داستان اصحاب کهف از جمله داستانهایی است که اقوال مختلفی درباره آن وجود دارد و هنوز کسی به تعداد واقعی آنها پی نبرده است ولی مفسران از ظاهر آیات قرآن چنین برداشت می کنند که تعداد این افراد هفت نفر بوده که هشتمی آنها سگ شان است.این داستان نخست در مسحیت با نام خفتگان بیدار یا هفت خفتگان روایت شده و تاکنون حدود دویست دست نوشته به زبانهای لاتین، عربی، یونانی،سریانی، حبشی، قبطی، ارمنی،و ایرلندی میانه از این واقعه پیدا شده است (1)و این تعداد اقوال علاوه بر اینکه باعث اختلاف نقل ها می شود در دستیابی نام واقعی این افراد هم کمکی نمی کند.لذا با توجه به مقدمه بالا به بیان چند قول از این اقوال می پردازیم:نام اصحاب کهف طبق آنچه در تفسیر منهج الصادقین(ج 5، ص 334) آمده، عبارت است از: مِکْسِلینا، مِخْشِلْمینا، گشطوس، تالوس، تِلمیخا، مِرطنوس، بیرونس، دیموس و بطیوس.در تفسیر نمونه نام یکی از آنها را که وزیر شاه بود تملیخاء گفته اند(2) و محمدبن جریر طبری نام آن کس که غذا می خرید را یمنیح می داند(3)؛ در داستان لاتین آن شخصی که داوطلب رفتن و خبر آوردن می شود یملیخاه ذکر شد(4) و طبری در تاریخ خود نظر ابن اسحاق را در مورد نام این شخص یملیخا ذکر می کند و در ادامه از قول ابن اسحاق نام این افراد را چنین نقل می کند: بزرگترینشان که با پادشاه سخن گفت مکسملینا و دیگری محسملینا و یملیخا و مرطوس و کسوطولش و بیرونس و سمونس و بطونس و قالوس بود.(5)
به این اسماء ذُنواس و دیونس سادبیونس را هم اضافه کنید(6) که شاید هم یکی از علل اختلاف در نام آنها این باشد که از ترجمه یک زبان به زبان دیگر تلفظ کلمات محفوظ نمانده باشد.
در مورد نام سگ آنها هم به طبع قول محکم و قابل اعتنایی وجود ندارد عده ای نام سگ آنها را قطیر (قطمیر) و بعضی رقیم می دانند.(7)
و اما در مورد سن آنها خداوند در قرآن کریم سوره کهف آیه 13 می فرماید: «انهم فتیهٌ امنو بربهم» که بیانگر این مطلب است که آنها جوان بودند، علامه طباطبایی در تفسیر کلمه فِتیَهٌ گفته است: این کلمه جمع سماعی فتی است و به معنی جوانان است که این کلمه خالی از شائبه مدح نیست و تقریباً منظور از آن جوان خوب می باشد.(8)
در دیگر منابع هم آنها را جوانانی از شاهزادگان و بزرگان دیار خود دانسته اند.(9)
جهت مطالعه بیشتر:
پژوهشی در قصه اصحاب کهف نوشته جلال ستاری
اصهاب کهف نوشته محمد توفیق به ترجمه سید ابوالفضل طباطبایی
تفسیر المیزان جلد 13 ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی
تفسیر نمونه جلد12
پاورقی:
1- جلال ستارس، پژوهشی در قصه اصحاب کهف، چاپ اول 1376، تهران نشر مرکز، صص 8-6.
2- جمعی از دانشمندان زیر نظر آیه الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه ج 12، چاپ سیزدهم 1374، ص 397.
3-محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ پنجم 1375، ناشر اساطیر، ص 548.
4- جلال ستارس، پژوهشی در قصه اصحاب کهف، ص8.
5- محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ص548.
6- جلال ستارس، پژوهشی در قصه اصحاب کهف، پاورقی صفحه14.
7-همان، صص 15-14
8-علامه طباطبایی، تفسیر المیزان ج13، ترجمه: سید محمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ص 342.
9- محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ص 548. / دکتر احمد علی المجدوب، اصحاب کهف در قرآن و انجیل و تورات، ترجمه : سید صادق عارف، چاپ اول 1380، آستانه قدس رضوی، صص 81-79
برگرفته از پرسمان

02:51 – 5 اسفند 1389
پرسمان