طلسمات

خانه » همه » مذهبی » عدالت خدا و حسابرسی

عدالت خدا و حسابرسی


عدالت خدا و حسابرسی

۱۳۹۶/۱۰/۰۶


۶۷۹ بازدید

مایلم به صورت سلیس و روان و مستند و قابل بازگویی به زبان دانشجویی به این سؤالم باسخ داده شود که آیا خلود در جهنم در برابر عمر محدود با عدالت خدا سازگار است؟

نخست باید دانست عذاب ابدی شامل کسانی می شود که در مقابل حق گردن کشی کرده و راه حق را بر روی خود و دیگران بسته اند. اینها با اینکه می دانستند خدایی هست و حجّت بر آنها تمام شده بود ایمان نیاوردند؛ و در مقابل خدا صف آرایی کرده و راه حق را بر روی مردم بستند؛ نظیر ابلیس که از روی علم و از سر عناد با خدا، راه حق را بر مردم می بندد یا مثل ابن ملجم که از توبه او گزارش در دسترس نیست و با کشتن امیرالمؤمنین(ع) تمام بشریت را از هدایت آن حضرت محروم کرد؛ یا دیگر ستمگران لجاجت پیشه و کافران حق ستیز که اگر زندگی آنان ادامه می یافت، هم چنان به روش خود ادامه می دادند؛ چون جوهره انسانی وجودشان را نابود کرده اند و راه بازگشت را به روی خودشان بسته اند درباره چنین کسانی خداوند متعال می فرماید:

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ یُؤْمِنُونَ. خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِیمٌ»[ بقره (2)، آیات 6 و 7.]؛

در حقیقت کسانى که کفر ورزیدند چه بیمشان دهى چه بیمشان ندهى بر ایشان یکسان است [آنها] نخواهند گروید. خداوند بر دلهاى آنان و بر شنوایى ایشان مهر نهاده و بر دیدگانشان پرده اى است و آنان را عذابى دردناک است».

امام صادق(ع) نیز می فرماید:

«إِنَّمَا خُلِّدَ أَهْلُ النَّارِ فِی النَّارِ لِأَنَّ نِیاتِهِمْ کانَتْ فِی الدُّنْیا أَنْ لَوْ خُلِّدُوا فِیهَا أَنْ یعْصُوا اللَّهَ أَبَداً وَ إِنَّمَا خُلِّدَ أَهْلُ الْجَنَّةِ فِی الْجَنَّةِ لِأَنَّ نِیاتِهِمْ کانَتْ فِی الدُّنْیا أَنْ لَوْ بَقُوا فِیهَا أَنْ یطِیعُوا اللَّهَ أَبَداً فَبِالنِّیاتِ خُلِّدَ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ ثُمَّ تَلَا قَوْلَهُ تَعَالَی- قُلْ کلٌّ یعْمَلُ عَلی شاکلَتِهِ قَالَ عَلَی نِیتِه»[ الکافی ج 2 85 باب النیة، ص 84.]؛ «اهل دوزخ از این رو در دوزخ جاودان باشند که نیت داشتند اگر در دنیا جاودان باشند همیشه نافرمانی خدا کنند و اهل بهشت از این رو در بهشت جاودان باشند که نیت داشتند اگر در دنیا باقی بمانند همیشه اطاعت خدا کنند، پس این دسته و آن دسته به سبب نیت خویش جاودانی شدند، سپس قول خدای تعالی را تلاوت نمود: «بگو هر کس طبق شاکله ی خویش عمل می کند» فرمود: یعنی طبق نیت خویش».

خداوند متعال در باره اهل جهنم فرمود:

«حَتَّی إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ، لَعَلِّی أَعْمَلُ صالِحاً فیما تَرَکتُ کلاَّ إِنَّها کلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلی یوْمِ یبْعَثُونَ»[ مؤمنون (23)، آیات 99 و 100.]؛

«(آنها هم چنان به راه غلط خود ادامه می دهند) تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می گوید: «پروردگار من! مرا بازگردانید! شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم!» (ولی به او می گویند:) چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می گوید(و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند! »

قابل توجه اینکه، پاداش و کیفر آخرت را نباید مثل مجازات یا پاداش کار دنیا تصوّر کرد. در دنیا وقتی کسی کاری می کند و در مقابل کارش پاداش یا مجازات می شود پاداش یا کیفر غیر از خود کار است، امّا پاداش یا کیفر، در آخرت عین خود عمل است؛ یعنی شخص در آخرت حقیقت خود عمل را در وجود خویش می یابد. به عبارتی در آخرت عمل و عامل با هم متحدند.

خداوند متعال می فرماید:

«و اینکه برای انسان نیست جز سعی و کوشش او؛ و اینکه تلاش او به زودی دیده می شود»[ نجم (53)، آیات 39 و40.].

و فرمود:

«در آن روز مردم به صورت گروه های پراکنده (از قبرها) خارج می شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود! پس هر کس به اندازه ذرّه ای کار خیر انجام دهد آن را می بیند! و هرکس به اندازه ذرّه ای کار بد کرده آن را می بیند!»[ زلزال (99)، آیات 6و 7 و8.] و فرمود: «کسانی که کتمان می کنند آنچه را خدا از کتاب نازل کرده، و آن را به بهای کمی می فروشند، آنها جز آتش چیزی نمی خورند؛ (و هدایا و اموالی که از این رهگذر به دست می آورند، در حقیقت آتش سوزانی است.) و خداوند، روز قیامت، با آنها سخن نمی گوید؛ و آنان را پاکیزه نمی کند؛ و برای آنها عذاب دردناکی است. اینان، همان هایی هستند که گمراهی را با هدایت، و عذاب را با آمرزش، مبادله کرده اند؛ راستی چقدر در برابر عذاب خداوند، شکیبا هستند!! این ها، به خاطر آن است که خداوند، کتاب (آسمانی) را به حق، (و توأم با نشانه ها و دلایل روشن،) نازل کرده؛ و آنها که در آن اختلاف می کنند، (و با کتمان و تحریف، اختلاف به وجود می آورند،) در شکاف و(پراکندگی) عمیقی قرار دارند.»[ بقره (2)، آیات 174 و 175 و 176.]

و فرمود:

«کسانی که اموال یتیمان را به ظلم و ستم می خورند، (در حقیقت،) تنها آتش می خورند؛ و به زودی در شعله های آتش (دوزخ) می سوزند»[ نساء (4)، آیه 10.].

و فرمود:

«اما کسی که در این جهان (از دیدن چهره حق) نابینا بوده است، در آخرت نیز نابینا و گمراه تر است!»[ اسراء (17)، آیه 72.]

در این آیات سخن از مشاهده خود اعمال و اتحاد با عمل است. بنابر این عذاب آخرت نتیجه قهری و حقیقت خود عمل است؛ و عمل از عامل آن جدا شدنی نیست؛ چون عامل، علّت عمل است؛ و جدایی معلول از علت محال است. اگر ذات یک انسان عین آتش شد او در آتش ابدی خواهد شد چون ذات شخص را نمی توان از او جدا کرد. افرادی نظیر جنایت کاران جنگی و کودک کش عین آتش اند لذا دائماً مشغول سوزاندن و ویران کردنند. این ها در آخرت نیز هیزم آتش جهنم می شوند.

جواب تمثیلی

عجیب نیست که در آخرت عمل موقت و اندکی موجب خلود در آتش شود. کما اینکه در دنیا نیز چنین است؛ و کسی در دنیا آن را بی عدالتی نمی داند. در دنیا اگر کسی سوزنی را در چشم خود فرو کند برای همیشه کور می شود. اگر بنا بود که چنین کسی در دنیا تا ابد زندگی کند تا ابد کور می ماند؛ و کسی حق نداشت خدا را بابت این کار مذمت کند. کوری همیشگی نتیجه قهری سوزن در چشم فرو کردن است؛ بنابراین اگر کسی این کار را کرد و کور شد تنها خودش مقصر است و بس. نه خدا مقصر است نه سوزن و نه کارخانه سوزن سازی. خدا به مردم خبر داده است که چه کاری منجر به افتادن در آتش و چه کاری موجب خلود در آتش است. بنابراین اگر کسی این کارها را مرتکب شد و در در آتش مخلد شد تنها خودش مقصر است. اگر به کسی گفتند که در خانه گاز جمع شده کبریت نزن؛ و او لجاجت کرد و کبریت زد و صورتش برای همیشه سوخت و زیبایی او برای همیشه از بین رفت مقصر تنها خودش است.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد