ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
دوست گرامی. اصل اربعین و چله گیری – نه کیفیت و گونه های آن – یکی از روش هایی است که اولا، ریشه در آموزه های دینی دارد و ثانیا، از قدیم الایام اهل معرفت و سلوک از آن استفاده و توصیه کرده اند. همچنین به تجربه ثابت شده است که این روش کارایی بسیار خوبی در ایجاد تغییر مثبت در زمینه خودسازی دارد. البته مراقبت در چهل روز، اختصاصی به خودسازی ندارد و انسان در هر زمینه ای می تواند برای نهادینه ساختن صفت یا مهارتی از آن استفاده کند.
برای روشن شدن موضوع چله گیری در سلوک و بندگی، توجه به این نکات سودمند است:
1. در آیات وروایات به عدد چهل توجه و عنایت خاصی شده است. قرآن کریم مدت خلوت حضرت موسی (ع) را در کوه طور با خداوند چهل روز ذکر می کند: وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً؛ و با موسی سی شب وعده کردیم و آن را با ده شب دیگر تمام نمودیم، پس میقات موسی با خدای متعال چهل شب گردید. نکته مهم آیه یاد شده، غیر از عدد چهل، واژه لیله است. تو گویی خلوت شبانه است که بسیار اثر بخش و جان آراست. همچنین قرآن نمی خواهد کسانی از کار و زندگی عادی دست بکشند و به خلوت و امثال آن بپردازند، لذا می فرماید: این کار، در شب بوده است.
در روایت آمده است: من اخلص لله اربعین یوما فجر الله ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه؛ هر کس خود را چهل روز برای خداوند خالص و پاک گرداند، خداوند چشمه های حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می سازد، به تعبیر حافظ:
قدر مجموعه گل مرغ سحر داند و بس نه هر آنگو ورقی خواند معانی دانست.
بنابراین فهم معانی و درک حقیقت و حکمت، با خلوت های شبانه (مرغ سحر) هماهنگی و پیوند دارد.
همچنین عقل انسان در چهل سالگی به کمال می رسد: اذا بلغ اربعین سنه فقد بلغ منتهاه؛ خداوند در قرآن کریم در این باره می فرماید: حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ؛ هنگامی که بالغ شد و به چهل سالگی رسید، گفت پروردگارا به من توان بده تا نعمت های تو را شکر گذارم.
درروایت آمده است: من قدم اربعین من المؤمنین ثم دعا استجب له؛ هر کس خیرخواهی و دعا برای چهل مؤمن را پیش از دعا برای خویش قرار دهد و سپس برای خود دعا نماید، دعایش مستجاب می گردد. در جریان تولد حضرت زهرای مرضیه (س) به امر الهی جبرئیل (ع) بر پیامبر (ص) نازل گردید و به ایشان گفت: چهل روز از حضرت خدیجه (س) کناره گیرد. حضرت در این مدت روزها روزه دار و شب ها مشغول عبادت بودند تا زمینه برای پیدایش و تولد حضرت فاطمه (س) فراهم گردید. در همه این موارد یاد شده، عدد چهل به چشم می آید.
2. منظور از چله و چله نشینی، آن است که انسان چهل روز با مراقبت و مواظبت به یاد حق و ذکر و عبادت و توجه به او مشغول باشد و امور غیر ضروری و غیر لازم را که باعث پراکندگی خاطر و تفرقه فکر می گردد، در حد امکان ترک نماید و همه اندیشه و فکرش خداوند و یاد او و اطاعت او باشد .
لازم است انسان در این مدت چهل روز، کمال مراقبت و توجه به خداوند را داشته و سعی بلیغ در ترک گناهان و دوری از محرمات الهی نماید و در این مدت با یاد الهی وذکر او و عبادت خالصانه، شبستان وجودش را از نور و صفا لبریز سازد و زمینه تابش انوار الهی و درخشش آفتاب فطرت را در درون خویش فراهم آورد .
۳. آثار چله نشینی بستگی کامل به زمینه های موجود در انسان و اراده، توجه، همت و اخلاص او دارد که به حسب افراد از شدت و ضعف برخوردار است، ولی به هر حال در این مدت، قلب انسان نورانی و با صفا می گردد و مطالب عالی معنوی و معارف دین را بهتر و عمیق تر می فهمد و زمینه برای عروج معنوی و تعالی روح انسان فراهم می گردد.
۴. معنای چله نشینی، بریدن از مردم و شانه خالی کردن از مسؤولیت های اجتماعی و شرعی و انسانی نیست، مهم این است که انسان در میان اجتماع باشد و در عین حال از خود مواظبت و مراقبت نماید و بر خود مسلط باشد، چون گاهی خدمت به مردم و گشودن گرهی از کار آن ها و گرفتن دست انسانی درمانده و بیچاره، اثرش از ده ها چله نشینی بیشتر و عمیقتر است.
5. توجه به خدا و اخلاص در مدت ۴۰ روز هر چند با اکراه نفس نیز همراه باشد، دارای اثر و نتیجه است و معمولا این اکراه در شروع کار بروز دارد، ولی با گذشت زمان، خود نفس امادگی برای این عمل را پیدا کرده و نرمش نشان می دهد و از مقاومت و لجاجت دست می کشد و شیرینی و گوارایی عمل و عبادت را می چشد.
روش تنظیم برنامه چله گیری:
یکی از نیازهای جدی بندگی خدا، داشتن برنامه مراقبه و دستورالعمل روزانه خودسازی است. این موضوع به ایجاد نظم و موفقیت سالک کمک شایان توجهی خواهد کرد.
البته رعایت تدریج و استفاده از روش گام به گام در چله گیری اهمیت فوق العاده ای دارد، زیرا گفته شده که برداشتن سنگ بزرگ علامت نزدن است و سالکی که گزینه های فراوانی را برای اولین چله گیری خود انتخاب می کند، معمولا موفق به انجام آن نمی شود.
برای این منظور در برگه هایی دو ستون افقی و عمودی ایجاد کنید. در ستون عمودی کنار صفحه، به مقدار چهل روز جدول بندی کنید و در ستون افقی بالای صفحه به ترتیب اولویت بنویسید: مطالعه، کم خوری، کم خوابی، کم گویی، کنترل چشم و گوش، ترک گناه، نماز اول وقت، بیداری صبح، تلاوت قرآن، دعا، توسل و زیارت، نماز جماعت، نماز شب، ورزش و مانند آن.
ابتدا برخی از این گزینه ها مانند مطالعه و کم خوری که در اولویت قرار دارند را انتخاب کنید و نسبت به آن مراقبه خود را به صورت چله گیری شروع نمایید و هر شب هنگام خواب عملکرد خود را بررسی و در قالب یک نظام ارزش سنجی، مانند: (خوب، متوسط، بد) یا (1،2،3) ارزیابی نمایید و سعی کنید هر روزی که می گذرد، تعداد خوب ها را نسبت به موارد انتخابی بیشتر نمایید.
این برنامه را تا چهل روز ادامه دهید و در چهل روز بعدی ضمن عمل به موارد قبلی، مورد تازه ای را به آن بیافزایید و گام به گام پیش بروید. برای ملکه شدن یک عمل و عادت، لازم است چله گیری تا یک سال ادامه داشته باشد. همچنین بعد از پایان هر چله، معدل گیری کنید و میزان موفقیت خود را ارزیابی نمایید.
برای روشن شدن موضوع چله گیری در سلوک و بندگی، توجه به این نکات سودمند است:
1. در آیات وروایات به عدد چهل توجه و عنایت خاصی شده است. قرآن کریم مدت خلوت حضرت موسی (ع) را در کوه طور با خداوند چهل روز ذکر می کند: وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً؛ و با موسی سی شب وعده کردیم و آن را با ده شب دیگر تمام نمودیم، پس میقات موسی با خدای متعال چهل شب گردید. نکته مهم آیه یاد شده، غیر از عدد چهل، واژه لیله است. تو گویی خلوت شبانه است که بسیار اثر بخش و جان آراست. همچنین قرآن نمی خواهد کسانی از کار و زندگی عادی دست بکشند و به خلوت و امثال آن بپردازند، لذا می فرماید: این کار، در شب بوده است.
در روایت آمده است: من اخلص لله اربعین یوما فجر الله ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه؛ هر کس خود را چهل روز برای خداوند خالص و پاک گرداند، خداوند چشمه های حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می سازد، به تعبیر حافظ:
قدر مجموعه گل مرغ سحر داند و بس نه هر آنگو ورقی خواند معانی دانست.
بنابراین فهم معانی و درک حقیقت و حکمت، با خلوت های شبانه (مرغ سحر) هماهنگی و پیوند دارد.
همچنین عقل انسان در چهل سالگی به کمال می رسد: اذا بلغ اربعین سنه فقد بلغ منتهاه؛ خداوند در قرآن کریم در این باره می فرماید: حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ؛ هنگامی که بالغ شد و به چهل سالگی رسید، گفت پروردگارا به من توان بده تا نعمت های تو را شکر گذارم.
درروایت آمده است: من قدم اربعین من المؤمنین ثم دعا استجب له؛ هر کس خیرخواهی و دعا برای چهل مؤمن را پیش از دعا برای خویش قرار دهد و سپس برای خود دعا نماید، دعایش مستجاب می گردد. در جریان تولد حضرت زهرای مرضیه (س) به امر الهی جبرئیل (ع) بر پیامبر (ص) نازل گردید و به ایشان گفت: چهل روز از حضرت خدیجه (س) کناره گیرد. حضرت در این مدت روزها روزه دار و شب ها مشغول عبادت بودند تا زمینه برای پیدایش و تولد حضرت فاطمه (س) فراهم گردید. در همه این موارد یاد شده، عدد چهل به چشم می آید.
2. منظور از چله و چله نشینی، آن است که انسان چهل روز با مراقبت و مواظبت به یاد حق و ذکر و عبادت و توجه به او مشغول باشد و امور غیر ضروری و غیر لازم را که باعث پراکندگی خاطر و تفرقه فکر می گردد، در حد امکان ترک نماید و همه اندیشه و فکرش خداوند و یاد او و اطاعت او باشد .
لازم است انسان در این مدت چهل روز، کمال مراقبت و توجه به خداوند را داشته و سعی بلیغ در ترک گناهان و دوری از محرمات الهی نماید و در این مدت با یاد الهی وذکر او و عبادت خالصانه، شبستان وجودش را از نور و صفا لبریز سازد و زمینه تابش انوار الهی و درخشش آفتاب فطرت را در درون خویش فراهم آورد .
۳. آثار چله نشینی بستگی کامل به زمینه های موجود در انسان و اراده، توجه، همت و اخلاص او دارد که به حسب افراد از شدت و ضعف برخوردار است، ولی به هر حال در این مدت، قلب انسان نورانی و با صفا می گردد و مطالب عالی معنوی و معارف دین را بهتر و عمیق تر می فهمد و زمینه برای عروج معنوی و تعالی روح انسان فراهم می گردد.
۴. معنای چله نشینی، بریدن از مردم و شانه خالی کردن از مسؤولیت های اجتماعی و شرعی و انسانی نیست، مهم این است که انسان در میان اجتماع باشد و در عین حال از خود مواظبت و مراقبت نماید و بر خود مسلط باشد، چون گاهی خدمت به مردم و گشودن گرهی از کار آن ها و گرفتن دست انسانی درمانده و بیچاره، اثرش از ده ها چله نشینی بیشتر و عمیقتر است.
5. توجه به خدا و اخلاص در مدت ۴۰ روز هر چند با اکراه نفس نیز همراه باشد، دارای اثر و نتیجه است و معمولا این اکراه در شروع کار بروز دارد، ولی با گذشت زمان، خود نفس امادگی برای این عمل را پیدا کرده و نرمش نشان می دهد و از مقاومت و لجاجت دست می کشد و شیرینی و گوارایی عمل و عبادت را می چشد.
روش تنظیم برنامه چله گیری:
یکی از نیازهای جدی بندگی خدا، داشتن برنامه مراقبه و دستورالعمل روزانه خودسازی است. این موضوع به ایجاد نظم و موفقیت سالک کمک شایان توجهی خواهد کرد.
البته رعایت تدریج و استفاده از روش گام به گام در چله گیری اهمیت فوق العاده ای دارد، زیرا گفته شده که برداشتن سنگ بزرگ علامت نزدن است و سالکی که گزینه های فراوانی را برای اولین چله گیری خود انتخاب می کند، معمولا موفق به انجام آن نمی شود.
برای این منظور در برگه هایی دو ستون افقی و عمودی ایجاد کنید. در ستون عمودی کنار صفحه، به مقدار چهل روز جدول بندی کنید و در ستون افقی بالای صفحه به ترتیب اولویت بنویسید: مطالعه، کم خوری، کم خوابی، کم گویی، کنترل چشم و گوش، ترک گناه، نماز اول وقت، بیداری صبح، تلاوت قرآن، دعا، توسل و زیارت، نماز جماعت، نماز شب، ورزش و مانند آن.
ابتدا برخی از این گزینه ها مانند مطالعه و کم خوری که در اولویت قرار دارند را انتخاب کنید و نسبت به آن مراقبه خود را به صورت چله گیری شروع نمایید و هر شب هنگام خواب عملکرد خود را بررسی و در قالب یک نظام ارزش سنجی، مانند: (خوب، متوسط، بد) یا (1،2،3) ارزیابی نمایید و سعی کنید هر روزی که می گذرد، تعداد خوب ها را نسبت به موارد انتخابی بیشتر نمایید.
این برنامه را تا چهل روز ادامه دهید و در چهل روز بعدی ضمن عمل به موارد قبلی، مورد تازه ای را به آن بیافزایید و گام به گام پیش بروید. برای ملکه شدن یک عمل و عادت، لازم است چله گیری تا یک سال ادامه داشته باشد. همچنین بعد از پایان هر چله، معدل گیری کنید و میزان موفقیت خود را ارزیابی نمایید.
