خانه » همه » مذهبی » علت تعدد همسران پیامبر(ص) و ائمه(ع)

دانلود کتاب های امتحان شده

علت تعدد همسران پیامبر(ص) و ائمه(ع)

جواب اجمالی: با تشکر از احساس مسئولیت و غیرت دینی شما آنچه گفتید دغدغه و به‌نوعی شکوه و گلایه است که درست است .متاسفانه شبهات به دین و اسلام و پیامبر و ائمه و مقدسات به خصوص در فضای مجازی زیاد است . البته می‌توان از این فرصت شبهات، برای فهم درست و بیشتر دین و پاسخ دادن به شبهات استفاده کرد .
سوالات و شبهات شما در چند بخش پاسخ داده می شود .
1- چرا به اسلام یا پیامبر(ص) توهین می شود ؟
توهین به اسلام و پیامبرص و ائمه ع در همه دوران وجود داشت دارد و خواهد داشت .
در قرآن کریم آمده است که مشرکان پیامبر را ساحر و مجنون می خواندند . نسبت به ائمه س هم نسبت های ناروایی توسط بنی امیه و بنی عباس داده شده است. حتی دشمنان نسبت به اهلبیت ع حادثه کربلا را ایجاد کردند و اهل بیت را به اسارت بردند و کاری کردند که نور اهل بیت خاموش گردد اما سنت الهی بر بقای نام و یاد و معارف اهل بیت ع است .
2- آیا پیامبر نزدیک به 46تا زن داشته اشت ؟
خیر .
در باره تعدد زوجات و همسران پیامبر سخن بسیار گفته شده است . تعداد همسران پیامبر را یازده و یا دوازده همسر ذکر کرده اند نه 46 همسر، تا حضرت خدیجه س زنده بود پیامبر همسر دیگری اختیار نکرد .
ازدواج پیامبر با 11 زنان دلایل متعددی داشت که اشاره می شود
3- آیا پیامبر نعوذ بالله شهوت فراوانی داشته است ؟
خیر
تعدد زوجات در صدر اسلام امر عادی و معمولی بوده است . پیامبر اسلام ، مثل هر انسانی از تمایلات جنسی برخوردار بود نه بیشتر و نه کمتر ، این توهین و اتهام دشمنان اسلام و پیامبر است که پیامبر ص را متهم به شهوترانی می کنند .
هدف و فلسفه ازدواج ها ی پیامبر، شهوت و امور جنسی، لذّت جویی و خواهش های نفسانی نبوده است .
مهم ترین دلایل تعدد زوجات پیامبر ذکر می شود .
3- آیا پیامبر با یکی از محارم خودش به نام ام حبیبه هم ازدواج کرد است ؟
خیر ، ام حبیبه محرم پیامبر نبود بلکه پس از ازدواج محرم پیامبر شد .
رَمله یا ( اُمّ حَبیبه)، دختر ابوسفیان و خواهر معاویه بود . با شوهرش به همراه مسلمانان به حبشه هجرت کرد و در آن جا صاحب دختری به نام حبیبه شد . از آن پس به او کُنیه اُمّ حبیبه دادند . در حبشه، شوهرش نصرانی شد و در آن جا فوت کرد. غُربت و مسیحی شدن شوهرش، او را رنج می داد تا آن که پیامبر، به نجاشی نامه نوشت و از راه دور، از او خواستگاری کرد و پس از بازگشتش به حبشه، در سال هفتم هجرت، با او ازدواج کرد.

5- اصلا پیامبر برا چی اینقدر زن گرفته است ؟
هدف و فلسفه ازدواج ها ی پیامبر، شهوت و امور جنسی، لذّت جویی و خواهش های نفسانی نبوده است .
برای تعدّد همسران پیامبر، دلایلی ذکر کرده اند که به مهم ترین دلایل تعدد زوجات پیامبر اشاره می شود
6- چرا خدا یه بلای اسمونی نازل نمیکنه تا هم ما بمیریم و این توهین ها رو به رسولش نشنویم ، هم بقیه اینقدر چرت و پرت نگویند ؟
نزاع حق و باطل ، نزاع فضیلت و رذیلت ، نزاغ ارزش ها و ضد ارزشها در طول تاریخ زندگی بشریت وجو داشت و دارد و خواهد داشت . معنای حق و تکلیف و مسئولیت و هدایت و گمراهی در وجود شیطان و شیاطین و دشمن و دشمنی ها است.
قرار نیست خداوند بلای آسمانی نازل کند و کسی راحت یا ناراحت شود . و یا بمیریم و یا بمیرند .
7 – می گویند حضرت علی نزدیک به 14 تا زن و کنیز داشته و نزدیک به 9 تا بچه ! این چی اینم حقیقته ؟؟
در باره نام همسران امام علی و فرزندان آن حضرت اختلاف وجو دارد .
تنها همسر امیر مومنان فاطمه زهرا س بود و تا فاطمه س زنده بود امام همسر دیگری نداشت .اما پس از شهادت فاطمه س امام علی ع به دلایل مختلفی همسران متعددی داشت که از برخی از این همسران فرزندانی هم داشت که توضیح آن خواهد آمد .
بعد از شهادت فاطمه س ، امام چند بار دیگر ازدواج کرد . نام همسرانش را 10 تا نفر نقل کردند .
در باره فرزندان امام علی تا نه نفر اجمالا اتفاق نظر وجود دارد .

8 – آیا پادشاه مصر ماریه قبطیه را به پیامبر هدیه داده بود؟
ماریة قِبطیه و خواهرش را حاکم اسکندریه، در پاسخ به نامه پیامبر (دعوت به اسلام)، به عنوان هدیه برای پیامبر فرستاد . آنها در سال هشتم هجری، به مدینه رسیدند و پیامبر، خواهر ماریه را به حسّان بن ثابت داد و خود ماریه، کنیز پیامبر شد. منزل او مانند همسران دیگر پیامبر، در نزدیکی مسجد نبود، بلکه در باغی در اطراف مدینه جای داشت. پیامبر، او را بسیار دوست می داشت و مانند همسران دیگرش به منزل او می رفت . پیامبر بعد از خدیجه، فقط از ماریه، صاحب فرزند پسری به نام ابراهیم شد که چند ماه قبل از ارتحال حضرت، در 16 یا 18 ماهگی، از دنیا رفت؛ امّا این مسئله (تولد فرزند پسر)، سلامت مزاجی پیامبر را که مورد کنایه و طعنه برخی بود، ثابت کرد .
9 -آیا پادشاه مصر دختر سیاهپوستی به نام مقدوس را به پیامبرهدیه داده بود؟
در برخی از منابع از زنی به نام کانه ، دختر سیاه پوست و هدیه پادشاه مصر نام برده شده است .
کانه نام زنی دیگر است که مجلسی در مورد وی نوشته است دختر سیاهپوستی بود که “مقدوس” پادشاه مصر همچون ماریه قبطیه به حضرت محمد هدیه داده بود. حضرت محمد ابتدا او را آزاد کرد و سپس وی را به عقد عباس در آورد، • مجلسی، حیات القلوب یا زندگی حضرت حضرت محمد، جلد دوم صفحه 597
این گزارش در دیگر منابع وجود ندارد و احتمالا همان ماریه قبطیه باشد و یا کنیزی باشد که پیامبر پس از آزادی او او را به عقد دیگران در آورده باشد .
10- آیا امام حسن 64 تا زن داشت؟ آیا این قضیه حقیقی است ؟
خیر.
در باره تعداد زنان و همسران امام حسن ع اختلاف وجود دارد .
تعداد زنان امام حسن را تا 10 زن نام بردند. گرچه در برخی منابع 60 یا 70 و یا 100 زن را برای امام حسن ع نقل کردند که دروغ و تهمت است .
یکی از تهمت‌های جریان اموی و عباسی نسبت به ائمه جعل و دروغ نسبت به همسران ائمه ع بخصوص امام حسن ع بود ومتاسفانه برخی از این تهمت ها در برخی منابع شیعی هم سرایت یافت . یکی از این جعلیات و تهمت ها تعدد زوجات امام حسن ع و مطلاق بودن ( زنان را زیاد طلاق می داد !) امام حسن است . حتی تا آنجا که امام علی ع به مردم سفارش می کرد که به حسن زن ندهید که او زنان را طلاق می دهد ! در باره زنان و فرزندان امام حسن ع توضیح می دهیم .
11- آیا آنهایی که در جنگ با اعراب کشته شدن و تو لشکر ساسانی بودن شهید مرتفع وطن حساب میشنود؟
هر کسی که در راه خدا کشته شود شهید است و هرکسی برای غیر خدا کشته شود شهید نیست .
آنانی که در جنگ ایران و اعراب کشته شدند اگر به نیت دفاع از آب و خاک و انگیزه های الهی کشته شدند شهید محسوب می شوند و اگر برای انگیزه های غیر الهی کشته شوند شهید محسوب نمی شوند .این قضیه برای اعراب و مسلمانان هم صادق است.
12 آیا مردم از دستشون ( لشکر ساسانی ) به ستوه اومده بودند ؟
در باره شکست ایرانیان از اعراب دلایل متعددی وجود دارد که مهم ترین آن نارضایتی عمومی مردم از حکومت ساسانی و فشارهای اقتصادی و تضاد طبقاتی و … حکومت ساسانی بوده است .
13- چرا مردم ما اینقدر احمق و نفهم شدن که حتی برای پیامبر خدا هم همچین خزعبلاتی میبافند؟
البته قضاوت شما تند است نبایستی مردم را احمق و نفهم فرض کرد بلکه بخشی از مردم در معرض تهاجمات و شبهات فکری قرار گرفتند که باید آگاهی بخش کرد و معارف ناب اسلام و اهل بیت ع را به صورت صحیح و دقیق وعقلانی به آنها رساند و اطلاع رسانی کرد .
توضیح بیشتر :
1- همسران پیامبر
در باره ازدواج های پیامبر منابع مختلف و متفاوت است . ولی اجمالا تعداد همسران پیامبر را 11- تا دوازده نفر ذکر کرده اند .
1. خدیجه، نخستین ازدواج: پیامبر در سن 25 سالگی، پانزده سال قبل از بعثت، با جناب خدیجه ازدواج کرد آیا جناب خدیجه قبل از پیامیبر ازدواج کرده بود یا خیرو سن خدیجه در ازدواج با پیامبر چند سال بود ، در منابع و صاحب نظران اختلاف است، خدیجه، در سال دهم بعثت ارتحال یافت پیامبر(ص) تا خدیجه زنده بود، ازدواج نکرد و جز از خدیجه و ماریة قِبطیه، صاحب فرزند نشد . در زمان جاهلیت، خدیجه را « طاهره » می گفتند و پیامبر به او لقب « کبری » داد و تا پایان عمر شریفشان، پیوسته او را به نیکی یاد می کرد.
2. سوده: پیامبر پس از خدیجه، با سوده – که بیوه بود – ، ازدواج کرد . سوده با همسر اولش که پسر عمویش بود، در دومین هجرت تازه مسلمانان به حبشه، هجرت کردند . پس از چند ماه از بازگشت به مکه، شوهرش فوت کرد و سپس با پیامبر ازدواج کرد . او یک سال از پیامبر، بزرگ تر بود و این ازدواج، یک سال قبل از هجرت صورت گرفت . وی در نگهداری فاطمه(س) و خواهرش امّ کلثوم، کوشا بود.
3. عایشه: او دختر ابوبکر بود و در همان سال ازدواج پیامبر با سوده، به عقد پیامبر درآمد در باره سن جناب عایشه اختلاف وجود دارد
4. حَفصه: او دختر عمر بود . با شوهرش به مدینه هجرت کرد . شوهرش در جنگ بدر و اُحد، شرکت داشت و بر اثر زخمی شدن در جنگ اُحد، فوت کرد . پس از آن، عمر، همسری او را به ابوبکر و سپس به عثمان – که از دوستان نزدیک و صمیمی اش بودند – پیشنهاد داد، ولی آنها قبول نکردند. عمر، شکایت آن دو را به پیامبر کرد . بعد از مدتی، پیامبر(ص) از حفصه خواستگاری کرد و با او در سال سوم هجرت، ازدواج کرد.
5. زینب، دختر خُزَیمه: شوهرش در جنگ اُحُد شهید شد . بعد از حفصه، در سال چهارم هجری، به ازدواج پیامبر درآمد و پس از دو یا سه ماه، در حیات پیامبر، فوت کرد .
6 . رَمله ( اُمّ حَبیبه): او دختر ابوسفیان و خواهر معاویه بود . با شوهرش به همراه مسلمانان به حبشه هجرت کرد و در آن جا صاحب دختری به نام حبیبه شد . از آن پس به او کُنیه اُمّ حبیبه دادند . در حبشه، شوهرش نصرانی شد و در آن جا فوت کرد . غُربت و مسیحی شدن شوهرش، او را رنج می داد تا آن که پیامبر، به نجاشی نامه نوشت و از راه دور، از او خواستگاری کرد و پس از بازگشتش به حبشه، در سال هفتم هجرت، با او ازدواج کرد.
7. هند، دختر حُذَیفه ( اُمّ سَلَمه) : شوهر او، ابوسلمه، دوست پیامبر بود و در سال دوم هجری، زمانی که پیامبر برای دستیابی به کاروان قریش به سرپرستی ابوسفیان، از مدینه خارج شدند، وی جانشین پیامبر در مدینه بود . او از هجرت کنندگان به حبشه بود . پس از بازگشت از حبشه به مکه، به تنهایی به مدینه هجرت کرد و همسرش اُمّ سلمه، یک سال بعد، به مدینه هجرت کرد و به شوهر پیوست . آنها صاحب دو پسر به نام های: سَلَمه و عمر و دو دختر به نام های: دُرّه و زینب بودند . اُمّ سلمه، پس از فوت شوهرش، خواستگاری ابوبکر و عمر را رد کرد.
پیامبر با او در حالی که چهار فرزند یتیم داشت، ازدواج کرد. امّ سلمه، همیشه سعی داشت که رضایت پیامبر را به دست آورد . او، خدیجه، فاطمه و علی را دوست می داشت و از آنان به نیکی یاد و دفاع می کرد. او تا سال 62 هجری، زنده بود و آخرین همسر پیامبر بود که از دنیا رفت .
8 . زینب، دختر جَحْش اسدی: او دختر عمّة پیامبر بود که به دستور پیامبر، به ازدواج زید بن حارثه درآمد . زید، غلامی بود که پیامبر(ص) او را آزاد کرد و سپس به فرزندی پذیرفت . زید و زینب، به دلایل شخصیتی و قبیله ای، نتوانستند زندگی مشترک را ادامه بدهند و زید، پس از سیزده سال زندگی مشترک، زینب را طلاق داد. وقتی که عدّة زینب تمام شد، پیامبر به فرمان الهی، با او ازدواج کرد و پس از آن، سنّت جاهلی شکست و ازدواج با همسر پسر خوانده، جایز شد.
9. جُوَیریه: در نبرد پیامبر با بنی المصطَلِق، اسیر و شوهرش کشته شد . در تقسیم غنائم، سهم ثابت بن قیس شد و با وی قرار گذاشت در قبال پرداخت مبلغ معینی، آزاد شود . جویریه برای تهیه پول، نزد پیامبر آمد . ایشان قیمت او را داد و آزادش کرد و سپس به ازدواج پیامبر درآمد.
وقتی این خبر، به مسلمانان رسید، آنها حدود صد اسیر قبیله بنی المصطلق را – که حالا دیگر از خویشاوندان پیامبر شده بودند – آزاد کردند .
10. صَفیه: در فتح خیبر، او به اسارت پیامبر درآمد و شوهرش، کشته شد . پیامبر(ص) او را آزاد کرد و بین « ماندن در خیبر و یهودی ماندن» و یا « اسلام آوردن و همسری پیامبر»، مخیر کرد. او اسلام آورد و با پیامبر ازدواج کرد و به برکت آن، بین یهودیان و مسلمانان، آشتی و دوستی برقرار شد . اسیران یهود، آزاد شدند و بسیاری از یهودیان به پذیرش اسلام، ترغیب شدند و مسلمانان رضایت دادند که اهل خیبر در آن جا بمانند و کشاورزی خیبر را به عهده بگیرند .
11. ماریة قِبطیه: او و خواهرش را حاکم اسکندریه، در پاسخ به نامه پیامبر (دعوت به اسلام)، به عنوان هدیه برای پیامبر فرستاد . آنها در سال هشتم هجری، به مدینه رسیدند و پیامبر، خواهر ماریه را به حسّان بن ثابت داد و خود ماریه، کنیز پیامبر شد. منزل او مانند همسران دیگر پیامبر، در نزدیکی مسجد نبود، بلکه در باغی در اطراف مدینه جای داشت. پیامبر، او را بسیار دوست می داشت و مانند همسران دیگرش به منزل او می رفت .
پیامبر بعد از خدیجه، فقط از ماریه، صاحب فرزند پسری به نام ابراهیم شد که چند ماه قبل از ارتحال حضرت، در 16 یا 18 ماهگی، از دنیا رفت؛ این مسئله (تولد فرزند پسر)، سلامت مزاجی پیامبر را که مورد کنایه و طعنه برخی بود، ثابت کرد .
12. مَیمونه: یک سال بعد از صلح حُدَیبیه، طبق قرارداد با مشرکان مکّه، پیامبر و دو هزار مسلمانان همراه او، سه روز، جهت ادای عمره، در مکه اقامت داشتند . جلال و عظمت چشم گیر مسلمانان، اثر عجیبی در روحیه مردم مکه گذاشت، از جمله باعث شد میمونه – که بیوه زن بود – ، خود را به پیامبر ببخشد و به صورت افتخاری، با پیامبر ازدواج کند.
2. دلایل تعدّد زوجات پیامبر
در جزیره العرب، به دلایل فراوانی جنگ و غارت، نسبت زنان به مردان، بیشتر بود و نیز مشکلات اقتصادی خانواده ها و قبایل، باعث رواج پدیده چند همسری شده بود . در این میان، تنها پیامبر نبوده است که چند همسر داشته است،
هدف و فلسفه این ازدواج ها، شهوت و امور جنسی، لذّت جویی و خواهش های نفسانی نبوده است .
برای تعدّد همسران پیامبر، دلایلی ذکر کرده اند که به برخی از آنها اشاره می شود:
1. برقراری پیوند با قبایل عرب و کسب موقعیت بهتر اجتماعی برای تبلیغ و گسترش اسلام و جلوگیری از کارشکنی آنها . از این رو، پیامبر از قبایل مهم عرب و نیز از یهودیان مدینه (صفیه)، همسر انتخاب کرد و از انصار که نسبت به پیامبر دشمنی نداشتند، همسری نگرفت .
در فرهنگ عربستان، ازدواج، مهم ترین پیوند و میثاق اجتماعی بوده است .
2. تشویق مسلمانان به ازدواج با زنان سالمند و سرپرست و یتیم دار و نجات آنها از تنهایی و فقر، مانند داستان ازدواج پیامبر با اُمّ سلمه .
3. آزادی اسیران، مانند داستان ازدواج پیامبر با جویریه و صفیه که پیامبر، آن دو را آزاد کرد و سپس با آنها ازدواج کرد که نتیجة آن، الگو گرفتن مسلمانان و آزادی بسیاری از اسیران و کنیزان شد .
4. باطل کردن سنّت های جاهلی، مانند ازدواج پیامبر با زینب دختر جحش، زن پسر خواندة خویش (زید). گفتنی است که با نزول ایه سوم سورة نساء، مردان با رعایت عدالت فقط می توانند چهار همسر داشته باشند و همه ازدواج های پیامبر(ص) قبل از نزول این حکم بوده است و نیز با نزول ایه 52 سورة احزاب، پیامبر حق نداشت با زن دیگری ازدواج کند، حتی اگر همه زنانش را طلاق می داد .
3- همسران امام علی ع
نخستین همسر امیرالمؤمنین علی علیه السلام که ۹ سال تمام، تنها همسر امام به حساب می آمد، حضرت فاطمه زهرا علیها السلام بود.
بعد از شهادت او، امام چند بار دیگر ازدواج فرمود که نام همسرانش را 10 تا 11 همسر نقل کردند .
نام همسران علی ع از این قرار است:
امامة دختر ابوالعاص ؛ اسماء دختر عمیس ؛ فاطمه کلابیه، معروف به ام البنین؛ ام سعید دختر عروة بن مسعود ثقفی؛ خولة دختر جعفر بن قیس ؛ صهباء معروف به ام حبیب دختر ربیعه؛ لیلی دختر مسعود؛ محیاة دختر امرء القیس ؛ ام شعیب مخزومیه ؛ هملاء دختر مسروق نهشیله ؛
هنگام شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام، چهار تن از همسرانش زنده بودند: امامه، ام البنین، اسماء بنت عمیس، لیلی بنت مسعود.
فرزندان امام علی علیه السلام
در باره فرزندان امام علی ع اختلاف است . در فرزندان فاطمه س (حسن ، حسین ، زینب و ام کلثوم) و فرزندان ام البنین (حضرت ابوالفضل و سه برادر ایشان) اشتراک نظر و جود دارد اما در بقیه فرزندان اختلاف است .
در برخی از روایات فرزندان امام علی ع را ۲۵ ( و در روایات دیگر، ۲۷، ۳۳، یا ۳۵) نفر دانسته‌اند، که نام برخی از آنان در تاریخ ثبت شده است:
از حضرت فاطمه زهرا علیها‌السلام: حسن، حسین، محسن، زینب و ام کلثوم
از خوله: محمد بن حنفیه
از ام البنین: عبدالله، جعفر اکبر ، عباس و عثمان
از ام حبیب: رقیه و عمر (دو قلو)
از اسماء: یحیی و محمد اصغر
از ام سعید: نفیسه، زینب صغری، رقیه صغری
از ام شعیب مخزومیه: ام الحسن و رمله
از هملاء: ابوبکر و عبدالله
از امامه: محمد اوسط
و از محیاة: خدیجه، ام هانی، تمیمه، میمونه و فاطمه.
منبع: دانشنامه امام علی بن ابیطالب(ع)، محمدی ری شهری، ج۱، ص۱۰۸
آن چه که درکتب تاریخی معتبر نقل شده امیر المومنین(ع)، در مجموع با ده زن ازدواج کرده است، اما هنگامی که به شهادت رسید چهارهمسر داشت.(ر.ک: محمد جواد مولوی نیا، تاریخ چهارده معصوم، موسسه انتشاراتی امام عصر(عج) چاپ اول، ۱۳۸۴،ص۱۱۶).
نخستین همسر آن حضرت، فاطمه زهرا (ع) دخت گرامى پیامبر خدا بوده است.على علیه السلام تا زمانى که فاطمه سلام الله علیها در قید حیات به سر مى برد با کس دیگرى پیمان زناشویى نبست.
پس از وفات فاطمه، آن حضرت با امامه دختر ابو العاص بن ربیع بن عبد العزى بن عبد شمس که فرزند زینب دختر پیغمبر بود باسفارش فاطمه(س) ازدواج کرد( منتهی الامال ج اول ص ۳۵۱ ,چاپ هجرت) چراکه حضرت زهرا(س) می دانست امامه زنی مهربان و با فرزندان فاطمه بانیکوی وملایمت رفتارخواهد نمود. ام البنین دختر حزام بن دارم کلابیه، زن دیگرى بود که على (ع) او را به عقد خود درآورد و هدف علی علیه السلام از ازدواج با او به وجود آمدن فرزندان شجاع بود.علی علیه السلام به عقیل پیشنهاد کرد که برای او زنی انتخاب کند که فرزندان شجاع به دنیا آورد و عقیل ام البنین را برایش پیدا کرد و از او چهار فرزند بسیار خوب به دنیا آمد وهمه در کربلا به شهادت رسیدند.
پس از ام البنین، آن حضرت با لیلى دختر مسعود بن خالد النهشلیة تمیمه دارمیه ازدواج کرد و پس از وى با اسماء بنت عمیس خثعمى پیمان زناشویى بست.اسماء تا قبل از شهادت جعفر بن ابیطالب، همسر وى بود و پس از شهادت جعفر، ابوبکر او را به ازدواج خود درآورد و چون ابو بکر از دنیا رفت، على (ع) او را به همسرى خویش گرفت.
یکى دیگر از همسران امیر المؤمنین (ع) ام حبیب دختر ربیعه تغلبیه و موسوم به صهبا بوده است .این زن از قبیله «سبى» بود که خالد بن ولید در عین التمر بر آنها حمله برده و ایشان را به اسیرى گرفته بود. خوله دختر جعفر بن قیس بن مسلمه حنفى و یا به قولى دیگر خولة دختر ایاس از دیگر زنان آن حضرت بوده است.همچنین على (ع) با ام سعد یا ام سعید دختر عروة بن مسعود ثقفى و نیز مخبأة دختر امرى القیس بن عدى کلبى پیمان زناشویى بست.
فلسفه ازدواج های متعدد امام علی ع
در اسلام، داشتن چهار زن دایم با توجه به شرائط آن جایز است بنابراین همه‌ افراد می‌توانند با توجه به شرایط و امکانات خود، تا چهار زن به طور هم‌زمان داشته باشند. امام علی وسایر امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ با توجه به این حکم شرعی اسلام، حق داشتند که به طور هم‌زمان تا چهار زن دایم داشته باشند با این وجود ازدواج‌های متعدد معصومین ـ علیهم السلام ـ حتّی در همین گستره‌ای که شرع اجازه داده است، هیچ‌گاه از روی هوس نبوده و به خاطر برخی مصلحت‌هایی که به آنها اشاره می‌شود، به ازدواج دوّم و… اقدام می‌نمودند. ازسوی دیگر با توجه به اوضاع و واقعیت ها چند همسر گزینی مردان از ضرورت های اجتماعی آن زمان بود و اسلام به گونه ای آن را مشروع شمرد. امام علی (ع) با در نظر داشتن همین ضرورت ها و مصلحت ها چهار همسر داشتند. دلایل عمده ازدواج‌های متعدد امام علی (ع) عبارتند از:
۱. الگودهی برای دیگران
بدون تردید رفتارامیر المومنین (ع) وسایر ائمه معصومین(ع) برای دیگر مسلمانان الگو بود. یکی از اهداف ایشان در ازدواج‌های مکرّر بیان احکام اسلامی، و نهادینه کردن فرهنگ ازدواج در جامعه بود. در عصر معصومین ـ علیهم السلام ـ ، جامعه‌ عرب به مفاسد و انحرافات اجتماعی و اخلاقی آلوده بودند، آن حضرت وسایرامامان ـ علیهم السلام ـ با ازدواج‌های متعدد و مکرّر الگوی عملی برای آنها بود تا از انحرافات و مفاسد اخلاقی دست بردار شده از طریق ازدواج، نیاز خود را ارضا نمایند. و البته در ازدواج‌های معصومین ـ علیهم السلام ـ نکاتی بسیار قابل توجهی به نظر می‌رسد که همه جنبه الگویی دارند، برگذاری ازدواج‌های ساده و آسان و ازدواج با زنان شوهر مرده و بیوه از آن جمله می‌باشد.
۲. حفظ شخصیت زنان و تربیت آنها
در عصر معصومین ـ علیهم السلام ـ در جنگ‌ها عده‌ای از زنان اسیر می‌شدند و برده می‌شدند و یا با کشته شدن شوهران‌شان بی‌سرپرست می‌شدند و در چنین شرایطی شخصیت اجتماعی آنها به شدت مورد تهدید واقع می‌شد، امامان ـ علیهم السلام ـ برای حفظ شخصیت آن بانوان و یا آزاد شدن اسیران و بردگان، با آنها ازدواج می‌کردند و آنها را تربیت نموده سپس آزاد می‌نمودند. همان که ذکرشد ازدواج امام علی(ع)با ام حبیب(صهبا) درست درهمین راستا صورت گرفته است.
۳. تداوم نسل اهل بیت پیامبر- صلی الله علیه و آله – ازدیاد نسل مسلمانان خصوصا نسل پیامبر اکرم و حضرت فاطمه (س) و تربیت نسلی پاک و تأ ثیر گذارومدافع ولایت در آیندۀ جهان اسلام می تواند یکی از دلایل ازدواج های متعدد امام علی وسایر امامان معصوم (ع) باشد. ازدواج امام علی(ع) با ام البنین وسایرزنان پاکدامن که فرزندان آنان درموقعیت های بسیار حساس وحیاتی جان خودرانثار اسلام واحیای ارزش های قران ومکتب پیامبر نمود می تواند از این مقوله باشد.
ثمره این ازدواجها این بود که آنان توانستند دین خدارا حفظ کنند. دشمنان آن حضرت قصد نابودی نسل اورا داشتند ولی خداوند به این وسیله نسل آن حضرت را حفظ کرد.از علی علیه السلام فرزندان زیادی در کربلا به شهادت رسیدند و خون آنان تا به امروز دین اسلام را حفظ کرده است از سوی دیگرزیاد شدن انسان های مؤمن از تأکیدات اسلام است. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «چرا مؤمن ازدواج نمی کند تا فرزندانی به دنیا آورد که دنیا را از ذکر «لا اله الاّ الله» سنگین کنند». وسائل الشیعه، ص ۱۴.ج۲۰)
۴. در اخر می توان به ارائه الگوی رفتاری در رابطه با برقراری عدالت در میان زنان اشاره کرد. تعدد همسران و برقراری عدالت بین آنان از مسائلی است که قرآن مطرح نموده و ائمه اطهار به عنوان تنها مفسران واقعی این معجزه ی بزرگ، می بایست یک الگوی رفتاری را فراروی مردم قرار دهند. علی بن ابیطالب در اوقاتی که دو زن داشتند حتی برای وضو گرفتن هم در خانه ی زنی که نوبتش نبود وضو نمی ساختند. آن حضرت از این طریق برای مسلمانان آموزش عملی می دهدکه درتعددزوجات بایستی عدالت رادرتمام ابعاد زندگی رعایت کرد.
بنابراین با نگاهی به شرایط تاریخی و اجتماعی دوران امیر المومنین وفرزندان معصوم ایشان و نیز ماهیت ازدواج‌های آنان، به این نتیجه می‌رسیم که ازدواج‌های مکرّر و مجدد آنان هیچ‌گاه از روی هوس و بدون دلیل نبوده بلکه در طریق تبلیغ و گسترش اسلام صورت گرفته و کاملاً جنبه تربیتی و الگویی داشته است.
در پایان مناسب است که نظر اسلام را در این‌باره یادآور شویم.
۱. از نظر اسلام، ازدواج مجدد بعد از فوت همسر اوّل، کاملاً امر پسندیده و مطلوب می‌باشد و برای خانم‌ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد چون هم از نظر عاطفی و هم از نظر اقتصادی نیازمند به یک تکیه‌گاه و پشتوانه قوی می‌باشند که آنها را از گزند مشکلات و حوادث مصون نگه داشته و در سختی‌های زندگی آنها را یاری ‌کند.
۲. آقایان در زمان حیات همسرشان هم می‌توانند به ازدواج مجدد اقدام نمایند و تا چهار زن می‌توانند داشته باشند، اما از نظر اسلام علاوه بر مسایل و مشکلات اقتصادی، یکسری شرایط دیگری وجود دارد که مرد حتماً باید رعایت نماید و شاید تا حدودی این مسایل هم باعث شده که ازدواج مجدد در جامعه‌ ما جا نیفتاده است.
مهم‌ترین شرایط، رعایت اعتدال است. اگر مردان نمی‌توانند عدالت بین همسران را رعایت کنند نمی‌توانند اقدام به ازدواج مجدد نمایند. دیگر این که سرمایه عاطفی اغلب انسان ها محدود است کسی که از این سرمایه بهرمند نیست نمی تواند به افراد متعددی دل ببندد و با جان و دل نسبت به نفقه، محبت و رعایت حقوق عاطفی و اقتصادی و … اقدام کند.
برای مطالعه بیشتر ر.ک:
۱. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، مدرسه امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ، چاپ ۱۲، ج ۱۷، ۱۳۷۴، ص ۳۸۱.
۲. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، المکتبه الاسلامیه، ج ۴۶، ص ۱۳۹.
۳ . محمد تقی عبدوس، فرازهایی برجسته از سیره امامان شیعه، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۲، ج ۲، ص ۱۰.
۴. شیخ عباس قمی، منتهی الامال ج۱.
4- همسران امام حسن ع
دربرخی روایات آمده است که حضرت امام حسن علیه السلام زنان بسیاری گرفت و بسیار هم طلاق می داد.به عنوان مثال به یک روایت اشاره می کنیم :امام صادق علیه السلام فرمود : امام حسن ع پنجاه زن را طلاق داد و علی علیه السلام به مردم فرمود : ای مردم کوفه به فرزندم حسن زن ندهید چون او بسیار طلاق می دهد . مردی برخاست و گفت : چرا , به خدا سوگند ما به او زن خواهیم داد زیرا که او فرزند رسول خدا و فاطمه زهرا است . اگر خوشش آمد نگه میدارد واگر نپسندد طلاق می دهد.- بحار الانوار ج ۴۴ ص ۱۷۲ ح ۷ به نقل از کافی . این روایات که در باره تعدد همسران امام حسن علیه السلام آمده ساختگی هستند و دشمنان امامان آنها را ساخته اند . – زندگانی امام حسن مجتبی ع سید هاشم محلاتی ص ۴۲۵ چاپ دوم .
توجه به این مطلب داشته باشید که امامان معصوم مخالف حاکمان اموی و عباسی بودند وآنان همواره تلاش می کردند که آنها در میان مردم مورد توجه قرار نگیرند . یکی از موثرترین راهها برای این منظور این است که آنها را دنیا پرست و عیاش نشان بدهند . تهاجم فرهنگی از بهترین راههای کوبیدن طرف است . این هم از همین باب است .
برای آگاهی کاملتر و جامعتر در این مورد به کتاب « حقایق پنهان » نوشته احمد زمانی و کتاب « صلح الحسن » نوشته شیخ راضی آل یاسین مراجعه کنید . در این دو کتاب در این باره بررسیهای کامل آمده است.
نکته دیگری که ساختگی بودن این روایات را روشن می سازد این است که آن حضرت دشمنان زیادی داشتند که در صدد نکته گیری و خارج نمودن آن حضرت از صحنه خلافت بوده اند اگر این مطالب (داشتن بیش از صد همسر) درست بود، باید از این نکته بر علیه آن حضرت استفاده کرده و به آن حضرت بگویند چون زنان و همسران زیادی داری برای خلافت شایسته نیستی در حالیکه چنین چیزی را حتی دشمنان معاصر آن حضرت نگفته اند.
پس این افرادی که عدد های زیاد و بزرگی را برای تعداد همسران آن حضرت نقل کرده اند قولشان قابل اعتماد نیست.
همسران آن حضرت که نامشان در کتاب های تاریخ ذکر شده است عبارتند از:
۱. جعده بنت اشعث
۲. ام عبد الله که دختر شلیل بن عبدالله بوده است.
۳. مادر حضرت قاسم (ع) که کنیز بوده است.
۴. عایشه الخثعمیه
۵. خوله الفزاریه
۶. ام کلثوم دختر فضل بن عباس
۷. ام اسحاق دختر طلحة بن عبدالله تمیمی
۸. ام بشیر دختر ابی مسعود انصاری.
۹. هند دختر عبدالرحمن بن ابی بکر
۱۰. زنی از دختران عمرو ابن أهیم المنقوی
۱۱. زنی از دختران زراره
۱۲. زنی از طایفه ثقیف که فرزندی بنام عمر بدنیا آورد.
۱۳. زنی از طایفه بنی شیبان از آل همام.
لازم به یادآوری است همه این زنان دریک زمان همسر آن حضرت نبوده بلکه بعد از اینکه بعضی از دنیا رفته اند حضرت با بعضی دیگر ازدواج کرده اند. برای آگاهی بیشتر رجوع شود به: زندگانی امام حسن مجتبی(ع)، سید هاشم رسولی محلاتی،چاپ بوستان کتاب، ص۴۲۹-۴۳۱.
تعداد فرزندان امام حسن ع
تاریخ ولادت و حتی گاه تاریخ وفات فرزندان امام حسن علیه‌السلام (بخصوص دختران) چندان مشخص نیست. درک این مسئله زمانی آسان‌ خواهد بود که بدانیم تاریخ تولد و حتی شهادت پیامبر خدا و برخی معصومین چندان روشن نیست.
اما در مورد تعداد فرزندان باید گفت:
یعقوبی معتقد است امام دارای ۱۵ فرزند بوده است که هشت نفر از آنها پسر و هفت نفر دختر بودند. یعقوبی در کتاب خود، اسامی پسران امام علیه السلام را نیز متذکر شده، ولی به اسامی دختران اشاره ای نکرده است. آنحضرت ۱۵ فرزند داشته است. برای آگاهی بیشتر رجوع شود به :سیره معصومان ج۴ سید محسن امین ص۱۵- ۱۶.
مرحوم طبرسی نیز در اعلام الوری نقل کرده، امام حسن علیه السلام دارای ۱۶ فرزند دختر و پسر بوده است. او در کتاب خود، اسامی آنها را نیز با ذکر نام مادرانشان یادآور شده است. اعلام الوری باعلام الهدی، ج۱، ص۴۱۶.که عبارتند از:
ـ زید بن حسن و دو خواهرش امّ الحسن و امّ الحسین، مادرشان امّ بشیر بنت ابی مسعود خزرجی.
ـ حسن بن حسن، مادرش خوله بنت منظور فزاریه.
با عموی گرامی اش در کربلا حضور داشت. وی قهرمانانه جنگید؛ تا بر اثر زخمهای متعدّد به زمین افتاد. مردم گمان کردند که او کشته شده است؛ آنگاه خواستند سرش را از بدن جدا کنند، ولی معلوم شد که او هنوز زنده است. در این حال، «اسما» پسر خارجه فزاری، شفاعتش کرد. چون مادر او (حسن بن حسن) فزاری بود، از این رو اسما، وی را معالجه نمود؛ تا اینکه بهبود یافت. وی با فاطمه دختر امام حسین علیه السلام ازدواج کرد.
ـ عمر بن حسن و دو برادرش عبداللّه و قاسم، مادرشان امّ ولد بوده و عبدالله و قاسم در کنار عمویشان امام حسین علیه السلام در کربلا به شهادت رسیدند.
ـ عبدالرحمن بن حسن، مادرش امّ ولد بود.
ـ حسین بن حسن و برادرش طلحه و خواهرش فاطمه، مادرشان امّ اسحاق بنت طلحة بن عبیدالله تیمی.
ـ ابوبکر بن حسن، که بنا به نقلی در کربلا شهید شد.
ـ امّ عبداللّه، امّ فاطمه، امّ سلمه و رقیه که از مادران مختلف بوده اند.
مناسب است در اینجا عقیده شیخ مفید را نیز یادآور شویم که در ردیف نظریه های میانه است. ایشان در کتاب ارشاد تعداد فرزندان امام حسن علیه السلام را ۱۵ نفر دانسته است.شیخ مفید،‌ الارشاد،‌ ج۲، ص۲۰. با توجه به اعتبار و دقّتِ علمی شیخ مفید و مطابقت نظریه او با اقوال بسیاری از مورّخان، می توان این نظریه را مورد پسندتر دانست. نام فرزندان امام در ارشاد همان است که در کتاب اعلام الوری نقل شده، به استثنای ابوبکر؛ زیرا شیخ مفید او را همان عبداللّه می داند که در کربلا شهید شده است. به هرحال، نظریه اخیر معقول تر به نظر می رسد.
درباره همسران امام حسن(ع) به منابع زیر مراجعه کنید :
– «حسن(ع) کیست» ، فضل الله کمپانی، چاپ سوم
– فلسفه صلح امام حسن ، محمد مقیمی، چاپ اول (در این دو کتاب درباره تعداد همسران امام حسن (علیه السلام) بحث کرده اند)
– صلح امام حسن، آل یاسین، ترجمه مقام معظم رهبری
– پژوهشى پیرامون تعداد همسران و فرزندان امام حسن(ع)،حسین ایمانی، فرهنگ کوثر 1381 شماره 55

درباره admin

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد

تازه ترین ها