خانه » همه » مذهبی » کودتای ۲۸ مرداد

کودتای ۲۸ مرداد


کودتای ۲۸ مرداد

۱۳۹۵/۰۴/۰۶


۸۴۰ بازدید

اگرکودتای ۲۸مرداد۱۳۳۲ به وقوع نمی پیوست چه اتفاقاتی بعدازآن برای دولت ومردم و روحانیت وشیوه حکومت رخ می داد؟

با بررسی اهداف کودتای 28 مرداد و پیامدهای آن ، می توان دریافت که اگر این کودتا به وقوع نمی پیوست ، وضعیت کشور چگونه بود .
« اهداف کودتای 28 مرداد»
کودتای 28 مرداد دو هدف کوتاه مدت و بلند مدت را دنبال می کرد .
هدف‌‌های کوتاه‌ مدت عبارت بودند از:1ـ سرنگون ساختن حکومت ملی دکتر مصدق 2ـ بازگردانیدن شاه و استقرار استبداد سلطنتی 3ـ بازگردانیدن قدرت و سلطه استعمار انگلیس و آمریکا 4ـ بازگردانیدن جریان نفت به غرب
اما هدف درازمدت عبارت بود از: نابودی حرکت ملی و ریشه‌کن ساختن آن در تمامی ابعاد و زمینه‌‌ها و یا حداقل مخدوش نمودن آن.
با پیروزی کودتای 28 مرداد، ایالات متحده و انگلیس به اهداف کوتاه‌مدت خود رسیدند و با براندازی حکومت دکتر مصدق و بازگردانیدن محمدرضا شاه سلطه خود را در ایران تحکیم کردند؛ اما به هدف دراز‌مدت خود هرگز نرسیدند. (گاز یوروسکی، مارک؛ کودتای 28 مرداد 1332، ترجمه سرهنگ غلامرضا نجاتی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1367، ص10)
«پیامدهای کودتای 28 مرداد»
کودتای 28 مرداد را باید سرآغاز نهادینه شدن دخالت آشکار و دراز مدت امریکا در امور ایران برشمرد. کودتای امریکایی 28 مرداد 1332 با برنامه ریزی و هدایت مستقیم امریکا به راه افتاد و شاه فراری را دوباره به قدرت بازگرداند.
مثلث شوم امریکا، انگلیس و لمپن های داخلی چون شعبان جعفری مشهور به شعبان بی مخ ، کودتا را رهبری و عملیاتی کردند که در سالیان اخیر برخی مقامات رسمی استکباری ناچار به این دخالت آشکار و سرنگونی دولت مصدق اعتراف کردند.
از سوی دیگر، ساختار سیاسی دولت پهلوی بر چند پایه استوار بود: شاه ، دربار، ساواک ، ارتش ، احزاب وابسته ، وابستگی به نفت از نظر اقتصادی ، باستان گرایی ناسیونالیستی شاهنشاهی و از همه مهمتر وابستگی به امریکا از نظر سیاسی. این وابستگی به امریکا پس از کودتای 28مرداد شرایط بس ویژه ای را برای دو طرف (امریکا- شاه) فراهم کرد،شاه با تاسیس بنیاد پهلوی به صورت بزرگ ترین و سرنوشت سازترین سازمان مالی – اقتصادی تمامی ثروت ملی را در اختیار گرفت.
اما این همه دستاوردهای کودتا برای شاه دوباره به قدرت برگشته نبود. بازسازی و تقویت ارتش ، ایجاد ساواک و سرکوبی مخالفان را باید از مهمترین پیامدهای کودتای امریکایی 28مرداد برشمرد. اعدام ها، تبعیدها و حبس های دسته جمعی آغاز شد.
شهید نواب صفوی ، رهبر فداییان اسلام و 3 تن از یارانش به اعدام محکوم شدند. آیت الله کاشانی ، رهبر نهضت ملی شدن نفت از چند قدمی اعدام به دلیل تلاش مراجع تقلید به زندان محکوم شد. اقتصاد کشور به رغم کمکهای خارجی و درآمد نفت رو به وخامت گذاشت.
فساد حاکم بر نظام سیاسی و روند شتابان وابستگی شاه و دربار به امریکا و بیگانگان اصلی ترین عامل ناکارآمدی دولت و انباشت مشکلات اقتصادی کشور شد.
در دهه 30 پس از کودتا و بعد از آن تا پیروزی انقلاب اسلامی ، رژیم دیکتاتور، مستبد و وابسته محمدرضا پهلوی «خفقان و استبداد» را حاکم کرد که امریکا برای برون رفت رژیم وابسته شاه «حقوق بشر و دفاع از حقوق زندانیان سیاسی» را به عنوان پوستی ظاهر فریب برای خود قرار داد.
امریکا نیز در سایه قدرت بازگردانده شده از کودتای 28مرداد، ایران را به «حیاط خلوت» خود تبدیل کرد. واگذاری نقش ژاندارمی در منطقه خلیج فارس و دفاع از منافع امریکا تنها یکی از مطالبات رژیم مداخله گر ایالات متحده از شاه بود.
شاه در قبال بازگشت مجدد به قدرت باید تاوان فراوانی را به امریکا می داد؛ ایجاد نوعی سپر دفاعی در برابر شوروی با الحاق ایران به پیمان سنتو، اجرای اصلاحات ارضی امریکایی که به نابودی کشاورزی ایران منجر شد، لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی با حذف اسلام از شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان و نیز حذف سوگند به قرآن مجید، طرح کاپیتولاسیون (مصونیت مستشاران امریکایی در ایران)، سرکوب قیام اسلامی و مردمی 15خرداد و تبعید حضرت امام خمینی (ره) به مدت 15سال به عراق ، سرکوب شدید مخالفان داخلی توسط رژیم شاه و پر کردن زندان ها از زندانیان سیاسی ، گسترش و نهادینه شدن فساد در دربار و خاندان سلطنتی به دلیل تشدید وابستگی به امریکا بخشی از خوش خدمتی و اثبات نوکری شاه به امریکا محسوب می شود.
(alef.ir/vdceov8z.jh8xei9bbj.html?13849)
بر این اساس می توان گفت اگر کودتای 28 مرداد به وقوع نمی پیوست ، قدرت مردم و روحانیت زودتر آشکار می شد و زمینه احقاق حقوق مردم و کاستن از استبداد سلطنت و قدرت شاه سریعتر فراهم می گردید و سلطنت استبدادی رژیم پهلوی تا این مدت ادامه نمی یافت و شرایط برای ادامه حضور استعماری بیگانگان برای سالهای بیشتر در کشور و تسلط بر منابع کشورمان فراهم نمی گردید و کشور برای سالیان متمادی در چنگال آمریکا گرفتار نمی شد .در مورد شکل حکومت نیز با توجه به روحیه مذهبی مردم ایران و جایگاه روحانیت ، زمینه برای شکل گیری حکومت اسلامی سریعتر فراهم می شد
امانوئل شین ول وزیر دفاع حکومت کارگری انگلیس، سرنگون ساختن حکومت مصدق را امری لازم و به سود منافع بریتانیا در خاورمیانه می‌دانست، وی در تیرماه 1330 طی گزارشی به نخست وزیر نوشت: «اگر به ایران اجازه داده شود که در این مبارزه پیروز گردد، مصر و دیگر کشورهای خاورمیانه تشویق خواهند شد از آن پیروی کنن، اقدام بعدی ممکن است ملی کردن کانال سوئز باشد(www.seratnews.ir/fa/news/254095)

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد