قبل از پاسخ به سوال لازم است تذکری را یادآوری کنم. برای پاسخ به این سوال، بهتر بود از منجمین و کسانی که علوم نجوم خوانده اند پرسیده شود و همچنین باید بدانیم که دانستن فاصله زمین تا آسمان اول تا دوم تا سوم و … فلان مقدار کیلومتر یا فلان مقدار سال نوری است چه مشکلی از دنیا و آخرت ما را حلّ می کند و اساساً این گونه معلومات به چه درد ما می خورد؟ کدام گره از مشکلات و معضلات اخلاقی یا معیشتی ما با دانستن فاصله زمین تا آسمان حلّ می شود؟!اما در پاسخ باید عرض کرد که منظور از فاصله میان آسمان و زمین،؛ فاصله مادی است یا معنوی؟ منظور از زمین و آسمان میتواند همین آسمان مادی و دنیایی باشد ولی برای فاصله گیری میان آسمان ها با هم دیگر، حداقل علوم امروزی وسیله ای برای آن ابداع نکردند و بعضی اساساً آنها را قبول ندارد و فقط چون به لحاظ اعتقادی در میان همه ادیان وجود دارد آنرا می پذیرند.برخی بر این نظریه اند که هفت آسمان بدین شرح تقسیم شده است: در آسمان اول اتمسفر زمین وجود دارد و در آسمان دوم منظومه شمسی،آسمان سوم گروهی از ستارگان به همراه خورشید، آسمان چهارم کهکشان راه شیری،آسمان پنجم گروه محلی کهکشان ها (کلاستر )، آسمان ششم سوپر کلاسترها و آسمان هفتم مجموعه کائنات، شبه کره ای که جهان را تشکیل میدهد ، قراردارد. و فاصله آسمان اول با سطح با پوسته زمین 100 کیلومتر است. برای فاصله بقیه آسمان ها هم فاصله ای را مشخص نکردند یا هنوز وسیله ای برای سنجش و مقیایس آن ابداع نشده است.اما اگر منظور شما فاصله معنوی میان آسمان ها باشد در روایتی چنین آمده است که: امام حسن (علیه السلام) در پاسخ به پرسش های پادشاه روم که پرسیده بود: «فاصله ی بین آسمان و زمین چقدر است»؟. فرمود: «دعوة المظلوم و مد البصر». به اندازه ای که دعای مظلوم به اجابت برسد و تا جایی که چشم کار می کند»(1)در حقیقت مسأله هفت آسمان یکی از مطالب چالشی بین کیهان‌شناسی با کتب آسمانی است. که از دیرباز مطرح بوده و دانشمندان و مفسران کتب آسمانی در مورد آن به اظهار نظر پرداخته‌اند. برخی آن را نشانه اعجاز علمی قرآن دانسته و برخی نظریات دیگری دارند.
کلمه «سماء» و مشتقات آن که سیصد و ده بار در قرآن‌کریم به کار رفته است، مفهوم جامعی دارند که مصادیق و معانی متعددی از آن‌ها اراده می‌شود، لذا در لغت، علم و قرآن با مقاصد و معانی متفاوتی به کار می‌رود. خداوند در قرآن‌کریم در هفت مورد به صراحت و در دو مورد به کنایه از آسمان‌های هفت‌گانه سخن گفته است. در یک مورد نیز به ظاهر از زمین‌های هفت‌گانه سخن گفته است. در سوره‌های بقره/29، اسراء/ 44، مؤمنون/ 86، فصلت/ 12، ملک/ 3 و نوح/ 15 نیز از آسمان‌های هفتگانه سخن به میان آمده است و در سوره مؤمنون، آیه17 نیز به ظاهر سخن از آسمان‌های هفتگانه است. (وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ) امّا تصریح نشده است، همچنان که در آیه 13 از سوره عم (وَبَنیْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعاً شِدَاداً) به کنایه از آن یاد شده است. در آیه 12 سوره طلاق نیز به ظاهر از زمین‌های هفتگانه (وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ) یاد شده، ولی به آن تصریح نشده است.
اما با نگاهی به معانی آسمان متوجه می شویم که خواسته خداوند متعال از ما دانستن فاصله طولی یا عرضی بین زمین و آسمان و آسمان ها باهم نیست بلکه آنچه مهم است این است که ما بدانیم آینها مخلوق خداوندی هستند که او قادر علی الاطلاق است و این ها را برای آن که ما را بنده خود گرداند آفریده است شاید اگر دقتی کافی در نظر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان بشود بتوان فهمید منظور خداوند متعال از آسمان ها همین آسمان مادی و دنیایی نیست. از مجموع سخنان وی در زیر آیات (سجده/ 5، فصلت/ 12، مؤمنون/ 17، نوح/ 15) به دست می‌آید که ایشان در مورد واژه آسمان در قرآن، معنای دیگری را مطرح می‌کند وی آسمان را امری معنوی (مقام قرب و حضور و راه سلوک امر و تدبیر عالم و رفت و آمد ملائکه) می‌داند که امر الهی از آن طریق جریان می‌یابد»(2)
پاورقی:
(1) مسند الامام المجتبی علیه السلام، ص 102، ح 19.
(2) المیزان فی تفسیر القرآن، 16/248 و 19/327؛ نیز ذیل آیات هفت آسمان.