خانه » همه » مذهبی » غرور و درمان آن

غرور و درمان آن


غرور و درمان آن

۱۳۹۶/۰۵/۰۲


۷۵۳ بازدید

سلام یه راهنمایی ازتون میخواستم اطرافیانم به من میگن تو ادم مغروری هستی خیلی متکبرانه راه میروی برخورد میکنی در حالی که این امر اصلا دست خودم نیست و رفتارم اینگونه است که دیگران اینگونه قضاوتم کنم مشکلی که من دارم بسیار بسیار ادم درونگرا هستم به طوری که ناراحتیم فقط برای خودم هست و هیچ وقت به زبان نمیارم حتی به مادرم نمیگم فقط شبانه با خدا درمیان میگذارم و این هم یکی دیگر از مشکلاتم هست شاید به خاطر این مسئله که هیچ وقت با کسی در مورد مشکلاتم صحبت نمیکنم اونا منو مغرور میپندارند . حتی دوستانم نیز به من نیز گفتند که در ابتدا فکر می کردیم چه ادم مغروری هستی اما بعد دیدیم اینگونه نبوده بیش از این اطاله کلام نمی کنم یه پیشنهاد میخوام برای رفع این غرور کاذب و خاکی شدن خودم هم حس می کنم برخی مواقع این غرور و یه راه حل به من بدید تا رها شوم.اجرتون با سید الشهدا

الف ) غرور
غرور به دو صورت ا . غرور منفی( صفت ناپسند ) 2 . غرور مثبت (عزت نفس )
1 . غرور منفی ( صفت ناپسند )
غرور به معنی فریفتگی به داشته ها و جذابیت های غیر حقیقی و علائق دنیوی است که باعث می شود انسان از یاد خدا غافل شود و معنویت و سرمایه های حقیقی سعادت خود را فراموش نماید و در نتیجه آن به انواع بیماری اخلاقی و روانی مانند عجب, تکبر, خودخواهی و مانند آن مبتلا گردد .
این واژه به طور وسیعى در کلمات عرب مخصوصا در آیات قرآن مجید و روایات اسلامى به کار رفته و در گفتگوهاى روزمره فارسى زبانان نیز کم و بیش در همان معانى اصلى یا لوازم آن به کار مى رود.
«راغب » در کتاب «مفردات » واژه «غرور» (به فتح غین که معنى وصفى دارد) را به معنى هر چیزى که انسان را مى فریبد و در غفلت فرومى برد خواه مال و مقام باشد یا شهوت و شیطان تفسیر مى کند.
در «صحاح اللغة »«غرور» به معنى امورى که انسان را غافل مى سازد و مى فریبد (خواه مال و ثروت باشد یا جاه و مقام یا علم و دانش و غیر آن) تفسیر شده است.
در «المحجة البیضاء فى تهذیب الاحیاء» که از بهترین کتب اخلاق محسوب مى شود چنین مى خوانیم: «غرور عبارت است از دلخوش بودن به چیزى که موافق هواى نفس و تمایل طبع انسانى است و ناشى از اشتباه انسان یا فریب شیطان است و هر کس گمان کند آدم خوبى است(و نقطه ضعفى ندارد) خواه از نظر مادى یا معنوى باشد و این اعتقاد از پندار باطلى سرچشمه بگیرد آدم مغرورى است و غالب مردم خود را آدم خوبى مى دانند در حالى که در اشتباهند بنابراین اکثر مردم مغرورند، هر چند شکل غرور آنها و درجه آن متفاوت است ». (محجه البیضاء, جلد6، صفحه 293)
در تفسیر نمونه در معنى این واژه چنین آمده است: «غرور» بر وزن(جسور) صیغه مبالغه به معنى موجود فوق العاده فریبنده است و شیطان را از این رو «غرور» مى گویند که انسان را با وسوسه هاى خود فریب مى دهد و غافل مى سازد و در حقیقت بیان مصداق واضح آن است وگرنه هر انسان یا کتاب فریبنده، هر مقام وسوسه گر و هر موجودى که انسان را گمراه سازد در مفهوم وسیع «غرور» داخل است.
امام علی (علیه السلام ) در نکوهش فریفتگی و غفلت می فرمایند : « طوبی لمن لم تقتله قاتلات الغرور » خوشا به حال کسی که فریبهای کشنده او را نکشته باشد . و نیز می فرمایند: « سکر الغفلة و الغرور ابعد افاقة من سکر الخمور مستی غفلت و فریب» دیرتر از مستی مسکرات زایل می شود .
حضرت در حدیثی دیگر می فرمایند : در غفلت و فریب خوردگی آدمی همین بس که به هر آنچه نفس در نظرش بیاراید اعتماد کند .
خداوند سبحان در باره ی مغرور شدن به خدا و طمع بیهوده بستن به او می فرماید : « یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم الذی خلقک فسواک فعدلک فی ای صورة ما شاء رکبک » ( ای انسان چه چیز تو را به پروردگار کریمت مغرور ( و دلیر ) کرده است . آن که تو را آفرید و اعضایت تمام گردانید و اعتدالت بخشید . و به هر صورتی که خواست تو را ترکیب داد .)
خداوند منان در باره ی چیزهایی که نباید فریفته ی آن شد می فرماید : « لا یغرنک تقلب الذین کفرو فی البلاد متاع قلیل ثم ماواهم جهنم و بئس المهاد » (آل عمران /196 , 197 ) جولان کافران در شهرها تو را نفریبد . این برخورداری اندک است . پس از آن جایگاهشان جهنم است و جهنم بد آرامگاهی است .
2 . غرور مثبت (عزت نفس )
عزت نفس از دیدگاه اخلاق و روایات اسلامی بدین معنا است که انسان آنقدر خودش را عزیز و بزرگ انگارد که حاضر نشود تن به پستی گناه و افعال و رفتار مغایر با شان انسان و ایمان بدهد. عزت نفس، یعنی , آن که آدمی شرافت و ارزش خود را بشناسد تا در برابر حوادث و در شرایط مختلف خود را حفظ کند. اگر دیوانه ای الماسی گران قدر در دست داشته باشد آن را به مفت از دست خواهد داد ولی شخص خردمند آن را حفظ خواهد کرد و جز به بهای واقعی , آن را نخواهد فروخت . آدمی اگر قدر خود را بداند آن را ارزان نخواهد فروخت . به قول سعدی : تو به قیمت ورای دو جهانی     چه کنم قدر خود نمی دانی      نیکو نهاد باش که پاکیزه پیکری چندت نیاز و آز دوانبد به بر و بحر     دریاب وقت خویش که دریای گوهری گر کیمیای دولت جاویدت آرزوست     بشناس قدر خویش که گوگرد احمری ای مرغ پای بسته به دام هوای نفس      کی بر هوای عالم روحانیان پری ؟ حال باید خود را شناخت . آدم خلیفه خدا بر زمین و مورد تکریم خداوند و… در حرکت به سوی کمال نامتناهی , »و ان الی ربک الرجعی «. چنین موجودی را نسزد که سر بر آستان مخلوقی فرود آورد و دست نیاز نزد این و آن دراز کند و یا خود را به ذلت معصیت و هوای نفس گرفتار سازد. آری راه تحصیل عزت شناخت ارزش وجودی انسان و کمال او و مسیری است که باید طی نماید.
مهمترین عامل ایجاد این احساس خود شناسی و درک موقعیت ممتاز انسان و خود در هستی و همچنین درک استعداد بی نظیر انسان در قرب به خدا و خلافت او در زمین و همچنین قرب عملی به خدای متعال با عبادت و اطاعت است.
ب ) درمان غرور منفی
1 . منشأ غرور منفی چند چیز است:
1ـ جهالت: یعنى اعتماد قلبى شخص به اینکه عمل او درست وصلاح است در حالى که در واقع چنین نیست.
2ـ وسوسه هاى شیطانى و پیروى از هواى نفس و شهوت.
3ـ پیروى از غضب و انتقام جویى.
4ـ دوستى دنیا و دنیاطلبى.
خداوند چند جاى قرآن شخص مغرور را مذمّت نموده و از فریب خوردگى برحذر مى دارد. عمده ترین عامل غرور که در قرآن به آن اشاره شده، غرور نسبت به دنیا و مادیات است.
راه درمان
ج ) براى درمان غرور و خودپسندى توجه شما را به نکات زیر جلب مى کنیم:
1- از نظر معرفتى حب ذات ( دوست داشتن خود )غیر از غرور است و یکى از پیامدهاى منفى حب ذات افراطى، غرور مى باشد، لذا در این جواب به ریشه پرداخته و از این رهگذر به علاج فردى مى پردازیم.
2- توجه داشته باشید که حب ذات یک حالت روحى صد در صد زشت و ناپسند نیست بلکه آنچه مذموم شمرده شده همانا غرور افراط گونه است که موجب نادیده گرفتن حق، به چشم نیامدن دیگران و حقوق آنها و تنها خود را دیدن و هر چیزى را براى خود خواستن مى شود و الا اگر حب ذات و دوست داشتن خود نباشد ما هرگز به دفاع از خود، در صدد سیر نمودن خود، رسیدن به کمالات مادى و معنوى روى نمى آوریم.
3- حالت افراط گونه حب ذات که مورد نظر است و ریشه در یک شناخت غلط از خود و دیگران دارد و بر پایه سیستم شناختى نادرست بنا مى گردد، لذا راه کارهاى ارائه شده جهت علاج آن بیشتر به اصلاح شناختى توجه دارد و از همین رو از شما مى خواهیم به منظور رعایت و به کارگیرى این راه کارها بیشتر به مطالعه و تفکر و سپس تلقین بپردازید.
اما آن راه کارها به قرار زیر مى باشند:
الف) به فقر وجودى خود نسبت به خداوند سبحان توجه کامل داشته باشید و یک لحظه از آن غفلت نورزید؛ یعنى، به یک خودشناسى و خداشناسى دقیق و صحیح باید برسید که شما چه هستید و چه مى توانید باشید و اگر لطف و فیض الهى نباشد چه خواهیم شد و آیا اصلاً وجود داشتیم و مى توانیم موجود باشیم؟ اگر نازى کند یک دم     فرو ریزند قالب ها در این مورد بیشتر فکر کنید، روزى چند سطر در این مورد بنویسید و آن را با صداى بلند بخوانید (حداقل10 روز).
ب ) جایگاه خود را در مجموعه نظام هستى بیابید که ذره اى هستید در بیکرانه عالم وجود که گویا بود و نبود ما یکى است. همانند قطره اى در برابر اقیانوس انسان ها و یک ذره اى در مجموعه عالم هستى. در این مورد بسیار فکر کنید و چندین سطر در این مورد بنویسید (به مدت 5 روز) و روزى چند بار آن را با صداى بلند بخوانید.
ج ) به ضعف و نقص خود در دستگاه بدن و ناتوانى در انجام کارهایى که مى خواهید انجام دهید ولى نمى توانید بیاندیشید و به یقین بدانید که تمام این امور حکایت از تدبیر مدبرى مافوق همه تدابیر بشرى دارد و او تصمیم گیرنده نهایى است. محصول این اندیشه خود را نیز در یک صفحه گزارش کرده و روزى دو بار آن را با تمرکز حواس و دقت بخوانید.
د ) به پیامدهاى ناگوار حب ذات افراطى بیاندیشید و سرنوشت زشت این گونه افراد را مطالعه کنید و مد نظر داشته باشید و کافى است برخى از این پیامدها را نوشته و در کیفیت گرفتار شدن افراد به آنها تفکر کنید که چگونه با شخصیت پفکى و ابهت بادکنکى خود تراشیده به هضیض ذلت فرو غلطیدند.
ه ) روایات و آیاتى و ضرب المثل ها و حکایاتى که در مذمت، عواقب شوم این صفت بیان شده است، زیاد مطالعه کنید و براى مدت 10 روز حداقل روزى نیم ساعت از این گونه مطالب (کتب اخلاقى) مطالعه کنید .
در پایان گفتنی است، گاهی از عزت نفس و اعتماد به نفس که نشانه دوری از کارهای پست و علامت استقامت در برابر دشمن است از غرور ملی و یا احساس غرور در برابر دشمن یاد می شود که می توان آن را غرور مثبت نیز نامید.
برای مطالعه بیشتر ر.ک:1- اخلاق اسلامی, محمد علی سادات2- اخلاق در قرآن (3 جلد) مصباح یزدی 3- خودسازی برای خودشناسی، مصباح یزدی4- مقالات, استاد محمد شجاعی5- تهذیب نفس، ابراهیم امینی6- نقطه های آغاز در اخلاق عملی آیت ا& مهدوی کنی7- راه روشن, ترجمه محجه البیضاء فیض کاشانی8- اخلاق اسلامی, شبر

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد