پاسخ: از ارتباط و حُسن اعتماد شما با «مجموعه پرسمان» صمیمانه تشکر می‌کنیم و خوشحالیم که متوجه اشتباه خود شده اید و از پیمودن راهی غلط و به شدت آسیب زا منصرف شده اید و راه تقوا و پاکی را پیموده اید.
شکی در این نیست که همه گناهان اعم از گناهان صغیره و کبیره نیاز به توبه دارد چرا که با وجود گناه، کسی به بهشت و رضوان الهی راه پیدا نمی‌کند بنابراین، توبه از گناهان یک ضرورت انکار ناپذیر است. البته باید توجه داشت که بر اساس آموزه های دینی و تعالیم اسلامی، اگر فردی حقیقتاً از گناه خویش پشیمان شود و تصمیم جدی بگیرید که به آن گناه برنگردد، در این صورت پذیرش توبه حتمی است، منتها مشروط به این که فرد تا وقت باقی است از گناهان ریز و درشت خود توبه کند و آن را جبران نماید.
هر انسانی، در طول زندگی، همواره سعی بر طاعت و بندگی خدا دارد و می کوشد از انجام کارهایی که او را ناخشنود می سازد، دوری کند. امّا چه می توان کرد که انسان ها در زندگی، دچار فراز و نشیب ها و لغزش های فراوان می شوند. گاهی این لغزش ها بر اثر وسوسه های نفسانی، از درون آنها ناشی می شود و گاهی خفاشان شب پرست، برای گمراه کردن انسان ها از ترفندهای به ظاهر زیبا و فریبا استفاده می کنند و دام های بسیار خطرناک برای آنها می گسترند. متأسفانه گاهی این ترفند ها و وسوسه های شیطانی، انسان ها را از مسیر هدایت و انسانیت خارج کرده و به وادی ظلمت و گمراهی می کشاند و هنگامی به خود می آیند که گناهان آنها را احاطه کرده اند. در این‌جاست که توبه، این هدیة خدای مهربان به انسان گنهکار، به فریادشان می رسد و به آنها امیدی تازه می بخشد و درهای رحمت الهی را فرا روی آنها می گشاید چرا که خداوند در قرآن کریم وعده داده است که گناهان را به هر مقدار که باشد، می‌بخشد. «إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً» (1)؛ «خدا همة گناهان را مى آمرزد».
علاوه بر این، خداوند در توصیف خود می فرماید: «وَ هُوَ الَّذی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ ِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ» (2)؛ «او کسی است که توبه را از بندگان خود می پذیرد و از گناهان در مى گذرد».
توجه داشته باشیم که گناهان ما هر چند زیاد باشد و هر چند بار که ما توبه کنیم و دوباره دچار گناه گردیم، در برابر کرم و لطف الهی قطره‌ای بیش محسوب نمی‌شود بنابراین، هیچ‌گاه نباید از رحمت الهی ناامید شویم چرا که با تحقق توبة حقیقی می‌توان از تمام گناهان پاک شد و مانند فرزندی که تازه از مادر متولد شده، زندگی تازه و پرنشاطی را از سر گرفت.
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در این زمینه می‌فرمایند: «التّائبُ مِن الذَّنبِ کَمَـنْ لا ذَنْبَ لَهُ» (3)؛ «کسى که از گناه توبه کند مانند کسى است که گناهى نکرده است».
این را هم بدانید، عذاب وجدان و احساس گناه اگر زمینه توبه و بازگشت را فراهم آورد تا به این مقدار مطلوب و پسندیده است، اما عذاب وجدان و احساس گناه فزاینده مطلوب خدا و دین نیست، بلکه زمینه ناامیدی از خدا و انجام گناهان بیشتر است که از سوی شیطان رجیم به بندگان القا می شود، بنابراین شایسته است با این قضیه کنار بیایید و زمینه وسوسه شیطان را از وجودتان برچینید. اینکه شما بعد از توبه هنوز خودتان را پاک نمی دانید و به عفو بخشش الهی شک دارید، از همان القائات شیطانی برای ناامید ساختن شماست.
یادتان باشد خطا و اشتباه در همه انسان ها به جز معصومین وجود دارد، اما مهمتر از خطا توبه از آن است که شکر خدا شما موفق به آن شده اید. پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در روایتی می‌فرمایند:
«کلّ بنی آدم خطّاء و خیر الخطّائین التّوابین» (4)؛ «همة آدمیان خطا می‌کنند و بهترین خطاکاران توبه گرانند».
به هر حال، آنچه مسلم است این است که با توبه حقیقی، گناه انسان هر اندازه که باشد، بخشیده می‌شود و فرد می‌تواند بعد از آن، زندگی آرام و پاکی را داشته باشد.
چه بسا ممکن است اشتباهات قبلی انسان، باعث بیداری بیشتر فرد گردد به صورتی که بعد از آن بیشتر از خود مراقبت انجام دهد تا دگر باز فریب انسان‌های شیطان صفت و هوسران را نخورد و یا قدم در وادی گناه نگذارد و نیز ممکن است برای جبران اشتباهات گذشته، تلاش بیشتری کند و راه تقوا و پاکی را بهتر از دیگران بپیماید و زندگی خداپسندانه‌ای را فراهم آورد. در طول تاریخ افراد گناهکار زیادی بودند که از شما گناهشان بیشتر و بدتر بود حتی روابط نامشروع مکرری با دیگران داشته‌اند، اما برخی از آنها با توبه واقعی به درگاه الهی در زمرة خوبان قرار گرفتند به طوری که دیگران به مقام و منزلت‌شان غبطه می‌خورند. در تاریخ موارد زیادی از این گونه افراد همچون حر بن یزید ریاحی، فضیل بن عیاض و… گزارش شده است.
مگر ‌نمی‌دانید که امام حسین‌(علیه‌السلام) با حر بن یزید ریاحی که راه را بر امام و یارانش بست و به جنگ امام زمانش آمده بود و بزرگترین گناه تاریخ را مرتکب شد چگونه برخورد کرد و چه مقام و منزلی حر بعد از شهادت در بین شهدای اسلام دارد؟!
شما نیز می توانید از گذشته درس عبرت بگیرید و به جای اینکه در گذشته سیر کنید و خودتان را فرسوده و افسرده نمایید و ناپاک خطاب کنید بعد از این پاک زندگی کنید و در عرصه های مختلف زندگی خویش بدرخشید و موفق شوید. مطمئن باشید وقتی شما توبه کرده اید، گناهان گذشته شما بخشیده شده است.
برای جبران حق الناس نسبت به اموال دیگران که در دوران نوجوانی و یا جوانی آن را به صورت غیرشرعی تصرف کرده اید اگر صاحبان آنها را می شناسید باید بنحوی ولو با واسطه رضایت آنها را جلب کنید؛ در غیر این صورت می توانید با اجازۀ حاکم شرع و دفتر مرج تقلیدتان مبلغ آن را به نیت رد مظالم به فقیر بدهید تا خطای گذشته شما بخشیده شود و حق الناسی گردن شما نماند.
اگر همچنان به برخی انحرافات اخلاقی آلوده هستید، می توانید با تقویت اراده و همت و تلاش خودتان آن را کنار بگذارید و زندگی خداپسندانه تری را برای خود فراهم آورید. مطمئن باشید اگر اراده کنید پیمودن راه تقوا و پاکی دور از انتظار نیست.
همواره موفق و کامروا باشید.
پی‌نوشت‌ها:
1. زمر(39)، آیه‌ 53.
2. شوری(42)، آیه 25.
3. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج6، ص41.
4. ابوالقاسم، پاینده، نهج‌الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، تهران : دنیاى دانش ، 1363، ص609.