زبان عربی نه تنها زبان یک قوم، بلکه به مثابه زبان دین برای ما حائز اهمیت است و انس و آشنایی با آن سبب پیوند مستقیم با کلام خدا و سنت گفتاری پیامبر (ص) و ائمه هدی (ع) می شود. غنای زبان عربی از جهت واژگان، مفاهیم وساختار معنایی، به ویژه درحوزه معارف دینی، با دیگر زبان‌ها قیاس پذیر نیست. از منظر جامعه شناختی ، زبان یکی از مهمترین نمادها است. نمادها رکن بنیادین زندگی اجتماعی انسان اند. بدون نمادها و یا فرهنگ، انسان ها ناشناخته و سردرگم خواهند بود و جهان، آن گونه که ما آن را می شناسیم، از هم خواهد گسست. از طرف دیگر زبان نقش اساسی در فرهنگ پذیری و پایایی فرهنگی ایفا می کند. زبان برجسته ترین عنصر فرهنگی و عامل انتقال فرهنگ و حفظ هویت تاریخی و فرهنگی یک ملت است.
بنابراین یکی از حکمت های مهم عربی بودن زبان دین (درنماز و قرآن ) این است که از طریق آن فرآیند فرهنگ پذیری و انتقال، پویایی و استمرار فرهنگ دینی در طول قرون و در میان نسل های پی درپی به خوبی انجام پذیرد. این ارتباط پیوسته و دائمی و دارا بودن زبان مشترک دینی به پایایی فرهنگ دینی مدد می رساند و جوامع اسلامی را در حد بالایی دربرابر تهاجمات فرهنگی بیگانه مصون می سازد. همچنین این خصوصیت زبان را که یکی از محورهای اشتراک و وحدت انسان ها است نیز نباید از نظر دور داشت .
همان‌طور که خلقت و استعداد و توانمندی انسان‌ها دارای سطوح و انواع مختلفی است، اقوام نیز مشمول همین حکم هستند. در این میان، روشن است که اجرام احکام الهی اختصاص به اعراب یا ایرانیان یا سایر ملل ندارد. متاسفانه در دهه های اخیر حکومت هایی در برخی کشورهای عربی بر سر کار آمده اند که با وجود ادعای مسلمانی ولی در عمل سکولار و لائیک هستند و تهاجم فرهنگی غرب موجب کمرنگ شدن آموزه های اسلامی در میان آنان شده است. همانگونه که ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی دچار مشکلاتی از قبیل اجبار در کشف حجاب بانوان بود.
باید دانست شاخصه‌ی اصلی در «مردم‌شناسیِ ایرانیان»، پذیرش آنان نسبت به فرهنگ شیعه و تبعیّت از ائمّه‌ی معصومین و نوّاب عامّ آنان است که نتیجه‌ی مدیریت خدای متعال در تاریخ و جوامع بوده و همین مطلب، زمینه را برای شکل‌گیری انقلاب اسلامی و پیروزی آن فراهم کرده است. در واقع تحقق نهضت امام خمینی در میان ملّتی غیر از ملّت ایران امکان‌پذیر نبود و خبری که پیامبر اکرم درباره‌ی محوریت قوم فارس در پذیرش دین اسلام دادند، محقق شد.

پس «جمهوریت» در «نظام جمهوری اسلامی» اشاره به ملّتی است که شأنی تاریخی دارد و به پیامبر اسلام وعده داده شده بوده و البته این فضیلت، یک خصوصیت نژادی و نسلی نیست بلکه با تحمّل مرارت‌ها و شکنجه‌ها و شهادت‌ها و تبعیدها و تضییق‌ها و… بوده که به این منزلت نائل شده است. اساساً هر جمعیت شیعه‌ای در هر کجای جهان و در هر مقطع از تاریخ، در معرض این مصائب و ابتلائات قرار داشته و دستگاه کفر و نفاق از بعثت نبی‌اکرم تا ظهور حضرت ولی‌عصر به جنایات خود بر ضد شیعیان ادامه می‌دهد و با وجود مشاهده‌ی معجزات و کرامات و مناقبی که از ائمّه‌ی معصومین و مراقد و مشاهد آنان صادر شده، برای محو اسم و رسم اهل‌بیت با پیروان آنان می‌جنگد.

بنابراین مشارکت عمومی و جمهوریت و دموکراسی برای مردم ایران و نظام اسلامی نباید به معنای غربی آن منصرف شود و الا نتیجه‌ای جز فروکاستن منزلت تاریخیِ ملّت ایران و تقلیل شأن ایمانی آنها ندارد زیرا ایران امّ‌القرای محبّت اهل‌بیت و تعلق و ارادت قلبی به امیرالمومنین و ذریه‌ی پاک آن حضرت است و در طول تاریخ به تبعیت از ائمّه‌ی معصومین و نوّاب عامّ آن حضرات شناخته شده است. در واقع مشارکت عمومی از این جهت مطلوبِ ملّت ایران است که سطح خدمتگزاری به آستان مقدس حضرت ولی‌عصر را ارتقاء دهد و برای طواف بر محور ولایت و انس با احکام آن به آنان کمک کند و با تمرین و تجربه‌ی این راه نورانی در همراهی با نوّاب عامّ، خود را برای پیچیدگی‌های امر ولایت آماده کنند تا فریب منافقین را نخورند و دل به زندگی کفار ندهند و به ظرفیتی متناسب با ظهور امام غائب نائل شوند. از این‌رو، مشارکت و دموکراسی و مدیریت نوین پذیرفته می‌شود اما با هدف خدمت به اسلام و نه برای رفاه و تنوّع و تلذّذ؛ چرا که تحقق این امور برای محبّین، به بهشت موکول شده و در بهترین و زیباترین شکل آن رقم خواهد خورد به نحوی که حتی ملائکه در خدمت آنان قرار خواهند گرفت. اما آنچه در این دنیا موضوعیت دارد، دفع هوای نفس است که مظهر اجتماعی آن در قدرت کفار تجلی یافته و در قالب مستکبرینی چون امریکا و انگلیس و… در مقابل مؤمنین قرار گرفته است.

لذا علی‌رغم نزول قرآن کریم به زبان عربی، هدایت جهان اسلام در عصر حاضر به زبان فارسی و فرمایشات حضرت امام و مقام معظم رهبری به امّت اسلامی گره خورده است؛ به‌طور نمونه در پیام حضرت امام و رهبری معظم به موسم حج است که راه و روش دفاع از اسلام در برابر نقشه‌های کفر و نفاق برای تجمّع سراسری مسلمین جهان تبیین می‌شود.