چگونه دام ساخت و ساز غلط پهن می‌شود؟

که همه در سایت زیر بطور کامل موجود است: اینجا بخوانید.

در همین رابطه سالها پیش حدود زمان آتش سوزی قطار مشهد و بعدها هم طی چندین مقاله نوشتم چه چیزی باعث نابودی کشور می شود، آخرین آنها دو سال پیش بقرار زیر: دو چیز کشور ما را نابود می‌کند!

در اینجا با یکی از پاراگراف های نهایی یادداشت سال ٩٥ خودم به آنها اشاره مجدد می کنم به شرح زیر:

“… در خاتمه ضمن تکرار مکرر دو موضوع که در یادداشت های حقیر بارها تکرار کرده ام و دیده میشود بدلیل بی دقتی در گسترش بی رویه اموزش عالی، نظام علمی/فنی کشور کاملا مختل شده است و از سوی دیگر نظام مدیریتی و برنامه ریزی برای اینده ایمن و پایدار (مدیریت بحران های طبیعی و انسان ساز) به تاسی از این امر در هر بخشی بسیار ضعیف و متزلزل است! که توجه فوری مسئولین محترم کشور را می طلبد.” و به طور خلاصه:

١. صعف در مسایل فنی و مهندسی

٢. ناتوانی در مدیریت بحرانها

هر دو متاسفانه بعد از سالها گویی که آن زمان شرایط امروز را عینا می دیدم و می نوشتم رخ داده است!

اما بگویم ما ایرانی ها انسانهای جالبی هستیم، هر وقت می گفتم ساخت و ساز بد است و زلزله مقاوم نیست عده ای می فرمودند شما ها بحران سازید و از بحران سازی لذت و انتفاع می برید؟ حالا خودشان که حتی آن زمانها مسئولیت قانونی داشتند همه شده اند منتقد ؟ البته حالا شاید دیگر کمتر گفته شود بحران ساز ها حداقل تا چند روزی که از حادثه غم انگیز آبادان بگذرد تا دوباره لقب بحران ساز ها به متخصصان امور طراحی و سوانح شروع شود! به هر حال حالا که فاجعه آنهم فقط در یک ساختمان رخ داده و نه در ابعاد غیر تصور یک شهر !؟ اینطور بهم ریخته ایم وای بحال زلزله تهران یا شهری دیگر، باید دقت کرد ؟

از سوی دیگر و جالب اینکه حالا همه کارشناس فنی شده اند و از کوچک و بزرگ از مسایل فنی آنهم غلط اذهان مردم را مورد حمله قرار می دهند و هر کلمه فنی را که از دهان فردی دانا به مهندسی و سازه بیرون می آید، بدون آگاهی از بحث فنی آن، زود به آن ابعادی می دهند و یا با چند جستجوی انترنتی بدون درک از نکته های علمی به آن جلوه ای فنی و مهمتر و خطرناکتر عامه پسنده می دهند و دامی برای جلب کارفرما ها پهن می کنند؟

چند روزی هست که یک کلیپ تحت عنوان ” شبیه سازی سه بعدی از لحظه ریزش ساختمان متروپل آبادان” در سایت های خبری و بین مهندسین دست بدست می شود. باورم نمی شود حتی بسیاری از مهندسین خوب و اساتید دانشگاه هم این ویدیو را برایم ارسال نموده اند ؟ اما چرا باورم نمی شود ؟ ببینید | شبیه‌سازی سه بعدی از لحظه ریزش ساختمان متروپل آبادان

این یک کارتون محرک یا بعبارت درستر یک انیمیشن بسیار ساده که در کمتر از یکساعت توسط بجه های دبیرستانی یا حتی دبستانی می تواند تهیه شود ساخته شده است ؟ برای شبیه سازی درست سازه ای اول باید نقشه سازه و ابعاد المانهای آن با دقت فراوان و سختی ها و لحاظ نمودن مصالح متفاوت مصرفی در بنا و مشخصه های مکانیکی، دینامیکی و … و باز هزاران ریز و درشت از مشخصه ها، اتصالات و … و با داشتن فیلم از زمان رخداد اولین شکست و شکست های پی در پی مدل سازی و بارگذاری شود تا شاید، دوباره عرض می کنم “شاید” کمی به ریزش ساختمان نزدیک بتوان شد ! حال این کلیپ را ملاک و رفتار سازه فرض کردن و القای آن به جامعه و بخصوص قسمت حقوقی و قضایی آن عملی بدتر از ساخت خود ساختمان شوم آبادان می بایستی فرض نمود !؟

متاسفانه این همان کاری است که قدیم آن فرد دانا پس از نوشتن کلمه مار مجبور شد که شکل مار را بجای نوشتن مار روی تخته ترسیم کند تا عوام پسند باشد. و اما امروز با سمیلوشن های گرافیکی سه بعدی (کارتون متحرک) و دستکاری در برنامه های کامپیوتری، برخی از مهندسان و شرکت های کج اندیش به کارفرمایان بی اطلاع با نشان دادان چنین انیمیشن های جذابی از بهینه سازی های نادرست ولی در مانیتور زیبا مبادرت به گرفتن پروژه به نفع خود بهره می برند و مردم را گول می زنند و دامی برای جلب مشتری پهن می کنند. شکی ندارم که انیمیشن های زیبای ساختمان متروپل قبل از ریختن را هم در شبکه های مجازی حتما تا به حال دیده اید.

طراحی، اجرا، انتخاب مصالح و نظارت درست کار هر کسی نیست شاید سختر از یک عمل قلب روتین باشد، آیا جراح قلبتان را دوست دارید در حین عمل قلب شما غیر تخصصی و در مصالح مصرفی در اتاق عمل صرفه جویی بی مورد نماید! گفتن این مسائل یکسری مشکلات و نگفتن آنها سری دیگری از مشکلات را بهمراه دارد. ما انتخاب کردیم تا حقایق را بگوییم انشا الله خداوند بر نیت هر کس آگاه است و خود کمک می کند، والسلام

* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور