شیطان‌پرستان [۶۸]۵۵- انسانهای بی‌تقوا [۶۹]۵۶- کسانی‌که قانون الهی را زیرپا می‌گذارند و می‌شکنند [۷۰]۵۷- کسانی‌که با بشارتها و انذار پیامبران بیدار نمی‌شوند [۷۱]۵۸- ترک اولی‌کنندگان [۷۲]۵۹- سنگدلان [۷۳]۶۰- پرستش‌کنندگان غیرخدا [۷۴]۶۱- فرعونیان [۷۵]۶۲- کسانی‌که از هوا‌و‌هوس خود پیروی می‌کنند [۷۶]۶۳- کسانی‌که به دعوت انبیا توجه نمی‌کنند [۷۷]۶۴- کسانی‌که دل مردم بی‌گناه را می‌سوزانند [۷۸]۶۵- غافلان [۷۹]۶۶- گناه‌کاران [۸۰]۶۷- منحرفین از راه حق [۸۱]۶۸- زشت‌کاران [۸۲]۶۹- تعدی‌کنندگان به حق دیگران [۸۳]۷۰- کسانی‌که خود و خانواده‌هایشان را جهنمی کرده‌اند [۸۴]۷۱- پیروی‌کنندگان از هوسهای جاهلان [۸۵]۷۲- تکبرکنندگان [۸۶]۷۳- شیطان [۸۷]۷۴- عالمان بی‌عمل [۸۸]۷۵- تحریف‌کنندگان کتاب الهی و کتمان صفات پیامبر اسلام [۸۹]۷۶- بخیلان [۹۰]۷۷- طغیان کنندگان در برابر دستورات الهی [۹۱]۷۸- استفاده کنندگان نادرست از نعمت‌های الهی [۹۲]۷۹- خیانت‌کنندگان در امانات [۹۳]۸۰- قاتلان انبیاء [۹۴]۸۱- دوستان و همنشینان با بدها [۹۵]اکنون بد نیست که بدانیم از نظر قرآن مجید، که همان نظر خداوند سبحان است، ظالم‌ترین افراد و گروه‌ها چه کسانی هستند؟
این شناخت، به ما کمک می‌کند که وضع‌ اندیشه، گفتار و کردارمان را با آیات وحی تطبیق دهیم و چنانچه متصف به یکی از این صفاتی که خداوند متعال درباره ظالمان ذکر فرموده هستیم، توبه کنیم، گناهانمان را با انجام کارهای صالح جبران کنیم و از این رذیله مهلک و خانمان برانداز، جدا دوری گزینیم.
پانویس:
۷. دامغانی، حسین بن محمد، قاموس قرآن، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۱، چ اول، ج۲، ص۷۸.
۸. انعام/سوره۶، آیه۸۲.
۹. طلاق/سوره۶۵، آیه۱.
۱۰. اسراء/سوره۱۷، آیه‌۳۳.
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۵۷.
۱۲. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۶.
۱۳. اعراف/سوره۷، آیه۹.
۱۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۷۵.
۱۵. بقره/سوره۲، آیه۲۳۱.
۱۶. بقره/سوره۲، آیه۵۴.
۱۷. بقره/سوره۲، آیه۵۹.
۱۸. بقره/سوره۲، آیه۱۶۵.
۱۹. بقره/سوره۲، آیه۵۷.
۲۰. بقره/سوره۲، آیه۲۲۹.
۲۱. بقره/سوره۲، آیه۲۵۴.
۲۲. اسراء/سوره۱۷، آیه۵۹.
۲۳. انعام/سوره۶، آیه۱۲۹.
۲۴. نساء/سوره۴، آیه۱۰.
۲۵. آل عمران/سوره۳، آیه۹۴.
۲۶. نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۳.
۲۷. نور/سوره۲۴، آیه۵۰.
۲۸. فرقان/سوره۲۵، آیه۸.
۲۹. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۴.
۳۰. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۹.
۳۱. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۱.
۳۲. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۱۱.
۳۳. آل عمران/سوره۳، آیه۸۶.
۳۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۲.
۳۵. مائده/سوره۵، آیه۲۹.
۳۶. مائده/سوره۵، آیه۵۱.
۳۷. مائده/سوره۵، آیه۷۲.
۳۸. مائده/سوره۵، آیه۱۰۷.
۳۹. مائده/سوره۵، آیه۱۰۷.
۴۰. انعام/سوره۶، آیه۳۳.
۴۱. انعام/سوره۶، آیه۵۲.
۴۲. حشر/سوره۵۹، آیه۱۷.
۴۳. انعام/سوره۶، آیه۵۸.
۴۴. انعام/سوره۶، آیه۶۸.
۴۵. انعام/سوره۶، آیه۱۲۹.
۴۶. انعام/سوره۶، آیه۱۴۴.
۴۷. اعراف/سوره۷، آیه۵.
۴۸. اعراف/سوره۷، آیه۱۹.
۴۹. اعراف/سوره۷، آیه۴۱.
۵۰. اعراف/سوره۷، آیه۴۴.
۵۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.
۵۲. انفال/سوره۸، آیه۵۴.
۵۳. توبه/سوره۹، آیه۱۹.
۵۴. توبه/سوره۹، آیه۴۷.
۵۵. توبه/سوره۹، آیه۱۰۹.
۵۶. یونس/سوره۱۰، آیه۳۹.
۵۷. هود/سوره۱۱، آیه۱۸.
۵۸. هود/سوره۱۱، آیه۳۱.
۵۹. انعام/سوره۶، آیه۱۲۹.
۶۰. هود/سوره۱۱، آیه۸۳.
۶۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۷۵.
۶۲. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۳.
۶۳. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۲.
۶۴. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۷.
۶۵. حجر/سوره۱۵، آیه۷۸.
۶۶. اسراء/سوره۱۷، آیه۸۲.
۶۷. کهف/سوره۱۸، آیه۲۹.
۶۸. کهف/سوره۱۸، آیه۵۰.
۶۹. مریم/سوره۱۹، آیه۷۲.
۷۰. انبیا/سوره۲۱، آیه۱۱.
۷۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۶.
۷۲. انبیاء/سوره۲۱، آیه۸۸.
۷۳. حج/سوره۲۲، آیه۵۳.
۷۴. حج/سوره۲۲، آیه۷۱.
۷۵. شعرا/سوره۲۶، آیه۱۱.
۷۶. قصص/سوره۲۸، آیه۵۰.
۷۷. فاطر/سوره۳۵، آیه۳۷.
۷۸. صافات/سوره۳۷، آیه۶۳.
۷۹. زمر/سوره۳۹، آیه۲۴.
۸۰. غافر/سوره۴۰، آیه۱۸.
۸۱. شوری/سوره۴۲، آیه۲۱.
۸۲. شوری/سوره۴۲، آیه۲۲.
۸۳. شوری/سوره۴۲، آیه۴۱.
۸۴. شوری/سوره۴۲، آیه۴۵.
۸۵. جاثیه/سوره۴۵، آیه۱۹.
۸۶. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۰.
۸۷. حشر/سوره۵۹، آیه۱۷.
۸۸. جمعه/سوره۶۲، آیه۵.
۸۹. جمعه/سوره۶۲، آیه۷.
۹۰. حدید/سوره۵۷، آیه۲۴.
۹۱. انسان/سوره۷۶، آیه۳۱.
۹۲. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۳۴.
۹۳. احزاب/سوره۳۳، آیه۷۲.
۹۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۸۲.
۹۵. ق/سوره۵۰، آیه۲۹.
منبع : سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «ظلم و ستم- آثار اعمال در قرآن».