من توی فامیل دورمان پسری رو می شناسم که ظاهرا خوب دیده می شود ولی من تا با او صحبت نکنم نمی تونم باور کنم و هیچ وقتم چنین شرایطی پیش نیومده که بشه راحت صحبت کرد. در واقع خیلی وقت ها هم روم نشده، چون آشنا هست، می ترسم بد بشه و اینکه نمی دونم چی کار کنم که متوجه بشه می خوام آشنا بشم. دوست ندارم کاری کنم که فکر کنه دوستش دارم ، دوست دارم فقط آشنا بشم بعد دوسش بدارم. آیا درسته به تلفن همراهش زنگ بزنم آیا خودمو کوچیک نمی کنم با این کار، راهی اگه هست به من بگید که سربلند باشم؟

مطمئنا شما خوب مى دانید که ازدواج بزرگ ترین و مهم ترین حادثه زندگى انسان است و موفقیت یا شکست در آن سرنوشت ساز خواهد بود. ازدواج و زندگى مشترک وقتى ثمر بخش، سودمند و ماندگار است که عقربه روحیه ها، غرایز و طرز تفکر دو طرف، همسو و نزدیک باشد. در غیر این صورت، ریسمان وحدت و یگانگى به ضعف و سستى مى گراید و سرانجام گسسته مى شود. ما در زندگى خود شاهد پدیده هاى تلخ و درد آورى هستیم که دختران و پسران و خانواده هاشان را مى آزارد و کاخ زندگى مشترک زوجین را فرو مى پاشد. بى تردید محاسبات غلط، احساسات زودگذر، خیالات و توهمات بى اساس عامل اصلى تحقق این پدیده ها به شمار مى آید. بنابراین، اگر در گزینش همسر اصول صحیح رعایت شود، بخش عظیمى از ناگوارى ها و نابسامانى ها و مشکلات از میان مى رود و زندگى جوانان پربارتر و زیباتر مى شود.
اسلام درباره ازدواج و انتخاب همسر آن قدر قانون و مطلب و تأکید دارد که انسان در شگفتى فرو مى رود. استاد محمد تقى جعفرى مى فرمود: «برتراند راسل، فیلسوف مشهور اروپایى، به من نوشت: چرا اسلام این قدر به ازدواج بها داده و براى آن قانون وضع کرده است؟ در جواب نوشتم: مسأله انسان است. با ازدواج مى خواهد انسان به وجود آید». بنابراین، خواهر گرامى پیش از هرگونه تصمیم گیرى توجّه به نکات زیر ضرورت دارد:
1. اگر اندیشه ازدواج با کسى در سر مى پرورانید، قبل از ابراز علاقه به وى، درباره معیارهاى ازدواج و شرایط همسر ایده آل شناخت کافى پیدا کنید بی تردید پاسخ مثبت به هر علاقه ای شایسته نیست و بدوت شناخت علاقمند شدن اشتباهی بسیار بزرگ و موجب درد سر خواهد شد از کجا مشخیص دادید که او صلاحیت همسری را دارد بحث از سو استفاده نیست سخن از همترازی در زندگی و شایستگی برای زندگی مشترک است . بدین منظور مى توانید از راهنمایی هاى افراد با تجربه و خبره و مشاوران مورد اعتمادتان و یا از کتاب هاى زیر کمک بگیرید:
الف) انتخاب همسر، نوشته ابراهیم امینى، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامى.
ب) جوانان و انتخاب همسر، نوشته على اکبر مظاهرى، انتشارات پارسایان.
2. سعى کنید، بر اساس اطلاعات دقیق، به شناخت کافى و صحیحى از فردِ مورد نظر دست یابید و دقّت را فراموش نکنید. مبادا عشق چشم اندیشه تان را کور سازد و شما را از تحقیق کامل و همه جانبه درباره وى باز دارد.
3. اگر بر اساس بند 1 و 2 پس از بررسى ها و مشورت هاى لازم فرد مورد علاقه را فردى صالح و مناسب تشخیص دادید، بهترین راه آن است که از طریق واسطه اى مورد اعتماد نظر طرف مقابل را درباره خویش جویا شوید. در صورتى که او نیز واقعا به ازدواج با شما تمایل دارد، به طور رسمى و از طریق خانواده محترمشان از شما خواستگارى کند تا ان شاء اللّه هر چه زودتر با توافق شما و وى و خانواده هاى محترمتان مقدمات ازدواج فراهم شود. از هرگونه ارتباط مستقیم و دور از نظارت بزرگ ترها جدا بپرهیزید؛ (حتى ارتباط تلفنى یا مکاتبه اى).
4. اگر با بررسى هاى به عمل آمده فرد مورد نظرتان را مناسب تشخیص ندادید یا معلوم شد احساس شخصى تان درباره علاقه او به شما توهم و خیالبافى است و در واقعیت ریشه ندارد. احساسات خود را کنترل و از ابراز محبت خوددارى کنید؛ زیرا علاقه یک سویه راه به جایى نمى برد.
خوش آن بى مهربانى هر دو سر بى که یک سر مهربانى درد سر بى
بنابراین، با تفحص و پرس و جوى مختصرى که واسطه انجام مى دهد، مسأله روشن مى شود و از این دغدغه خاطر و اشتغال فکرى رهایى مى یابید.
5. لازم به تأکید است فرد واسطه ای که دارای صفات دلسوزی، مورد اعتماد، رازدار، عاقل و دارای تجربه است و می خواهد از نظر و دیدگاه آن پسر درباره آن دختر مطلع شود، باید به گونه ای اقدام کند که گویی می خواهد دختری را برای ازدواج به وی معرفی کند و از اظهار تمایل و علاقه دختر به وی (حد اقل در مرحله اول) مطلع نشود.
مطمئنا اگر دختر و پسر از تناسب کافی برخوردار باشند و پسر نیز به این دختر تمایل داشته باشد اقدام خواهد کرد وگرنه به دنبال فرد مورد نظر دیگری خواهد رفت. به نظر می رسد اگر ابتدا دختر اظهار تمایل کند و با پاسخ منفی پسر روبرو شود به خاطر روحیه ظریف و حساس دختران، معمولا دچار نوعی شکسته گی روحی می شوند و احساس شکست خواهند کرد به عبارت دیگر با پاسخ منفی پسران کنار بیایند و تحمل نه شنیدن پسران را معمولا ندارند و برایشان سنگین است. بنابراین راه حل ارائه شده ما به گونه ای است که هم دختر بتواند (در صورت تمایل پسر) به آرزوی خود برسد و هم دچار شکستگی (در صورت پاسخ منفی پسر) نشود.

بنابراین تاکید می کنیم مسئله ازدواج یکی از مهمترین حوادث زندگی هر انسانی است زیرا نقش زیادی در همه جنبه های زندگی دارد ازدواج باعث حفظ ایمان فرد می شود و علاوه بر تأمین نیازهای جنسی و عاطفی یک نحوه آرامش برای انسان به ارمغان می آورد بنابراین باید برای انتخاب همسر مسیر صحیحی را طی کرد تا مبادا موجب پشیمانی و بدنبال آن پریشانی انسان شود. بنظر ما به کارگیری راهکارهای زیر برای انتخاب همسر ضروری است. و احتمال خطا را کاهش می دهد. 1. از عاشق شدن باید اجتناب کرد زیرا عشق و علاقه زیاد بویژه اگر پشتوانه آن غریزه جنسی باشد باعث می شود که قدرت انتخاب از انسان سلب شود. البته علاقه به جنس مخالف بویژه اگر شخصیت او متناسب با معیارهای مورد پسند فرد باشد امری طبیعی است اما این علاقه نباید تبدیل به عشق و دلبستگی شود. 2. از هر گونه تماس اعم از حضوری ، تلفنی، نامه نگاری و … با فردی که مورد پسند شما است اجتناب کنید چون بر شدت علاقه می افزاید و مشکل آفرین می شود. 3. از آنجایی که هر فردی محصول یک خانواده است: در انتخاب همسر نیز باید توجه کرد که خانواده این فرد مورد نظر را به دقت شناسایی کنید و بدون اطلاع از وضعیت خانواده او هیچ اقدامی انجام ندهید. 4. اگر صلاح می دانید موضوع را با خانواده خود مطرح کنید و با آنها مشورت نمایید. 5. از فردی که کاملا به رازداری او و امین بودن او و همچنین با تجربه بودن او آگاه هستید مسئله را در میان بگذارید و به صورت غیر مستقیم نظر فرد مورد نظر را جویا شوید چه بسا او نیز از رفتار شما خرسند باشد و تشویق فرد ثالثی (همان فرد امین و مورد اطمینان) به خواستگاری از شما ترغیب شود و او به خواستگاری شما بیاید. البته این مسئله باید کاملا غیر مستقیم باشد که هرگز او متوجه نشود که شما آن فرد را فرستاده اید تا او را تشویق به ازدواج با شما کند. 6. اگر از طریق فرد واسطه موفق شدید که فرد مورد نظر را به خواستگاری خود ترغیب کنید باید گام دوم که تحقیق از وضعیت خانوادگی اوست و همچنین سلامت جسمانی و روانی او ، را شروع کنید اگر خانواده او از هر جهت با خانواده شما همخوانی داشت و سایر شرایط را نیز دارا بود آنگاه گامهای بعدی را بردارید و همه این مراحل باید با نظارت خانواده و بزرگترها و افراد مورد اعتماد انجام گیرد. 7. از مطرح کردن موضوع با افرادی که احتمال دارد آنرا برای دیگری نقل کنند خودداری کنید. 8. به خداوند توکل کنید و از او بخواهید اگر این فرد کفو شماست و از هر جهت برای همسری شما مناسب است دل او را متوجه شما کند. 9. در صورت موفق نشدن به انجام مراحل فوق سعی کنید از هر گونه تماس با او خودداری کنید و با بی توجهی به او نگاه نکردن و فکر نکردن به او او را فراموش کنید. و برای همیشه از ذهن خود پاک کنید. و مطمئن باشید همسر مناسب و متناسب با وضعیت شما به سراغتان خواهد آمد.

در پایان لازم است از معیارهای همسر شایسته شناخت کافی پیدا کنید، بنابراین معیارها و ملاک هایی که در انتخاب همسر باید در نظر گرفته شود دو نوع است .
الف . آنهایی که رکن و اساس اند و برای یک زندگی سعادتمندانه حتما لازم اند.
ب . آنهایی که شرط کمال هستند و برای بهتر و کاملتر شدن زندگی اند و بیشتر به سلیقه و موقعیت افراد بستگی دارد.

ملاک های دسته اول عبارتند از:

1. تدین و دین دار بودن فرد. زیرا انسانی که دین ندارد هیچ ندارد انسان بی دین در حقیقت مرده ی متحرک است و کسی که پای بند به دین (که اصلی ترین مسأله زندگی است) نباشد هیچ تضمینی وجود ندارد که پای بند به رعایت حقوق همسر و زندگی مشترک باشد. انسان دیندار هرگز نمی تواند با همسر بی دین کنار بیاید و با هم زندگی سعادتمندانه ای داشته باشند.
2. اخلاق نیک داشتن که منظور داشتن صفات و خلق و خوهای پسندیده در نظر عقل و شرع است . در واقع اخلاق و دین دو ملاک و معیار اصل در ازدواج و انتخاب همسر است .
3. شرافت و اصالت خانوادگی که منظور نجابت و پاکی خانواده است زیرا ازدواج دختر و پسر تنها پیوند و ترکیب دو فرد نیست بلکه پیوند دو خانواده است و نمی توان گفت من می خواهم با خود این فرد ازدواج کنم و کاری به خانواده و فامیلش ندارم . زیرا این فرد شاخه ای است از این خانواده و از ریشه های همان درخت خانواده تغذیه کرده است و صفات اخلاقی , روحی عقل و جسمی آن خانواده را از راه وراثت و محیط و عادات به این فرد منتقل کرده است. علاوه بر این که نقش خانواده ها در زندگی مشترک پسر و دختر بسیار عمیق است. در روایات نیز از ازدواج با دختر زیبای فاقد خانواده اصیل و مذهبی نهی شده است.
4. عقل ; در واقع همان نور افکنی است که جاده زندگی را روشن می کند و باید زن و شوهر برای اداره ی زندگی و تربیت فرزندان از نیروی عقل و فهم مجهز برخوردار باشند و رشد عقلی کافی پیدا کرده باشند همان طور که ائمه اطهار ما را از ازدواج با افراد احمق و کم عقل نهی فرموده اند.
5. تناسب , همتایی و کفو همدیگر بودن که از حساس ترین نکاتی است که باید در انتخاب همسر مورد توجه قرار گیرد همتایی و تناسب از نظر و جنبه های مختلف مثل
الف . تدین و میزان پای بندی به دستورات شرع
ب . همتایی و هماهنگی فرهنگی و فکری
ج . همتایی اخلاقی و پای بندی به آداب اخلاقی
د. کفو همدیگر بودن از نظر تحصیلات علمی
ه. تناسب در زیبایی
و. تناسب سنی
ز. تناسب مالی و سطح اقتصادی و…

ملاک های دسته دوم:

ملاک ها و معیارها و مسائل دیگری که بیشتر مربوط به سلیقه و موقعیت افراد دارد. در دسته ی دوم قرار می گیرد و می توان از آن صرف نظر کرد. ولی برای اینکه بتوانید به یک تصمیم صحیح و عاقلانه ای برسید بهتر است با افراد مورد اعتماد خویش، والدین، یا اقوام نزدیک دلسوز و عاقل و دارای تجربه مشورت کرده و با دقت کافی تصمیم مناسبی اتخاذ فرمایید.
اما اقدام برای شناسایی ملاک های فوق و اطلاع یافتن از وجود آنها در یک فرد از راه های زیر امکان پذیر است:
1- تحقیق و بررسی از خانواده و چگونگی روابط خانوادگی و فامیلی. چون هر فردی تحت تأثیر محیط خانواده به دنیا آمده و رشد کرده است و از آن فضای فرهنگی و اجتماعی تأثیر پذیر بوده و هست.
2- تحقیق و شناسایی دوستان و نزدیکان و رفقای صمیمی در محل زندگی و سکونت، محل درس و محل کار.
3- گفتگوی مستقیم (ولی تحت نظارت خانواده های دو طرف) با یکدیگر و اطلاع یافتن از نقطه نظرات همدیگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آینده می تواند در زندگی مشترک تان تأثیرگذار باشد و کسب اطلاع از میزان اهتمام وی نسبت به ملاک ها و معیارهای معرفی شده.
در پایان توجه شما را به چند نکته مهم جلب می کنیم:
1. در انتخاب همسر کمتر اتفاق می افتد که یک فرد تمام حسن ها و ویژگی های مثبت را داشته باشد؛ چنانچه ما درباره خودمان هم نمی توانیم ادعا کنیم که هیچ عیب و نقصی نداریم. پس بهتر است ویژگی همسر ایده آل را امتیاز بندی کنیم با این فرض که بالاترین امتیاز را به ایمان و اخلاق بدهیم و در مجموع کسی را که از امتیازات بیشتری نسبت به بقیه است انتخاب کنیم.
2. توصیه می شود جهت اطلاعات بیشتر و دقیق تر و تصمیم گیری واقع بینانه تر برای مهمترین تصمیم دوران زندگی و نقطه عطف عمر خود بهتر است در این زمینه هم تفکر بیشتری داشته باشید و هم با خانواده محترمتان به گفتگو و مشورت بپردازید و هم از نظرات مشورتی افراد با تجربه استفاده نمایند و کتاب های معرفی شده را نیز مطالعه فرمایید.
– جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، انتشارات پارسایان
– انتخاب همسر، آیت الله ابراهیم امینی، سازمان تبلیغات اسلامی
– تشکیل خانواده از سری آموز خانواده، جمعی از مؤلفان، انجمن اولیاء مربیان