با استفاده از آیات و روایات، به روشنى ثابت مى شود: روزه اگر چه عبادت مهمى است و داراى ثواب بسیار است؛ اما مقدمه اى براى رسیدن به مرحله تقوا است: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»[1]؛ «اى کسانى که ایمان آورده اید! روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانى که پیش از شما [ بودند] مقرر شده بود، باشد که پرهیزگارى کنید».

هدایت کامل متقین، وابسته به بهره مندى از قرآن است: «الم ذلِکَ الْکِتابُ لارَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ»[2] ؛ «الم این کتابى است که در [ حقانیت] آن هیچ تردیدى نیست [ و] مایه هدایت تقواپیشگان است».

از این رو فضیلت مهم ماه رمضان، به نزول قرآن در این ماه است: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِى أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنّاسِ»[3] ؛ ماه رمضان [ همان ماه] است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است که مردم را راهبر است».

از این رو رابطه خاصى بین قرآن و ماه رمضان وجود دارد. همان طور که در فصل بهار، عالم طبیعت و انسان شادابى خاص و حیات مجددى پیدا مى کند، قرآن نیز بهار دل ها است که با خواندن و یادگیرى و فهمیدن معارف آن، دل ها همواره زندگى ویژه اى مى یابد. امام على علیه السلام مى فرماید: «تعلّموا کتاب الله تبارک و تعالى، فانه احسن الحدیث و ابلغ الموعظة، و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب»[4]؛ «کتاب خداوند ـ تبارک و تعالى ـ را یاد بگیرید؛ زیرا آن زیباترین گفتار و رساترین موعظه ها است و فهم در قرآن پیدا کنید؛ زیرا آن بهار دل ها است». بنابراین رابطه قرآن با ماه رمضان، خیلى عمیق است و انسان با خواندن و یادگیرى قرآن و تدبیر و تعمیق در آن، در این ماه مى تواند به حیات طیبه رسیده و شب قدر را ـ که با حقیقت قرآن متّحد است ـ درک کند و بنابر فرمایش رسول خدا صلى الله علیه و آله (در خطبه جمعه آخر ماه شعبان)، خواندن یک آیه از قرآن در ماه رمضان، معادل با ثواب یک ختم قرآن، در ماه هاى دیگر است[5].

______________________ [1]. بقره2، آیه 183.

[2]. همان، آیه 1 و 2. 

[3]. همان، آیه 185. 

[4]. تحف العقول، ابن شعبة الحرانى، ص 150. 

[5]. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 266.